Έχει γίνει συνήθεια αυτές τις μέρες να θυμόμαστε όλα αυτά πoυ έχoυν συμβεί τη χρoνιά πoυ φεύγει, σε μια προσπάθεια να την αξιολογήσουμε ως καλή ή κακή. Στη δική μας περίπτωση, οι πρόσφατες αυτές αναμνήσεις αποκτούν πολιτική σημασία, αφού αποκαλύπτουν τη στάση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι σ΄αυτό που αποκαλούμε – αρκετές φορές απλοϊκά – διαφορετικό.
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, τη δική μας ανασκόπηση σε μια προσπάθεια να απαντήσουμε το παρακάτω ερώτημα:
Τελικά, ήταν το 2019 μια καλή χρονιά για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα στην Ελλάδα;
Ιανουάριος
Η χρονιά αυτή ξεκινά διστακτικά με δύο δικαστικές διαμάχες να βρίσκονται σε εξέλιξη. Η μία αφορά στη δεύτερη δίκη του Αμβρόσιου και η άλλη στην υπόθεση Γιακουµάκη. Τα δημοσιεύματα σχετικά με τα περιστατικά κακοποίησης σε βάρος του αδικοχαμένου 20χρονου φοιτητή έρχονται στο φως της δημοσιότητας, σοκάροντας την κοινή γνώμη – δυστυχώς όχι και τη δικαιοσύνη, η οποία λίγους μήνες αργότερα τιμωρεί τους οκτώ από τους εννέα κατηγορούμενους με ποινές χάδι, όπως φυλάκιση 36 μηνών και κοινωφελή εργασία.
Ευτυχώς, στην περίπτωση του Αμβρόσιου τα πράγματα ήταν καλύτερα, με το δικαστήριο να κρίνει ένοχο τον μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας για τις κατηγορίες που αφορούν σε κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος και ρητορικής μίσους. Κι ολα αυτά παρά την πρόταση της Εισαγγελέως για αθώωση του αλλά και την έντονη υποστήριξη που είχε. Μια ιστορική στιγμή για τη ΛΟΑΤΚΙ κοινοτητα της χώρας μας, αφού πρώτη φορά ανώτατος κληρικός τιμωρείται για όσα λέει εις βάρος της, δημιουργώντας ένα σημαντικό δικαστικό προηγούμενο.
Φεβρουάριος
Η Επιτροπή Αναθεώρησης του ελληνικού Συντάγματος ολοκληρώνει τις εργασίες της στέλνοντας την ολομέλεια της βουλής τη σχετική έκθεση για την αναθεώρηση του Συντάγματος, προκειμένου να ψηφιστεί. Σ΄αυτο το σημείο καλό είναι να τονίσουμε οτι η έκθεση περιλαμβάνει και την τροποποίηση του άρθρου 5 (παράγραφος 2) για να υπάρξει στο νέο Σύνταγμα ρητή αναφορά στην προστασία των δικαιωμάτων που απορρέουν από τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά φύλου, αναφορά για την οποία υπήρξε διαφωνία μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και Νέας Δημοκρατίας, αφού η ΝΔ εκτίμησε ότι η προστασία του δικαιώματος στον σεξουαλικό προσανατολισμό καλύπτεται από τις ισχύουσες διατάξεις. Η τροποποίηση πέρασε τελικά με ψήφους βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και του Γιώργου Μαυρωτά (ΠΟΤΑΜΙ). Το ΚΙΝΑΛ δεν υποστήριξε την τροποποιήση, με το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.) να χαρακτηρίζει τη στάση αυτή ως “απαράδεκτη”. Η πρώτη ψηφοφορία στη Βουλή πραγματοποίεται λίγες μέρες μετά με το άρθρο 5 να υπερψηφίζεται απο 170 βουλευτές. Ανάμεσα στους βουλευτές που ψήφισαν θετικά το άρθρο αυτό κι αυτοί του ΚΚΕ. Την πρόταση καταψήφισαν οι βουλευτές της ΝΔ, της ΧΑ, ενώ απείχαν οι βουλευτές του Κινήματος Αλλαγής.
