Λίνα Λαχανιώτη
Τα μιλήσαμε, τα Συμφωνήσαμε(;).
(ένα κείμενο που γράφτηκε ένα μήνα πριν, για το Σύμφωνο που επιτέλους ψηφίζεται σήμερα).
Αναγνώστριες/ες, την ώρα που διαβάζετε αυτές τις γραμμές είναι πολύ πιθανό (όρκο δεν παίρνω βέβαια) ότι θα έχει ψηφιστεί η πολυπόθητη επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης για τα λεσβιακά και gay ζευγάρια. Ένας νόμος που ξεπέρασε κάθε προσδοκόμενο χρόνο επώασης, που μπήκε σε συρτάρια, βγήκε, ξαναμπήκε και ξαναβγήκε. Η σημερινή κυβερνησάρα μας όμως, που ο λόγος της είναι αποδεδειγμένα συμβόλαιο, επίσπευσε τις διαδικασίες και σε χρόνο dt (τι είναι 12 μηνάκια μπροστά στην αιωνιότητα;)το φέρνει στη Βουλή προς ψήφιση.
Επί της ουσίας, αυτό το οποίο προσφέρει το Σύμφωνο είναι η αναγνώριση της σχέσης δύο ανδρών και δύο γυναικών από την πολιτεία. Για να είμαι ειλικρινής αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο βήμα, τεράστιο. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όσα ομόφυλα ζευγάρια το επιθυμούν θα σταματήσουν να έχουν σχέσεις φαντάσματα. Φυσικά δεν εννοώ ότι ο’τι δεν αναγνωρίζεται θεσμικά/πολιτειακά δεν υπάρχει. Αντιθέτως, πιστεύω ότι το απόλυτο queer πρόταγμα είναι η απαλλαγή οποιουδήποτε είδους πατρωνίας της πολιτείας πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις. Όμως, δε μπορούμε να παραβλέψουμε ότι στην δεδομένη στιγμή η κοινωνία είναι θεσμισμένη με αυτόν τον τρόπο και εφόσον αυτός δεν έχει ακόμα ανατραπεί, η πολιτεία οφείλει να παρέχει ισονομία σε όλα τα μέλη της. Η αναφορά στη σχέση-φάντασμα λοιπόν απευθύνεται κυρίως σε αυτούς που την εκλαμβάνουν ως τέτοια και που συνήθως είναι οι «άλλοι». Οι «άλλοι» είναι οι γονείς, οι συγγενείς, οι συνάδελφοι, ο δημόσιος υπάλληλος σε μια υπηρεσία, η ιδιωτική υπάλληλος σε μια εταιρεία κλπ. Απέναντι σε αυτούς λοιπόν και όχι φυσικά απέναντι στους εαυτούς μας, το Σύμφωνο αποτελεί ένα «αποδεικτικό» οντότητας. ΄Ενα αποδεικτικό ύπαρξης που, καλώς ή κακώς, είναι απαραίτητο σε πολλές συνδιαλλαγές μας μέσα στην καθημερινότητα.
Οι επικρίσεις όσον αφορά το Σύμφωνο είναι πολλές. Άλλες κακοπροαίρετες, άλλες «καλοπροαίρετες». Παραμερίζοντας αυτές που πηγάζουν από κάθε είδους προκατάληψη, δοξασία, άγνοια, φασισμό κλπ και που συμφωνούμε όλοι ότι εντάσσονται στην πρώτη κατηγορία, συναντάμε κάποιες που εκ πρώτης φαίνονται αθώες και προοδευτικές, αλλά στην ουσία δεν είναι. Στην κορυφή αυτών είναι ο χαρακτηρισμός του Συμφώνου ως μικροαστικό. Δε θα διαφωνήσω ιδιαιτέρως, αν και για να είμαστε ακριβείς, από μόνο του το Σύμφωνο είναι μια εναλλακτική του κατ΄εξοχήν μικροαστικού θεσμού που είναι ο γάμος. Για το λόγο αυτό τα straight ζευγάρια που επιλέγουν Σύμφωνο αντί γάμου θεωρούνται σούπερ εναλλακτικά και «προχώ». Τα gay λοιπόν γιατί θα είναι η επιτομή του μικροαστισμού λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι δεν έχουν καμία άλλη εναλλακτική ούτως ή αλλως; Και πάλι όμως, δεν είναι αυτό το point που θέλω να θέσω.
Το point μου είναι, ότι τέτοιου είδους κριτική που επικεντρώνεται επιλεκτικά προς μια κοινωνική ομάδα και το δικαίωμά της για την πρόσβαση σε ένα θεσμό που είναι το «ιερό δισκοπότηρο» της πλειοψηφίας του κοινωνικού συνόλου, εκτός από απολύτως υποκριτική και άνευ ουσίας, υποκρύπτει διάκριση και διαχωρισμό για άλλη μια φορά, συγκαλυμμένη τώρα με την επίφαση του προοδευτισμού. Επιπλέον, παραβλέπει το γεγονός ότι πολλοί, πάρα πολλοί gay και λεσβίες, έχουν απολύτως μικροαστική νοοτροπία (ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης) και καλώς ή κακώς θέλουν και γάμο και παιδιά και νυφικά και ότι τους κάνει κέφι στην τελική. Αυτό αναμφισβήτητα χωράει πολλές σελίδες κρίσης και επίκρησης, όχι όμως από ένα προνομιούχο ετεροκανονιστικό καθεστώς.
Για όλα τα παραπάνω, όχι μόνο το Σύμφωνο πρέπει επιτέλους να ψηφιστεί, αλλά πρέπει πάραυτα να ανοίξει η συζήτηση για τον πολιτικό γάμο των λεσβιακών και gay ζευγαριών. Αυτό μόνο θα σημάνει την πλήρη ισονομία όλων των πολιτών. Αυτό δεν σημαίνει επουδενί ότι υποχωρούμε από τα queer προτάγματα της ανατροπής των κατεστημένων σχέσεων εξουσίας, μέρος των οποίων είναι οι κατεστημένοι θεσμοί όπως αυτός του γάμου. Είναι όμως ένας αγώνας που θα τον ορίσει και θα τον διενεργήσει η ίδια η κοινότητα εκ των έσω.
