Πριν δεκαεπτά χρόνια η Ευρωπαϊκή Ένωση υποσχέθηκε να προστατεύσει τους ανθρώπους από τη διάκριση στην καθημερινή ζωή, όχι μόνο στον χώρο εργασίας. Τώρα, αυτή η υπόσχεση αναιρείται.
Σύμφωνα με την ILGA – Europe, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να αποσύρει μία σημαντική οδηγία για την ισότητα, η οποία θα αντιμετώπιζε τις διακρίσεις σε σχολεία, νοσοκομεία, στέγαση, αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς της καθημερινότητας.
Το 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια οδηγία που θα επέκτεινε την προστασία από τις διακρίσεις πέρα από τον χώρο της εργασίας. Στόχευε σε βασικούς τομείς της ζωής, όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η στέγαση κ.α. Η οδηγία αναφερόταν σε διακρίσεις βάσει ηλικίας, αναπηρίας, θρησκείας ή πεποιθήσων και σεξουαλικού προσανατολισμού. Δεκαεπτά χρόνια μετά, η οδηγία δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί και φέτος τον Φεβρουάριο η Επιτροπή ανακοίνωσε διακριτικά ότι σκοπεύει να την αποσύρει.
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ
Παρά την ευρεία και συνεχή υποστήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την κοινωνία των πολιτών, η οδηγία έχει μπλοκαριστεί σε επίπεδο Συμβουλίου από την αρχή της. Μόλις, τρία κράτη μέλη — η Τσεχία, η Γερμανία και η Ιταλία — την εμπόδιζαν πριν τελικά η Επιτροπή ανακοινώσει την απόσυρσή της. Οι λόγοι που επικαλέστηκαν περιλάμβαναν το υψηλό κόστος εφαρμογής αλλά και τις πολιτικές αντιδράσεις για την ένταξη τομέων, όπως η εκπαίδευση και η κοινωνική προστασία.
Με τα χρόνια, οι εκάστοτε Προεδρίες της ΕΕ προσπάθησαν να επιτύχουν συμβιβασμούς. Το 2024, η Βελγική Προεδρία πρότεινε μια σημαντικά αποδυναμωμένη εκδοχή για να κατευνάσει τους αντιτιθέμενους. Κρίσιμες προστασίες για την αναπηρία, την ηλικιακή διάκριση και την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας περιορίστηκαν. Παρ’ όλα αυτά, δεν επιτεύχθηκε συμφωνία.
Στις αρχές του 2025, αναζωπυρώθηκαν οι ελπίδες υπό την Πολωνική Προεδρία. Όμως η συνεχής αντίσταση από λίγες κυβερνήσεις οδήγησε την Επιτροπή στην απόφαση να αποσύρει την πρόταση, δηλώνοντας ότι η συναίνεση είναι απίθανη.
ΟΤΑΝ Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Δεν πρόκειται απλώς για μια νομοθετική αποτυχία. Είναι αποτυχία πολιτικής ηγεσίας και ηθικής ευθύνης. Η ΕΕ επέτρεψε σε μια χούφτα κυβερνήσεων να εμποδίσουν την πρόοδο για ίση προστασία εκατομμυρίων ανθρώπων. Έχει συντηρήσει ένα νομικό σύστημα που αναγνωρίζει κάποιες μορφές διάκρισης αλλά όχι άλλες, δημιουργώντας μια ιεραρχία προστασίας που έρχεται σε αντίθεση με τις αξίες της ίδιας της ΕΕ.
Για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, τα άτομα με αναπηρία, τους ηλικιωμένους, τις θρησκευτικές μειονότητες , αυτό σημαίνει συνεχιζόμενη ευαλωτότητα και νομική αορατότητα. Μπορεί ακόμα να σου αρνηθούν ένα διαμέρισμα, την πρόσβαση στην υγεία, να μην μπορείς να δεις τον σύντροφό σου στο νοσοκομείο ή να σε πετάξουν από το σχολείο — απλώς επειδή είσαι αυτός που είσαι. Και ίσως να μην έχεις καμία προστασία σε επίπεδο ΕΕ.