Σε άλλες ειδήσεις, η Βουλή λέει “‘Οχι” στην άρση ασυλίας του Κωνσταντίνου Κατσίκη για τις ομοφοβικές δηλώσεις του, οι δικηγόροι της οικογένειας του Ζακ καταθέτουν μήνυση για ανθρωποκτονία από πρόθεση κατά του κοσμηματοπώλη και του μεσίτη, ενώ η Lacta, με αφορμή τη γιορτή των ερωτευμένων, κυκλοφορεί την καμπάνια #ActForLoveστην οποία συμμετέχουν και τέσσερα ομόφυλα ζευγάρια. Πραγματοποιήθηκε μάλιστα και έκθεση φωτογραφίας, χωρίς όμως να δούμε ποτέ το σποτάκι με τα ζευγάρια αυτά στην τηλεόραση.
Τέλος, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας υποχρεώνονται να εκδίδουν νέα απολυτήρια σχολείων ή τίτλους σπουδών σε άτομα που έχουν κάνει χρήση της νομοθεσίας για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου.
Μάρτιος
Ο μήνας αυτός στιγματίζεται από την εμπρηστική ομοφοβική επίθεση στο Checkpoint της Αθήνας. Σύμφωνα με την πυροσβεστική υπηρεσία, οι δράστες εισέβαλαν στο χώρο από το μπαλκόνι του πρώτου ορόφου και προκάλεσαν την πυρκαγιά ρίχνοντας βενζίνη. Απέσπασαν δε από την πρόσοψη του κτιρίου τη σημαία με το ουράνιο τόξο που συμβολίζει τον αγώνα των κινημάτων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας για την προάσπιση των δικαιωμάτων της, αποκαλύπτοντας τα ομοφοβικά χαρακτηριστικά της επίθεσης. Την επίθεση καταδίκασαν και αρκετοί πολιτικοί.
Τον ίδιο μήνα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Αίγλης, Αναστάσης Πατέλας, συγκρίνει τα τρανς άτομα με τους νεοναζί της Χ.Α., με αφορμή την εκδήλωση της Χρυσής Αυγής στην Αίγλη Ζαππείου – ανήμερα της 25ης Μαρτίου – για την παρουσίαση του Ευρωψηφοδελτίου. Μετά τις αντιδράσεις και τη γενική κατακραυγή, η εκδήλωση ακυρώθηκε από τους υπεύθυνους της αίθουσας.
Απρίλιος
Η έκθεση του Forensic Architecture σχετικά με τη δολοφονία του Ζακ αποκαλύπτει έναν μάρτυρα – κλειδί, αναγκάζοντας την αστυνομία να κινητοποιηθεί και να τον ταυτοποιήσει. Ο ίδιος καταθέτει τελικά (σχεδόν επτά μήνες μετά τη δολοφονία) στον ανακριτή. Εντύπωση προκαλεί φυσικά το οτι ο συγκεκριμένος μάρτυρας, ο οποίος φαινόταν στο βίντεο, δεν κλήθηκε να καταθέσει νωρίτερα. «Δεν πήγα να καταθέσω γιατί φοβήθηκα μην μπλέξω, έχω παιδιά. […] Είδα στην τηλεόραση το πρόσωπο μου, φοβήθηκα, πήρα έναν φίλο μου αστυνομικό αστυνομικό και με καθοδήγησε να έρθω να καταθέσω».
Την ίδια περίοδο και ενώ μαθαίνουμε για έναν λεσβιακό γάμο που πραγματοποιείται στην Κρήτη, μια εκκλησία στο Μαρούσι φαίνεται να ζητά από άτομα να υπογράψουν ότι “δε δηλώνουν gay”, προκειμένου να γίνουν νονοί. Η εκκλησία ζήτησε να συμπληρώσουν μια υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/86, στην οποία υπάρχει «όρος» ότι «δεν έχουν τελέσει πολιτικό γάμο, ούτε έχουν σε ισχύ κάποιο σύμφωνο συμβίωσης στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, επίσης δεν έχω δηλώσει ότι είμαι ομοφυλόφιλοι».
Στα μέσα Απριλίου ανοίγει και η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την αναδοχή και την παιδοθεσία. Η αναδοχή αφορά για πρώτη φορά και τα ομόφυλα ζευγάρια.
