Η φετινή 27η διοργάνωση του φεστιβάλ «Νύχτες πρεμιέρας», που θα πραγματοποιηθεί από 22 Σεπτέμβρη με 3 Οκτώβρη 2021 στην Αθήνα επιφύλασσε έναν νεωτερισμό, ευπρόσδεκτο όχι μόνο για τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, αλλά και για τους σινεφίλ και (πιστεύουμε) για τον κόσμο που αντιτίθεται στις διακρίσεις: Ένα κινηματογραφικό αφιέρωμα με τον τίτλο «Ζωές σε Μετάβαση: Trans Cinema Matters», με κοινό σημείο την απεικόνιση/αφήγηση τρανς ανθρώπων. Το όλο εγχείρημα αποδεικνύει ότι όταν υπάρχει θέληση, μπορούμε να δούμε το σινεμά (όπως και τη ζωή) αλλιώς!
Σύμφωνα με τον επιμελητή του προγράμματος, Κωστή Θεοδοσόπουλο, το αφιέρωμα δε σχεδιάστηκε από την ίδια την τρανς κοινότητα, ωστόσο, «Φτιάχτηκε από cis υποκείμενα τα οποία, έχοντας γνώση του οξύμωρου, ευελπιστούν να έχουν συνθέσει ένα μπουκέτο εκλεκτών ταινιών, που θα προσφέρει ένα παράθυρο σε έναν κόσμο συχνά αθέατο, ταινιών που μπορεί να αλλάξουν το πώς βλέπουμε και κατανοούμε τα τρανς άτομα».
Πιο πάνω διαβάζουμε: «Τα συναρπαστικά νέα της πρόσφατης εκλογής τρανς γυναικών σε δημόσια αξιώματα σε Η.Π.Α. και Γαλλία, το coming out διασημοτήτων, καθώς και η καθιέρωση διεμφυλικών δημιουργών στο καλλιτεχνικό στερέωμα, είναι πιθανόν να σηματοδοτούν τις απαρχές μιας θετικής κοινωνικής αλλαγής. Την ίδια στιγμή, όμως, τα αρνητικά στερεότυπα, οι κάθε λογής διακρίσεις, η περιορισμένη πρόσβαση, οι αποκλεισμοί και η έμφυλη ψυχολογική και σωματική βία συνιστούν καθημερινότητα για τους τρανς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.»
Και πράγματι, ανατρέχοντας στο πρόγραμμα, που ανακοινώθηκε στη χθεσινή συνέντευξή τύπου στο Ζάππειο, διαπιστώνουμε ότι οι διοργανωτές επέλεξαν 13 ταινίες, στις οποίες με μεράκι συμπυκνώνονται διαφορετικές χώρες, περιβάλλοντα, κινηματογραφικές σχολές και ρεύματα, ταινίες μυθοπλαστικές ή τεκμηρίωσης, τολμώντας να αποδώσουν όλη την πολυπλοκότητα της τρανς απεικόνισης σαν τροφή για σκέψη και συζήτηση.
Στον κατάλογο βλέπουμε τις Αμερικανικές ταινίες μυθοπλασίας «Κόντρα στο ρεύμα» και «Τα λέμε», και οι δυο παραγωγής 2021 σε πρώτη πανελλήνια προβολή, το ντοκιμαντέρ «Disclosure» (2020), παραγωγής Netflix, που εξετάζει τις στερεοτυπικές απεικονίσεις των τρανς στη μεγαλύτερη βιομηχανία του σινεμά, το Χόλιγουντ. Από τη Γαλλία έρχεται το συγκινητικό «Μικρό κορίτσι» (2020) που αγαπήσαμε στη Berlinale, με την αληθινή ιστορία της Σασά που γεννήθηκε κυριολεκτικά σε λάθος σώμα και της ηρωικής οικογένειάς της.
Με κίνηση προς τα πίσω θα πάμε στο εμβληματικό, πολυβραβευμένο «Obscuro Barroco» της Ευαγγελίας Κρανιώτη και στο Ρίο ντε Ζανέιρο, όπου μας ξεναγεί η διάσημη Βραζιλιάνα τρανς ακτιβίστρια Λουάνα Μουνίζ, φόρος τιμής στην οποία αποτελεί, σε μια χρονική περίοδο που σημαδεύτηκε από την πολιτική πόλωση και οδήγησε στην ανάδυση του φαινομένου «Μπολσονάρο». Από το 2015 έρχεται το επίσης αγαπημένο «Tangerine» του Σον Μπέκερ, γυρισμένο σε i-phone αφηγείται τις βιωματικές περιπέτειες της εργαζόμενης στο σεξ Sin-dee-rella, και από εκεί στη συγκλονιστική και πάντα επίκαιρη «Στρέλλα» του Πάνου Χ.Κούτρα (2009).