Μερικά παραδείγματα από την καθημερινότητα:
- Στην Ιταλία, ένα ομόφυλο ζευγάρι δεν μπόρεσε να νοικιάσει διαμέρισμα επειδή ο ιδιοκτήτης προτιμούσε μια “παραδοσιακή οικογένεια”.
- Στην Ουγγαρία, ένα κοινοτικό κέντρο αρνήθηκε να νοικιάσει χώρο σε λεσβιακή ομάδα για προβολή ταινίας.
- Στην Ολλανδία, ΛΟΑΤΚΙ άτομα ανέφεραν περιστατικά παρενόχλησης από οδηγούς Uber και Bolt κατά τη διάρκεια του Pride.
ΟΙ ΚΡΥΦΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΕ
Η απουσία ίσης προστασίας στην ΕΕ δεν είναι απλώς ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επηρεάζει την κοινωνική συνοχή, την ελευθερία μετακίνησης και τη συμμετοχή στην οικονομία. Όσα άτομα δεν προστατεύονται είναι λιγότερο πιθανό να μετακινηθούν, να καταγγείλουν κακομεταχείριση ή να συμμετέχουν στην κοινωνία. Οι κυβερνήσεις δυσκολεύονται να διασφαλίσουν τα δικαιώματα, ακόμη κι όταν υπάρχουν εθνικοί νόμοι, λόγω της υποαναφοράς, έλλειψης δεδομένων και ασυνεπούς εφαρμογής.
Μόνο ισχυρή νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ μπορεί να θεμελιώσει συνεπή και ίση προστασία. Όπως η Οδηγία για τα Δικαιώματα των Θυμάτων ενίσχυσε τα εθνικά συστήματα, έτσι κι αυτή η οδηγία θα μπορούσε να αποτελέσει το νομικό θεμέλιο μιας δικαιότερης Ευρώπης.
ΓΙΑΤΙ Η ΕΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΤΕΙΛΕΙ ΞΕΚΑΘΑΡΟ ΜΗΝΥΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Αποτυγχάνοντας να υιοθετήσει αυτή την οδηγία — και τώρα προετοιμάζοντας την απόσυρσή της — η ΕΕ στέλνει το μήνυμα ότι τα δικαιώματα ορισμένων ανθρώπων δεν έχουν σημασία. Ότι η άρνηση υπηρεσιών, η παρενόχληση, ο εκφοβισμός ή ο αποκλεισμός από τη δημόσια ζωή δεν αξίζουν αντιμετώπιση. Ότι η ισότητα δεν είναι για όλους.
Η απόσυρση της προτεινόμενης οδηγίας λέει στα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, τα άτομα με αναπηρία, τις θρησκευτικές μειονότητες και πολλούς άλλους ότι αξίζουν λιγότερο σεβασμό. Ότι η αξιοπρέπειά τους και η ασφάλειά τους δεν είναι προτεραιότητα. Δίνει άδεια σε όσους ασκούν διακρίσεις να το κάνουν χωρίς συνέπειες.
Σε μια εποχή που το μίσος αυξάνεται, η ΕΕ πρέπει να σταθεί σταθερά και να δείξει ποιος ανήκει. Βλέπουμε αυξανόμενη αντι-ΛΟΑΤΚΙ ρητορική, ρατσισμό, σεξισμό και ξενοφοβία. Ο λόγος μίσους και η βία έχουν αυξηθεί μετά από διχαστικές πολιτικές καμπάνιες. Αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή. Και όμως η Επιτροπή προτείνει υποχώρηση. Ο νόμος και η πολιτική είναι συχνά η τελευταία γραμμή άμυνας για τις περιθωριοποιημένες κοινότητες. Αν η ΕΕ εγκαταλείψει τώρα αυτή την οδηγία, θα γυρίσει την πλάτη της στην ίδια την αρχή των ίσων δικαιωμάτων για όλους.
ΚΑΝΕ ΤΗ ΦΩΝΗ ΣΟΥ ΝΑ ΑΚΟΥΣΤΕΙ
Μην αφήσεις την ΕΕ να γυρίσει την πλάτη στην ισότητα. Υπόγραψε τώρα την αίτηση!