Μάιος
Η χώρα βρίσκεται σε ρυθμούς εκλογών (σ.σ. ευρωεκλογές & τοπικής αυτοδιοίκησης) με τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα να μετρά τις περισσότερες ανοιχτά υποψηφιότητες – χωρίς δυστυχώς καμία να καταφέρνει την εκλογή της.
Τον Μάιο επίσης πραγματοποιείται το 3ο αυτοοργανωμένο Thessaloniki Pride, ξεκινά η 2η ευρωπαϊκή έρευνα για τα ΛΟΑΤΙ+ άτομα ενώ ολοκληρώνεται το γκράφιτι αφιερωμένο στη μνήμη του Ζακ απ΄την ομάδα politicalstencil σε συνεργασία με το κίνημα Justice For Zak Zackie.
Ιούνιος
Και ενώ η χώρα βιώνει -αυτή τη φορά- τον πυρετό των εθνικών εκλογών, η κοινότητα γιορτάζει τον μήνα υπερηφάνειας (και τα 50 χρόνια Stοnewall) με pride εκδηλώσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα και με συμμετοχές που ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο (στην Αθήνα ξεπέρασαν τις 90.000).
Τον ίδιο μήνα πραγματοποιήθηκαν δυστυχώς και φοβικές για την κοινότητα εκδηλώσεις, όπως το τρανσφοβικό στρογγυλό τραπέζι στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας.
Ιούλιος
Τη διακυβέρνηση της χώρας αναλαμβάνει τελικά η Νέα Δημοκρατία με αρκετούς να προβληματίζονται για το μέλλον των ΛΟΑΤΚΙ+ διεκδικήσεων. Για την ιστορία να αναφέρουμε πως στις εκλογές συμμετείχαν και 3 (ανοιχτά) ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, χωρίς όμως να καταφέρουν να εκλεγούν.
Στη Θεσσαλονίκη τώρα πραγματοποιείται μια ομοφοβική επίθεση με θύμα έναν νεαρο άνδρα ενώ το ΑΠΘ αποφάσιζει να προχωρήσει με την αναγόρευση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου σε επίτιμο διδάκτορα του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας.
Δέκα μήνες μετά τη φρικτή δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου και οι δράστες φαίνεται να κυκλοφορούν ανενόχλητοι, με κάποιους μάλιστα απ΄αυτούς να παρενοχλούν και να κοροϊδεύουν άτομα που προσπαθούν να ρίξουν φως στην υπόθεση.
Αύγουστος
Η ομοφοβική επίθεση που δέχθηκε ο Νίκος Σοφιανός με τον σύντροφό του από έναν άνδρα των ΜΑΤ, ήταν ένα ακομη περιστατικό της (όλο και αυξανόμενης) αστυνομικής βίας. Το περιστατικό προκάλεσε την έντονη αντίδραση αλλά και αγανάκτηση της κοινότητας των πολιτών. Δυστυχώς, όμως πολύ λίγα έχουν γίνει και σ΄αυτή την περίπτωση.
https://youtu.be/O_Soj8RyaRM
Στην τηλεόραση τώρα, το Open κόβει τις gay σκηνές από το πρώτο επεισόδιο της Δυναστείας και κάπως έτσι βρισκόμαστε και πάλι στο 2003 με τα gay φιλιά να κόβονται από την τηλεόραση.
Σεπτέμβριος
Ο νέος πρόεδρος του Δημοτικού συμβουλίου Κέρκυρας, Δημήτριος Μεταλληνός, στα πλαίσια της «επιστημονικής» του κατάρτισης, υπέγραψε επιστολή στήριξής του Μητροπολίτη Μόρφου κ.κ. Νεοφύτου, ο οποίος είχε δηλώσει “ότι ένα παιδί γεννιέται ομοφυλόφιλο επειδή κάποτε η μητέρα του έκανε πρωκτικό σεξ με τον πατέρα του και της άρεσε…”. Στην προσπάθεια του να δικαιολογήσει την πράξη του αυτή αναφέρθηκε στην ομοφυλοφιλία ως ασθένεια.
