Έχουν περάσει δέκα χρόνια από τότε που η Katy Perry κυκλοφόρησε το I Kissed a Girl, μία παγκόσμια επιτυχία που φετιχοποιούσε τις λεσβίες. Τώρα που δημοφιλή πρόσωπα όπως η St Vincent, η Princess Nokia, η Halsey και η Marika Hackman τραγουδάνε για τις μυριάδες σεξουαλικές ταυτότητές τους, ήρθε η ώρα να βάλουμε για ύπνο τα σαπφικά στερεότυπα.
Έχουν περάσει δέκα χρόνια από τότε που η Katy Perry κυκλοφόρησε το I Kissed a Girl, μία παγκόσμια επιτυχία που φετιχοποιούσε τις λεσβίες. Τώρα που δημοφιλή πρόσωπα όπως η St Vincent, η Princess Nokia, η Halsey και η Marika Hackman τραγουδάνε για τις μυριάδες σεξουαλικές ταυτότητές τους, ήρθε η ώρα να βάλουμε για ύπνο τα σαπφικά στερεότυπα.
Η ΛΟΑΤ κοινότητα είχε πάντα ένα ταλέντο να αγκαλιάζει πράγματα που είναι τόσο απαίσια, που θα μπορούσαν σχεδόν να είναι καλά. Αλλά ούτε εμείς δεν μπορούσαμε να σώσουμε το τραγούδι της Katy Perry του 2008 “I Kissed a Girl”, που κυκλοφόρησε πριν δέκα χρόνια αυτή τη βδομάδα. Το τραγούδι ήταν αδιαμφισβήτητα πιασάρικο, αλλά οι στίχοι ήταν απλώς προσβλητικοί. Το πρόβλημα ήταν όλες αυτές οι δικαιολογίες για το γιατί μια γυναίκα μπορεί – Θεός φυλάξοι! – να φιλήσει ένα κορίτσι: Ένα μεθύσι, ένα ανδρικό κοινό, αυτό το μαγευτικό λιποζάν με άρωμα κερασιού. Για το κουίρ κοινό, η Perry θα μπορούσε απλά να είχε τραγουδήσει μια πιο περιεκτική φράση:” Όχι ομοφυλοφιλία!”
Ευτυχώς, υπάρχουν πολλά καλύτερα παραδείγματα εκπροσώπευσης κουίρ γυναικών στην ποπ μουσική σήμερα. Αν το 2008 το αστείο ήταν ακόμα πως όλες οι λεσβίες ακούν μόνο Tegan και Sara, σήμερα το αστείο είναι μάλλον “γιατί υπάρχουν τόσες πολλές γκέι γυναίκες ποπ σταρς;”. Έχουμε Αμερικανίδες τραγουδίστριες όπως η Halsey και η Miley Cyrus που συμβάλλουν στην αμφίφυλη και στην πανσέξουαλ ορατότητα, κουίρ καλλιτέχνες όπως η Fever Ray, η St Vincent και η Shura που φτιάχνουν ευρέως αποδεχτή μουσική για την θηλυκή επιθυμία και ποπ είδωλα όπως η Janelle Monae και η Princess Nokia, οι οποίες προβάλλουν την κουίρ ταυτότητα τους αποφεύγοντας τους αυστηρούς ορισμούς. Έπειτα, φυσικά, υπάρχει η πανσέξουαλ γαλλική synth-pop παρουσία της Christine and the Queens, η οποία έχει πλήθος νέων, γκέι θαυμαστών. Τι έχει αλλάξει όμως;
Ως μια κουίρ γυναίκα, παρατήρησα το ρεύμα να αλλάζει από το 2013, περίπου το χρόνο που ΛΟΑΤ δικαιώματα όπως ο γάμος από ομόφυλα ζευγάρια βρέθηκαν στο επίκεντρο δημοσίων συζητήσεων στην Αγγλία και την Αμερική. Ράπερ όπως η Young Ma, η Brooke Candy, η Angel Haze και η Azealia Banks δήλωσαν με έναν μη εντυπωσιακό τρόπο, πως είναι γκέι, μπάι ή πανσέξουαλ. “Αν ήμασταν σε μια σεξουαλική κατάσταση θα ήξερες ακριβώς ποια είμαι σεξουαλικά”, μου είπε η Haze σε μια συνέντευξη το 2014 (με αρκετό φλερτ, θέλω να νομίζω). “Αλλά αν απλά κάνουμε μια συζήτηση, δεν χρειάζεται να ξέρεις τι κάνω στην προσωπική μου ζωή. Η σεξουαλικότητα δεν είναι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο ενός ατόμου.”
