Vasilis Thanopoulos
Πολύ σκληρό χτύπημα έχουν δεχτεί οι ομοφυλόφιλοι και οι τρανς στη Μέση Ανατολή, μετά την αποτυχία των κινημάτων της “Αραβικής Άνοιξης” και τον πόλεμο στη Συρία. Σε ένα οδοιπορικό του δημοσιογράφου του BBC, James Longman, στη Βυρηττό φαίνονται ξεκάθαρα οι άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν οι γκέι πρόσφυγες από τη Συρία.
“Πώς είναι να είσαι και γκέι και πρόσφυγας;” Την απάντηση στην ερώτηση δίνουν οι τραγικές ιστορίες των ανθρώπων που ζουν κάτω από το καθεστώς της μόνιμης απειλής, που μπορεί να είναι από μία απλή σύλληψη και απέλαση μέχρι βασανιστήρια και εκτέλεση.
Δεν έχω τίποτα άλλο, μόνο το κορμί μου για να πουλήσω.
“Δεν ξέρω κανέναν στη ζωή μου, που να μην με έχει βλάψει”, λέει με θλίψη ο Jawad, που εργαζόταν ως πωλητής στη Συρία πριν τον πόλεμο. Μόλις ο πατέρας του έμαθε ότι είναι ομοφυλόφιλος, κάλεσε την αστυνομία να τον συλλάβει. Πέρασαν πέντε χρόνια και, όταν άρχισε ο πόλεμος, βγήκε από τη φυλακή, ουσιαστικά αποκομμένος από όλους. Λίγο μετά τον βίασαν τα τέσσερα μέλη μίας ένοπλης συμμορίας, υπό την απειλή όπλου. Πλέον έχει διαφύγει στο Λίβανο, όπου επιβιώνει πουλώντας το κορμί του. “Δεν έχω τίποτα άλλο, μόνο το κορμί μου για να πουλήσω. Αυτή ήταν η ανταμοιβή μου από τη Συριακή Επανάσταση”.
Ελπίδες που διαψεύστηκαν
Ήδη η “Αραβική Επανάσταση” που ξεκίνησε από την Αίγυπτο και την Τυνησία πριν από δύο χρόνια είχε γεμίσει ελπίδες την ΛΟΑΤ κοινότητα των αραβικών χωρών. Η νομοθεσία σε όλη τη βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή έχει γίνει πολύ αυστηρή και περιοριστική για τη ζωή των ΛΟΑΤ ατόμων, αλλά η μοίρα των Σύριων προσφύγων που τυχαίνει να είναι και ομοφυλόφιλοι είναι ακόμα χειρότερη.
Μέσα από τις ιστορίες πέντε Σύριων γκέι που έχουν καταφύγει στη Βυρηττό, ο δημοσιογράφος του BBC μαθαίνει πώς είναι να ζεις εξόριστος από τη χώρα σου και την οικογένειά σου. Όταν ένας “κανονικός” Σύριος πρόσφυγας φτάνει στο Λίβανο, την Ιορδανία ή την Τουρκία, έχει συχνά την υποστήριξη από κάποιον συγγενή, φίλο ή και παλιό γείτονα. Όμως ένας ομοφυλόφιλος άνδρας ή γυναίκα, για να ξεφύγει από τον πόλεμο, αναγκάζεται να ζήσει εντελώς μόνος. Κανένας από τους γκέι άνδρες και γυναίκες που γνώρισε ο δημοσιογράφος, δεν είχε κάποιον να καλέσει για υποστήριξη όταν βρέθηκε στην ξένη χώρα. Κάποιοι, μάλιστα, κυνηγήθηκαν στη συνέχεια από την ίδια τους την οικογένεια!
“Όταν χάνεις το οικείο σου περιβάλλον, μένεις εκτεθειμένος σε διάφορους κινδύνους,” λέει ο Tarek Zeidan, της λιβανέζικης LGBT μη-κυβερνητικής οργάνωσης “Helem”. “Η μυστικότητα κρατά τους περισσότερους γκέι ζωντανούς στη Μέση Ανατολή”.
