Το Ουζμπεκιστάν είναι ένα από τα δύο κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης που εξακολουθούν να απαγορεύουν τη σεξουαλική δραστηριότητα ατόμων του ίδιου φύλου και οι αρχές χρησιμοποιούν το βασανιστήριο των πρωκτικών ελέγχων για να συγκεντρώνουν ψεύτικα «στοιχεία» για τη δίωξη γκέι ανδρών.
Χθες, Πέμπτη (5 Αυγούστου), εννέα ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων(το Συμβούλιο για την Παγκόσμια Ισότητα, τον Ευρασιατικό Συνασπισμό για την Υγεία, τα Δικαιώματα, το Φύλο και τη Σεξουαλική Διαφορετικότητα, Freedom Now, Human Dignity Trust, Human Rights Campaign, Human Rights Watch, ILGA-Europe, Η Διεθνής Εταιρική Σχέση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η Λεσβιακή και Ομοφυλοφιλική Ομοσπονδία στη Γερμανία LSVD) τάχθηκαν κατά της πρακτικής αυτής και προέτρεψαν τον πρόεδρο του Ουζμπεκιστάν, Shavkat Mirziyoyev, να περάσει αμέσως την απαγόρευση.
Οι έλεγχοι συνήθως διεξάγονται από έναν γιατρό, ο οποίο εισάγει δάχτυλα, ή άλλα αντικείμενα στον πρωκτό του ατόμου, που κατηγορείται για ομοφυλοφιλία, παρά τη θέλησή του. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι εξετάσεις μπορούν να αποδείξουν σεξουαλική πράξη πρωκτικού σεξ.
Εκτός από τις προφανείς παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η Independent Forensic Experts Group (IFEG) εξηγεί για τη φρικτή πρακτική:
«Η εξέταση αυτή δεν έχει καμία αξία στον εντοπισμό ανωμαλιών στον τόνο του πρωκτικού σφιγκτήρα, που μπορεί να αποδοθεί αξιόπιστα σε συναινετική πρωκτική επαφή.»
Σύμφωνα με τις ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τουλάχιστον έξι άνδρες έχουν υποβληθεί σε καταναγκαστικούς πρωκτικούς ελέγχους στο Ουζμπεκιστάν από το 2017.
Η Neela Ghoshal, αναπληρώτρια διευθύντρια ΛΟΑΤ+ δικαιωμάτων στο Human Rights Watch, δήλωσε:
«Οι εξαναγκαστικοί πρωκτικοί έλεγχοι και η χρήση τους στην αναζήτηση καταδικαστικών αποφάσεων για συναινετικό ομοφυλοφιλικό σεξ, είναι μια τρομακτική παραβίαση των βασικών δικαιωμάτων, που μειώνει τις προσπάθειες του Ουζμπεκιστάν να καταστήσει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παρελθόν. Η κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν έχει εκφράσει έντονα την πρόθεσή της να κάνει μεταρρυθμίσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ωστόσο, επιμένει να χρησιμοποιεί την απαξιωτική, καταχρηστική διαδικασία που ισοδυναμεί με βασανιστήριο.»
Η απαγόρευση των αναγκαστικών πρωκτικών εξετάσεων αν και θα ήταν ένα μικρό πρώτο βήμα για τη βελτίωση των βαθιών δεινών που υπέστη η ΛΟΑΤ+ κοινότητα στο Ουζμπεκιστάν, σε μια χώρα όπου η ομοφυλοφιλία τιμωρείται με φυλάκιση, έως και τρία χρόνια, σαφώς δεν αρκεί.
Ο Yuri Yoursky, συντονιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων και νομικών θεμάτων στην οργάνωση Eurasian Coalition on Health, Rights, Gender and Sexual Diversity, δήλωσε:
«Το Ουζμπεκιστάν πρέπει να τηρήσει τις διεθνείς υποχρεώσεις του για τα ανθρώπινα δικαιώματα απαγορεύοντας αμέσως τους αναγκαστικούς ελέγχους πρωκτού, κάτι που μπορεί να κάνει ο πρόεδρος [Shavkat Mirziyoyev] με μία υπογραφή.
«Η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει με την κατάργηση των παρωχημένων διατάξεων του ποινικού κώδικα, κατά των συναινετικών σεξουαλικών σχέσεων, οι οποίες παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ονομαστική τους αξία, και συμβάλλουν σε άλλες παραβιάσεις, όπως οι αναγκαστικές πρωκτικές εξετάσεις.»
Πολιτικοί στο Ουζμπεκιστάν θέλουν να απαγορεύσουν ακόμη και τον διάλογο για τα ΛΟΑΤ+ δικαιώματα
Κρίνοντας από τις πρόσφατες ενέργειες της κυβέρνησης του Ουζμπεκιστάν, φαίνεται εξαιρετικά απίθανο η χώρα να νομιμοποιήσει την ομοφυλοφιλία σύντομα.
Τον Απρίλιο του 2021, αποκαλύφθηκε ότι ένα σχέδιο νόμου στο Ουζμπεκιστάν θα ενισχύσει το άρθρο 120 του ποινικού κώδικα της χώρας, που απαγορεύει το ομόφυλο σεξ, προχωρώντας ακόμη περισσότερο, περιγράφοντας τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ ομοφυλοφίλων ατόμων, ως έγκλημα «κατά της οικογένειας, των παιδιών και της ηθικής.»
Αλλά ακόμη και η κριτική συζήτηση για την απαγόρευση της ομοφυλοφιλίας στην χώρα μπορεί να γίνει παράνομη.
Τα νομοσχέδια που εξετάζονται θα μπορούσαν επίσης να απαγορεύσουν την «ασέβεια προς την κοινωνία, το κράτος, τα σύμβολα του κράτους (εθνικές και καθολικές αξίες)» καθώς και κάθε έκκληση σε δημόσια διαμαρτυρία «κατά παράβαση της καθιερωμένης τάξης.»