Η Βρετανίδα folk-pop τραγουδίστρια Marika Hackman υποστηρίζει πως αυτή η στάση του “δεν είναι μεγάλο θέμα” σχετικά με την σεξουαλικότητα, από γνωστές ποπ τραγουδίστριες, είναι που την έκανε να νιώσει ασφαλής να αυτοπροσδιοριστεί δημόσια ως γκέι. “Ήταν αυτό το κλασικό πράγμα που νιώθεις πως δεν είσαι μόνη σου, αλλά πως έχεις σχεδόν ένα δίκτυο υποστήριξης”, μου λέει στο τηλέφωνο. “Οι γυναίκες αισθάνονται δύναμη στους αριθμούς, και όσο περισσότερο συζητιέται, τόσο λιγότερο είναι κάτι “δικό σου” μόνο ή κάτι που σε καθορίζει.” Προσθέτει, πως το να βλέπει την γενιά μετά τον αυτοπροσδιορισμό της ως γκέι στους συνομήλικους της στο σχολείο ή η άρνηση της να ταυτιστεί ως στρέιτ ή γκέι συνέβαλαν στο να ακολουθήσει και αυτή την συγκεκριμένη στάση.
Αν και η Hackman δεν έχει πει ποτέ ψέματα για το ότι είναι γκέι, λέει πως στα πρώτα τραγούδια της κάλυπτε με μεταφορές τα πρόσωπα για τα οποία μιλούσε. Έπειτα κυκλοφόρησε το 2017 το άλμπουμ I’m Not Your Man, στο οποίο χρησιμοποιεί θηλυκές αντωνυμίες για να μιλήσει για τα θέματά της, και έχει ένα τραγούδι που λέγεται My Lover Cindy, ένα αστείο για τους θαυμαστές τις λεσβιακής τηλεοπτικής σειράς The L Word. Από την άλλη, το σίνγκλ Boyfriend, αναφέρεται στην ιδέα πως η θηλυκή κουίρ σεξουαλικότητα διαμορφώνεται από την ανδρική ετεροφυλόφιλη ματιά και περιέχει στίχους όπως: “ελπίζω το αγόρι σου να μην το πειράζει.” Έτσι, στην ουσία, την ίδια ιδέα πουλάει και το I Kissed a Girl. “Σίγουρα δεν το έγραψα ως απάντηση στην Katy Perry, ” λέει γελώντας η Hackman. “Αλλά με έχουν πλησιάσει άντρες ενώ φιλάω ένα κορίτσι και μου έχουν πει: “μπορώ να συμμετέχω και εγώ;”
Η Hackman δεν είναι η μόνη ποπ καλλιτέχνιδα η οποία μιλά στη μουσική της για την εμπειρία του να είσαι μια κουίρ γυναίκα. Το ντουέτο της Halsey με την Lauren Jauregui από τις Fifth Harmony το 2017 με το όνομα Strangers μπορεί να είναι μια σανίδα σωτηρίας. Και οι δύο τραγουδίστριες είναι αμφιφυλόφιλες και είναι η πρώτη φορά που ένα ερωτικό τραγούδι από δύο γυναίκες χρησιμοποιώντας θηλυκές αντωνυμίες βρέθηκε ψηλά στα τσάρτ. Η αλήθεια είναι πως φαίνεται πολύ ριζοσπαστικό να ακούς τη Halsey να ξεκινά το τραγούδι με τις λέξεις: “(Αυτή) Δε με φιλά στο στόμα πια.”
