Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει σήμερα ένα φεστιβάλ Υπερηφάνειας;

Επειδή καμία ερώτηση δεν έχει μόνο μία απάντηση, σε κάθε τεύχος θέτουμε ένα ερώτημα που μας απασχολεί, ζητώντας από έξι (σ.σ. διαφορετικά) άτομα να μας το απαντήσουν. Αυτή τη φορά 6 προσωπικότητες γράφουν «για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει σήμερα ένα φεστιβάλ Υπερηφάνειας».

Πάνος Σκεπαδιανός
Υπεύθυνος εθελοντισμού Thessaloniki Pride

Είναι πολύ σημαντικό πως κοιτάζοντας την πορεία του κινήματος από το Stonewall μέχρι σήμερα, βλέπουμε ότι το pride σαν γεγονός μπορεί να διατηρεί την επετειακή του ταυτότητα, χωρίς να χάνει την επαφή του με την πραγματικότητα. Οι εποχές αλλάζουν και μαζί μ ’αυτές αλλάζει και η ίδια η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Σήμερα έχουμε να κάνουμε με μία πολύ ποικιλόμορφη κοινότητα, τόσο διαφορετική από αυτήν των προηγούμενων δεκαετιών και με πολύ διαφορετικά ερεθίσματα και βιώματα. Κι ενώ πολλές από τις διεκδικήσεις μας παραμένουν ίδιες, το κίνημα πλέον οφείλει να κοιτάζει μπροστά. Το pride πρέπει να αφορά τα λιγότερο ορατά μέλη της κοινότητας μας, όσο αφορά και αφορούσε πάντα τους γκέι και τις λεσβίες. Χρειάζεται να μπορεί να στηρίξει την ασεξουαλικότητα, με το ίδιο σθένος που τόσα χρόνια στηρίζει το ομόφυλο σεξ. Να στηρίζει το δικαίωμα των μη-δυαδικών ατόμων να προσδιορίζονται, όσο στηρίζει το δικαίωμα στον ομόφυλο γάμο. Κοινώς, η εποχή του “gay pride” τελείωσε προ πολλού και το “love wins” είναι πάρα πολύ κουλ αλλά δεν είναι όλο το νόημα. Η κοινότητα μεγαλώνει και το pride πρέπει να μεγαλώνει μαζί της, σε διάρκεια και σε περιεχόμενο και όσο κι αν μεγαλώνει, να εξακολουθεί να διατηρεί την απόσταση που χρειάζεται από την κανονικότητα.

Sam Krik
κοινωνιολόγ@

Τα τελευταία χρόνια το φεστιβάλ υπερηφάνειας στην Ελλάδα μεγαλώνει βγαίνοντας από τα όρια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, εξελίσσεται όπως και η ίδια η ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Προσωπικά το φεστιβάλ πάντα αποτελούσε ένα χώρο έκφρασης και ασφάλειας, το οποίο με έφερνε κοντά σε ανθρώπους με παρόμοια βιώματα και προβληματισμούς. Λέγοντας αυτό νομίζω ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η δεκτικότητα της κοινωνίας αλλά και της ίδιας της κοινότητας. Καθένα από εμάς φέρει τις προσωπικές του εμπειρίες, τη δική του ταυτότητα και το πως επιλέγει να την εκφράσει. Μέσα από το φεστιβάλ μπορούμε να δημιουργήσουμε ασφαλείς χώρους έκφρασης για κάθε άτομο, να μιλήσουμε ανοιχτά για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και να διεκδικήσουμε τα δικαιώματα, την ορατότητα και την ασφάλεια σε μια κοινωνία που συχνά μας βλέπει ως πρόβλημα. Είμαστε όλα τόσο πολυχρωμα και μοναδικά που αυτό μας κάνει πολλές φορές να απομακρυνόμαστε το ένα από το άλλο ή τουλάχιστον να είμαστε κάπως επιφυλακτικοί στις επαφές μας εντός της κοινότητας. Παρόλο αυτά θεωρώ ότι το όλα μας μπορούμε να αγκαλιάσουμε, αρχικά, το εαυτό μας και στη συνέχεια να ακούσουμε, να αποδεχτούμε και να καταλάβουμε το άτομο που είναι δίπλα μας. Στο φεστιβάλ υπερηφάνειας, για μένα, θα πρέπει να κυριαρχεί η αποδοχή κάθε ΛΟΑΤΚΙ ατόμου και θεωρώ, ότι παρότι την εξέλιξη των τελευταίων χρόνων, έχουμε ακόμα αρκετά βήματα να κάνουμε προς αυτή την κατεύθυνση.