Μειονότητες
Δεν είναι γνωστό τι ποσοστό από τα εκατομμύρια των προσφύγων που εγκαταλείπουν τη Συρία είναι γκέι, επειδή οι περισσότεροι δεν περνούν από τα μητρώα του ΟΗΕ, φοβούμενοι τις οικογένειές τους. Οι νέοι άνδρες και γυναίκες ΛΟΑΤ προτιμούν να “δηλώνονται” στα γραφεία της οργάνωσης “Proud Lebanon”, μία από τις λίγες ΜΚΟ της περιοχής, που βοηθούν ΛΟΑΤ πρόσφυγες. Ο διευθυντής της οργάνωσης, Bertho Makso, εξήγησε πώς είναι να είσαι γκέι και Σύριος στο Λίβανο: “Ενώ ο Λίβανος θεωρείται πιο ανοιχτή και προοδευτική κοινωνία από τις υπόλοιπες αραβικές, στην πραγματικότητα δεν είναι όλοι οι Λιβανέζοι έτσι. Ο πρόσφυγας θα νιώσει διπλά διαφορετικός, τόσο για τη συριακή όσο και για την ομοφυλοφιλική του ταυτότητα.” Μάλιστα, ένα ειδικό σώμα της αστυνομίας (κάτι σαν το “Ηθών”) έχει κατηγορηθεί ότι κυνηγά σε πολύ μεγάλο βαθμό τους Σύριους γκέι, κάνοντας ακόμα και πρωκτικά τεστ, πράγμα που το αρνήθηκε μπροστά στην κάμερα του BBC αξιωματικός του σώματος.
Η ιστορία του Σύριου πρόσφυγα που έπεσε θύμα βασανιστηρίων από την ISIS
Πέντε άνθρωποι, πρώην γιατροί, μηχανικοί και δάσκαλοι ζουν μαζί σε ένα δυάρι στη Βυρηττό. Ένας νεαρός από τη Ράκα, o Alrad, είπε στην κάμερα του BBC ότι τον απήγαγαν μέλη της ISIS, όταν η ισλαμιστική οργάνωση κατέλαβε την πόλη. Μας ζήτησε να καλύψουμε το πρόσωπό του, γιατί φοβόταν για τη ζωή του. Τον βασάνιζαν επί 11 μέρες: “Μου είπαν ότι είμαι εδώ επειδή είμαι γκέι. Με ρώτησαν για όλους μου τους γκέι φίλους και όποιον άλλον ήξερα. Με χτύπησαν τόσο πολύ εκείνη τη μέρα που λιποθύμησα τέσσερις φορές. Όλο μου το σώμα ήταν γεμάτο μελανιές. Όποτε έπινα νερό, έκανα εμετό. Έδεσαν με χειροπέδες τα χέρια μου πίσω από την πλάτη και με κρέμασαν από το ταβάνι. Ο πόνος ήταν τρομερός, αλλά δεν ήθελα να προδώσω κανέναν.”
Κάποιοι αντιμετώπισαν ακόμα και την απειλή της ίδιας της οικογένειάς τους, εκτός από τη βία του πολέμου, αλλά τώρα, λένε, έχουν ο ένας τον άλλον. Παρόλες τις αντιξοότητες που αντιμετώπισε στη ζωή του ο νεαρός Alrad κατά τη διάρκεια του πολέμου, η άφιξή του στη Βυρηττό του επιφύλαξε μία θετική εξέλιξη: Γνώρισε τον Sayid και τώρα είναι ζευγάρι και μένουν μαζί στο δυάρι με τους άλλους τρεις πρόσφυγες. Ο Sayid λέει, δακρύζοντας, στον δημοσιογράφο: “Δεν μπορώ να ζήσω μακριά του”. Και απευθύνεται στον Alrad για να του πει “σ’ αγαπώ” και να του απαντήσει με τη σειρά του: “κι εγώ σ’ αγαπώ”.
Κάποιοι όμως δεν έχουν βρει αντίστοιχη υποστήριξη. Ο Jawad είπε στον δημοσιογράφο ότι “η ζωή στον Λίβανο δεν σημαίνει τίποτα για μένα. Νιώθω να ασφυκτιώ. Θέλω να φύγω. Έχω αναγκαστεί να πουλώ το κορμί μου για 10-12 δολάρια, για να μπορέσω να φάω.” Για να δείτε το βίντεο με τις συνεντεύξεις του Jawad, του Alrad και του Sayid, επισκεφθείτε το άρθρο του James Longman στο BBC.