Την Ελληνική παρουσία συμπληρώνουν οι φετεινές «Πικροδάφνες» της Πάολας Ρεβενιώτη, που μαζί με τις «Μπέττυ» του Δημήτρη Σταύρακα, «Νανά» της Λάρα Κρίστεν και τη μικρού μήκους «Κορόνα» της Ερωφίλης Κόκκαλη μας μεταφέρουν στην εγχώρια μεταπολιτευτική «κανονικότητα» και τους αθηναϊκούς δρόμους και παράδρομους της ηδονής.
Το παζλ συμπληρώνουν δυο παλιότερες αλλά πολύ σημαντικές ταινίες, το ντοκιμαντέρ «Το Παρίσι φλέγεται» (1991) είναι μια ξενάγιση στην queer νυχτερινή ζωή των αφροαμερικανών και λατίνο στο Χαρλεμ των 1980s και η «Πένθιμη παρέλαση των ρόδων»(1961), είναι μια απόλυτα avant-gard ψυχεδελική διασκευή του «Οιδίπους Τύραννος» στην underground σκηνή του Τόκυο της δεκαετίας του ’60, μια ταινία που έμελλε να επηρεάσει γενιές δημιουργών με τα καλλιτεχνικά της ευρήματα.
Από το πρόγραμμα ξεχωρίσαμε μερικές ακόμη ΛΟΑΤΚΙ+ ταινίες, όπως το βραβευμένο η «ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΔΡΑΣΗ /GROSSE FREIHEIT (2021), του Σεμπάστιαν Μάιζε, το «ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ» (2021) του Έιταν Φοξ, το Κύκνειο Άσμα /“Swan Song” με τον αγαπημένο Udo Kier, και το ντοκιμαντέρ «Truman & Tennessee: an intimate conversation/ΤΡΟΥΜΑΝ & ΤΕΝΕΣΙ (2020), ένα συναισθηματικό ντοκουμέντο για τα δυο ιερά τέρατα που στοίχειωσαν τον γραπτό λόγο της εποχής τους (και εμάς).
Γράφει η Δήμητρα Κυρίλλου
Αναλυτικά οι ταινίες του αφιερώματος είναι οι εξής:
ΚΟΝΤΡΑ ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ | NORTH BY CURRENT του Angelo Madsen Minax (2021) – πρώτη πανελλήνια προβολή
ΤΑ ΛΕΜΕ | SEE YOU THEN της Mari Walker (2021) – πρώτη πανελλήνια προβολή
OI ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΕΣ της Πάολα Ρεβενιώτη (2021) – παρουσία συντελεστ@
DISCLOSURE του Sam Feder (2020) – παρουσία του σκηνοθέτη και της παραγωγού
ΜΙΚΡΟ ΜΟΥ ΚΟΡΙΤΣΙ | LITTLE GIRL του Sébastien Lifshitz (2020)
ΚΟΡΟΝΑ της Ερωφίλης Κόκκαλη (2020) – παρουσία της σκηνοθέτιδας
OBSCURO BARROCO της Ευαγγελίας Κρανιώτη (2018)
TANGERINE του Sean Baker (2015) – προλογίζει η Άννα Κουρουπού, Διευθύντρια του Red Umbrella Athens
ΝΑΝΑ της Lara Christen (2015)
ΣΤΡΕΛΛΑ του Πάνου Χ. Κούτρα (2009) – παρουσία συντελεστ@
ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ ΦΛΕΓΕΤΑΙ | PARIS IS BURNING της Jennie Livingston (1991) –ακολουθεί Q&Α με τις House of Careola
ΜΠΕΤΤΥ του Δημήτρη Σταύρακα (1979) – παρουσία συντελεστ@
Η ΠΕΝΘΙΜΗ ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΤΩΝ ΡΟΔΩΝ | FUNERAL PARADE OF ROSES του Toshio Matsumoto (1969)
*Μετά την προβολή της ταινίας «ΣΤΡΕΛΛΑ», θα ακολουθήσει ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ με θέμα «Η τρανς ορατότητα στον κινηματογράφο και τα mainstream αφηγήματα vs αληθινής ζωής».