Θάλεια Κιούση
Σύμβουλος Προσβασιμότητας

Ένα Φεστιβάλ Υπερηφάνειας οφείλει να είναι στον πυρήνα του ένας χώρος ασφαλής, όπου όλα τα άτομα μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα με όλη την έκφανση της ύπαρξής τους. Πώς, όμως, δημιουργείται ένας τόσο συμπεριληπτικός χώρος; Είναι εύκολο να βάζουμε ανθρώπους σε κουτάκια και να αποφασίζουμε τι χρειάζεται και τι όχι κάθε κουτάκι, μέσα από οδηγίες, εγχειρίδια κι εμπειρία. Πάρε για παράδειγμα το κουτάκι ανάπηρα άτομα. Για να συμπεριληφθεί στη βάση του χρειάζεται: Χώρο επίπεδο, προσαρμοσμένες τουαλέτες, διερμηνεία νοηματικής, υπότιτλους, live streaming για όσα άτομα δεν τους επιτρέπουν οι συνθήκες να είναι εκεί, ζωντανή περιγραφή των δρωμένων και χώρο αποφόρτισης και ηρεμίας. Είδες πόσο απλά τα έγραψα; Και θα μπορούσα να γράφω για πολλή ώρα. Είναι πολύ εύκολο, τελικά, να τσεκάρουμε θεωρητικά κουτάκια που κάπως, κάπου μάθαμε. Όμως έτσι όλα αυτά είναι απλές διεκπεραιώσεις και -εν τέλει- μάταια. Ο μόνος τρόπος για να χτιστεί ένα φεστιβάλ γύρω από τους ανθρώπους του είναι ένας: Να δημιουργείται από τα ίδια τα «κουτάκια». Μόνο ένα ανάπηρο στόμα, μία λεσβιακή εμπειρία, μία τρανς ματιά, ένα κουηρικό χέρι, μία ίντερσεξ άποψη, ένα μαύρο όνειρο […insert the oppressed here…] και μία προσφυγική αγκαλιά μπορούν να το κάνουν ένα πραγματικά συμπεριληπτικό καταφύγιο διεκδίκησης, γιορτής και μνήμης. Αυτή η υπερήφανη πολυχρωμία δεν μπορεί να λειτουργήσει μέσα από ασπρόμαυρες, οργανωτικές πρακτικές. [Πάρε μία βαθιά ανάσα και μύρισε το ουράνιο τόξο. Εδώ πέρα, επιτέλους, είσαι αυτή που είσαι.] Ένα Φεστιβάλ από όλα μας, που να μας χωρά όλα… Εκτός από τους μπάτσους.

Θανάσης Μωραΐτης (Thanasis McMorait)
Haus of Proletarea

Ένα φεστιβάλ Υπερηφάνειας πρέπει να χαρακτηρίζεται από τρία βασικά σημεία. Πρώτο είναι η διαθεματικότητα. Μια γιορτή στην διαφορετικότητα δεν μπορεί να αφορά μόνο τα cis, λευκά, γυμνασμένα και «κανονικά» gay αγόρια. Πρέπει στα Pride μας να μιλήσουμε για την πολλαπλότητα των ταυτοτήτων και των καταπιέσεων. Να μιλήσουμε για την τάξη, την φυλή, την ταυτότητα και έκφραση φύλου, την αναπηρία, τα ψυχολογικά βιώματα, την ηλικία, τον σπισισμό. Να μιλήσουμε για νέες μορφές οικογένειας, διαφορετικές μορφές οργάνωσης των κοινοτήτων μας, νέες ανάγκες που προκύπτουν από τις ταυτότητές μας. Γενικώς λοιπόν, το Pride πρέπει να προσεγγίζει τα ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα σφαιρικά, με όλες τους τις ταυτότητες, και να μην τα αντιμετωπίζει ως μονοταυτοτικά. Το δεύτερο είναι η επαναστατικότητα. Το Pride γεννήθηκε όταν μια μαύρη τρανς γυναίκα επιτέθηκε στα όργανα της τάξης. Πιστεύω πως τα ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα χρειάζεται να συμπορευτούν με τις υπόλοιπες καταπιεσμένες ομάδες της κοινωνίας απέναντι σε κάθε καταπιεστική εξουσία. Η απελευθέρωση σώματος, φύλου και σεξουαλικότητας μπορεί να έρθει μόνο μέσα από την πτώση των δομών που μας καταπιέζουν, δηλαδή του έθνους, της πατριαρχίας, του καπιταλισμού κλπ. Γι’ αυτό και ιστορικά καταπιεστικές ομάδες όπως η αστυνομία δεν έχουν κανέναν χώρο στο Pride. Τέλος, πρέπει ένα φεστιβάλ Υπερηφάνειας να προέρχεται από την βάση, από τα ίδια τα άτομα που το απαρτίζουν. Δεν μπορεί πέντε τύποι πίσω από κλειστές πόρτες να αποφασίζουν ποιες θα είναι οι θεματικές, τι χαρακτηριστικά θα έχει το φεστιβάλ, ή ακόμα περισσότερο, ποιοι θα είναι οι χορηγοί/καλεσμένοι. Το Pride δεν μπορεί να είναι πηγή κέρδους για κανένα, ακόμα περισσότερο για πολυεθνικές, cis str8 καλλιτέχνες (ακόμα κι αν είναι allies) ή πρεσβείες κρατών με αμφίβολες πολιτικές ηγεσίες. Το Pride, εν ολίγοις, θα πρέπει να είναι από εμάς για εμάς.