Τον Σεπτέμβριο πραγματοποιήθηκε και η πορεία για τον έναν χρόνο χωρίς τον Ζακ στην Αθήνα. “Ένα χρόνο μετά όλοι οι δολοφόνοι – αφεντικά και αστυνομικοί – κυκλοφορούν ελεύθεροι και ανενόχλητα σκορπούν το ρατσιστικό τους δηλητήριο εις βάρος του νεκρού αδερφού μας και του κινήματος αλληλεγγύης.”
Λίγες μέρες μετά ο συνδυσμός “Ανοιχτή Πόλη” κατέθεσε πρόταση στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας για να μετονομαστεί η οδός Γλάδστωνος σε “Ζακ Κωστόπουλος”. Η πρόταση δεν έγινε δεκτή, επικρατώντας αυτή του κ. Μπακογιάννη, για τη δημιουργία ενός (γενικού) μνημείου κατά της μισαλλοδοξίας.
Οκτώβριος
Με βάση την Ελληνική Στατιστική Αρχή, το 2018 υπογράφονται 231 σύμφωνα συμβίωσης μεταξύ ανδρών και 55 μεταξύ γυναικών. Επίσης, ένα μάθημα με αντικείμενο τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα, την έκφραση και τα χαρακτηριστικά φύλου αλλά και τις ορθές πρακτικές των ειδικών ψυχικής υγείας σε ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα, ξεκινά στο τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Σύμφωνα τώρα με το ευρωβαρόμερο, το 64% των Ελλήνων συμφωνεί με το να έχουν τα LGB άτομα τα ίδια δικαιώματα με τα ετεροφυλόφιλα, αν και μόνο το 44% πιστεύει ότι δεν υπάρχει τίποτα κακό στη σεξουαλική σχέση μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Με τους γκέι γάμους συμφωνει το 39%. Με τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου συμφωνεί το 54% ενώ το 41% συμφωνεί με μια τρίτη επιλογή σε σχέση με την καταχώρηση φύλου. Όσον αφορά στη δημόσια συντροφικότητα των ζευγαριών, οι Έλληνες δεν έχουν κάνενα πρόβλημα όταν έχουμε να κάνουμε με ένα ετερόφυλο ζευγάρι σε ποσοστό 85%. Το ποσοστό αυτό πέφτει στο 25%, όταν έχουμε να κάνουμε με ένα ζευγάρι γυναικών και στο 22% με ένα ζευγάρι ανδρών.
Νοέμβριος
Σύμφωνα με το πρόγραμμα Trans Murder Monitoring (TMM), συνολικά 331 δολοφονίες τρανς και gender – diverse ατόμων έχουν καταγραφεί παγκοσμίως την περίοδο Οκτώβριος 2018 – Σεπτέμβριος 2019.
Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρας Τρανς Μνήμης πραγματοποιήθηκε πορεία το κέντρο της Αθήνας τιμώντας τη μνήμη των ατόμων αυτών. Στην Ελλάδα το 2018 καταγράφηκαν 9 περιστατικά λόγω ταυτότητας φύλου – 6 περιστατικά κατά γυναικών ηλικίας 20-44 ετών και 3 περιστατικά κατά ανδρών 16-36 ετών.
Τον Νοέμβριο επίσης, η νέα βουλή ολοκλήρωσε την αναθεώρηση του συντάγματος απορρίπτοντας τελικά την αναθεώρηση τoυ Άρθρου 5, παρ. 2, για την απαγόρευση διακρίσεων βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας και χαρακτηριστικών φύλου. Συγκεκριμένα, 170 βoυλευτές ψήφισαν κατά της τρoπoπoίησης, 120 υπέρ ενώ 7 δήλωσαν “παρών”.
Δεκέμβριoς
Η χρoνιά αυτή κλείνει με τoν δήμαρχo Γλυφάδας να παρεμβαίνει με στoχo τη διακοπή ΛΟΑΤΚΙ+ προγράμματος, με τη δίκη του Γιώργου Καρκά, η oπoία μαρτυρά oμoφoβικές συμπεριφoρές δικαστικών λειτoυργών και με τις επιθέσεις πoυ δέχoνται δημoσιoγράφoι πoυ δεν ξεχνoύν την άδικη δoλoφoνία τoυ Ζακ.