Επίσης από Ηνωμένες Πολιτείες είναι το τριμελές συγκρότημα Muna, που κάνει πολιτικοποιημένη ποπ και έχει κυκλοφορήσει ένα τραγούδι που λέγεται I Know a Place, το οποίο αναδεικνύει τη σημασία κουίρ χώρων, και είχε ως έμπνευση τους πυροβολισμούς στο νυχτερινό κλαμπ Pulse του Ορλάντο το 2016. Το τραγούδι Tomboy της Princess Nokia είναι ένας ύμνος για όλα τα πιο αρρενωπά παρουσιαζόμενα κορίτσια και το Girls Like Girls της Hayley Kiyoko είναι μια αμεταμέλητη ωδή στην θηλυκή αγάπη. Από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι The xx κυκλοφόρησαν το 2017 ένα σίνγκλ με το όνομα Say Something Loving και αναφέρεται στις εμπειρίες της γκέι τραγουδίστριας Romy Madley Croft και στο πιο πρόσφατο σίνγκλ Too Late, το γυναικείο ντουέτο από το Λονδίνο Nimmo τραγουδάει για την επιθυμία μιας πρώην κοπέλας.
Η όρεξη για όλη αυτή την κουίρ ποπ μουσική γίνεται εμφανής από το πόσο οι θαυμαστές ασχολούνται με τη σεξουαλικότητα γνωστών τραγουδιστριών ή με το περιεχόμενο των στίχων τους. Η Demi Lovato έχει αντιμετωπίσει αμέτρητες εικασίες σχετικά με τον προσανατολισμό της, και όταν η St Vincent κυκλοφόρησε το τραγούδι New York τον περασμένο χρόνο, οι θαυμαστές της άρχισαν αμέσως στα κοινωνικά δίκτυα να κάνουν υποθέσεις για το αν γράφτηκε για τη σχέση της τραγουδίστριας Annie Clark με το μοντέλο Cara Delevingne.
Για την Hackman, η σημασία της δικής της ορατότητας έγινε απαραίτητη όταν της μίλησαν απευθείας οι θαυμαστές της. Της έστειλαν μηνύματα λέγοντας πως η πνευματική τους υγεία είχε υποφέρει επειδή δεν είχαν συνειδητοποιήσει κάτι για τον εαυτό τους πριν ακούσουν τον δίσκο της, και την έχουν πλησιάσει μετά από συναυλίες δεκαεξάχρονα για να της πουν πως τους έχει βοηθήσει να εκδηλωθούν στους γονείς τους. Ήταν εύκολο να καταλάβεις από πού έρχονταν, μου λέει : “Μεγαλώνοντας, δεν είχα κανέναν να θαυμάζω, ή μουσική και στίχους να ταυτίζομαι.” Τελικά, λέει, τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο εύκολα αν είχε δει τη ζωή της να αντανακλάται στην δημοφιλή κουλτούρα.
Αν ο πολλαπλασιασμός όλων αυτών των κουίρ γυναικών στην μουσική είναι αποτέλεσμα ευρύτερης ισότητας για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα, ή ένα μέρος αυτής, είναι δύσκολο να πούμε. Αλλά η πιθανή απάντηση είναι πως είναι ένας κύκλος- όσο περισσότερη ΛΟΑΤ ορατότητα υπάρχει στην καθημερινή ζωή, όσο περισσότερα ΛΟΑΤ άτομα και σχέσεις προβάλλονται στη μουσική, τόσες περισσότερες ομόφυλες σχέσεις θα γίνονται “κανονικές”. Με όλα τα βήματα που έχουμε κάνει στην ποπ μουσική, μπορούμε τώρα να κοιτάμε την επιτυχία της Katy Perry του 2008 ως ένα τραγούδι περασμένων εποχών οπού φετιχοποιούνταν και ευτελιζόταν η θηλυκή σεξουαλικότητα; “Νομίζω πως πιθανώς έχουμε ακόμα πολύ δρόμο όσον αφορά το θέμα της επαρκής εκπροσώπευσης,” λέει η Hackman. “Αλλά δεν έχω οριστεί από την σεξουαλικότητά μου, και ελπίζω πως αυτό είναι μια ένδειξη προόδου.”
Από την Amelia Abraham, απόδοση: Χριστίνα Μουστακάκη