Sam Albatros
ποιήτρια, συγγραφέας, αδερφή

Eπειδή στα pride γιορτάζουμε τη γενοκτονία μας με μουσικές glitter και κούνημα, αυτό δεν την κάνει λιγότερο σημαντική από άλλες. Aς ξεκινήσουμε από αυτό. Kαθέν@ θρηνεί με τον τρόπο του & ανάλογα με τα τραύματα της δικής τ@ ηλικιακής κατηγορίας & that’s ok. Σκεπτόμενη το θέμα στο οποίο καλούμαι να απαντήσω, μου έρχεται το εξής στο μυαλό: εκείνη η γιορτή στην αρχαία Ελλάδα, όπου οι δούλοι για μία μέρα και μόνο μπορούσαν να σηκώσουν κεφάλι, ακόμα και να βρίσουν και να χτυπήσουν τους αφέντες τους. Στο ίδιο πνεύμα, ίσως τα pride θα έπρεπε να είναι η μέρα όπου η ετεροφυλοφιλία θεωρείται παρέκκλιση, όπου παίρνουμε τους στρέιτ γονείς μας για να τους χλευάσουμε που είναι ανώμαλοι (έτσι χαριτωμένα πάντα), όπου φωνάζουμε με ντουντούκες στα στρέιτ παιδιά τα λόγια της aunt ida από την ταινία female trouble (1974): «θα ήμουν τόσο χαρούμενη αν γινόσουν αδερφή! (…) φοβάμαι πως θα δουλεύεις σε γραφείο, θα κάνεις παιδιά, θα γιορτάζεις επετείους. η ζωή των ετεροφυλόφιλων είναι βαρετή και αρρωστημένη!». Σε ένα τέτοιο ουτοπικό pride, οι στρέιτ δε θα παρεξηγούνται, αλλά θα καταλαβαίνουν ακριβώς πώς το εννοούμε, τι έχουμε περάσει, προς τι αυτή η αντιστροφή. Ίσως σε ένα τέτοιο pride να μην υπάρχουν πλέον στρέιτ, ίσως μελλοντικά οι άνθρωποι καταφέρουν να αγαπούν το ένα το άλλο ανεξαρτήτως χαρακτηριστικών φύλου. Ένα τέτοιο pride θα ήθελα.

Χριστόφορος Κωτσάκης
ψυχολόγος

Το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας είναι μια γιορτή απελευθέρωσης από την καταπίεση, έρωτα και φύλου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο street party ανά την υφήλιο, με τη συμμετοχή δεκάδων εκατομμυρίων σε εκατοντάδες πόλεις κάθε χρόνο, ενώ το ρεκόρ κατέχει η Ν.Υόρκη το 2019 με 4.500.000 κόσμου. Στην ίδια μήτρα ελευθερίας που γέννησε το κίνημα του Gay Liberation το 1969, είχαν εκκολαφθεί νωρίτερα το κίνημα του Black Liberation, το 2ο κύμα Φεμινισμού, το αντιπολεμικό κίνημα του Βιετνάμ και η σεξουαλική επανάσταση των Hippies τα οποία συνετέλεσαν ζωτικά στην έκρηξη του Stonewall Inn και διατύπωσαν τότε τον ριζοσπαστικό πολιτικό ισχυρισμό ότι το πρόβλημα της κοινωνίας δεν είναι οι διαφορετικές φυλές, σεξουαλικότητες και φύλα αλλά ο ρατσισμός, ο πόλεμος και η πατριαρχία. Οι διακρίσεις του νόμου, η ρητορική μίσους των χριστιανών συντηρητικών, τα ηλεκτροσόκ και οι λοβοτομές της ως τότε ψυχιατρικής και αργότερα το AIDS, τα αναρίθμητα εγκλήματα μίσους και οι δολοφονίες συνένωσαν τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα κι επίσπευσαν την πολιτική δικαίωση των αγώνων της. Ο ομόφυλος έρωτας, η διεμφυλικότητα και η ρευστότητα του ανδρόγυνου είναι οικουμενικά, διατρέχουν όλη την ανθρώπινη ιστορία και γεωγραφία, την τέχνη και τη μυθολογία, τη φύση και τη βιολογία, ενυπάρχουν ασυνείδητα ακόμα και στην απωθημένη φαντασίωση του στρέητ υποκειμένου ή της ακραίας ομοφοβίας και η απελευθέρωσή τους είναι προς όφελος όλης της ανθρωπότητας. Η γιορτή του Pride επιτελεί κάθε φορά μια μοναδική συνάντηση καύλας, επανάστασης και υπαρξιακής ελευθερίας κι αποτελεί έναν ελκυστή που μπορεί να ενώσει το συμπόσιο του Πλάτωνα με το Lou Reed, το συστημικό pink washing με το αναρχοqueer, το θρησκευτικό γάμο με το polyamory, τη ΛΟΑΤΚΙ αστυνομία με το Black/Trans Lives Matter, το BDSM με το asexuality, σε μια στιγμή ΠανΣεξΟυτοπίας.