Πέτρος Αλεξανδρής
Το τριμελές δικαστήριο της Αθήνας επέβαλε 12 μήνες κάθειρξης με αναστολή τριών ετών σε δύο υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο λόγος είναι ότι έκρινε τους δύο ακτιβιστές ένοχους για «ψευδή καταμήνυση» του Μητροπολίτη Πειραιώς, Σεραφείμ, για ρατσιστική ρητορική μίσους. Συγκεκριμένα για αντισημιτική ρητορική.
«Η σημερινή εξωφρενική δικαστική απόφαση αντιπροσωπεύει τον θεσμοθετημένο αντισημιτισμό που υπάρχει στην Ελλάδα», είπε στην Guardian η Andrea Gilbert, μια από τις κατηγορούμενες, που εργάζεται στην οργάνωση για τα δικαιώματα του Ελληνικού Παρατηρητηρίου του Ελσίνκι. «Έχουμε ασκήσει έφεση και θα το παλέψουμε μέχρι τέλους», συμπλήρωσε.
Τη δίκη της Τρίτης παρακολούθησαν στενά οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Χαρακτηρίζοντας την καταδίκη «ανησυχητική», η Διεθνής Αμνηστία έγραψε στο Twitter: «Η δικαστική απόφαση συνιστά άμεση απειλή για το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και έχει ανατριχιαστικό αντίκτυπο στους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αγωνίζονται κατά του ρατσισμού και της ρητορικής μίσους.».
Πριν από την ακρόαση, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελσίνκι είχε περιγράψει τις κατηγορίες εναντίον των ακτιβιστών ως μέρος μιας ανησυχητικής τάσης στην Ελλάδα του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης που χρησιμοποιεί το κράτος κατά της κοινωνίας των πολιτών.
Οι ακτιβιστές, μεταξύ των οποίων και ο εκπρόσωπος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Ελσίνκι, Παναγιώτης Δημητράς, είχαν υποβάλει καταγγελία εναντίον του Σεραφείμ τον Απρίλιο του 2017. Σε αυτήν, κατηγόρησαν τον επίσκοπο για δημόσια υποκίνηση σε βία και μίσος, καθώς και κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος.
Αφού ένας εισαγγελέας απέρριψε την καταγγελία μετά από δύο χρόνια – υποστηρίζοντας ότι η δήλωση πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο του δόγματος της Χριστιανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας – ο Μητροπολίτης απάντησε καταθέτοντας τη δική του μήνυση εναντίον των ακτιβιστών για φερόμενες ψευδείς δηλώσεις εναντίον του. Ένας εισαγγελέας παρέπεμψε την υπόθεση σε δίκη, αφού απήγγειλε επισήμως κατηγορίες στους δύο ακτιβιστές τον Νοέμβριο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Σεραφείμ προκαλεί σάλο με τις δηλώσεις του. Το 2015, απέδωσε το νόμο για το Σύμφωνο Συμβίωσης των ομόφυλων ζευγαριών στο… «διεθνές σιωνιστικό τέρας» που έλεγχε την αριστερή κυβέρνηση τότε στην εξουσία.
Πέντε χρόνια νωρίτερα, είπε σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό ότι οι Εβραίοι είχαν ενορχηστρώσει το Ολοκαύτωμα και έφταιγαν για την εξουθενωτική κρίση χρέους της Ελλάδας – σχόλια που είπε στη συνέχεια ήταν δικές του απόψεις και όχι της εκκλησίας.
Η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας στις 15 Φεβρουαρίου, με ό,τι έχει συμβεί μέχρι σήμερα
Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί βαθιά για την εκκρεμή δίκη δύο υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων με την κατηγορία της «ψευδούς καταμήνυσης» ανώτερου ηγέτη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα. Η κατηγορία προέρχεται από επίσημη μήνυση που υποβλήθηκε από τους υπερασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων βάσει ενός αντιρατσιστικού νόμου σχετικά με δήλωση[1] την οποία θεωρούσαν αντισημιτική και διακριτική κατά του εβραϊκού λαού που έκανε το 2017 ο Μητροπολίτης Πειραιώς.
Στις 15 Φεβρουαρίου 2022, ο εκπρόσωπος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) Παναγιώτης Δημητράς, και η Andrea Gilbert, ερευνήτρια του ΕΠΣΕ για τον αντισημιτισμό και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, δικάζονται στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Αθηνών με την κατηγορία της ψευδούς καταμήνυσης του Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ. Οι δύο υπερασπιστές των ανθρώπινων δικαιωμάτων κατηγορούνται για παραβίαση του άρθρου 229 του Ποινικού Κώδικα μετά τη μήνυση του ΕΠΣΕ κατά του Μητροπολίτη τον Απρίλιο 2017 για δημόσια υποκίνηση σε βία ή μίσος (Άρθρο 1 του Νόμου 927/1979) και κατάχρηση εκκλησιαστικού αξιώματος. Η μήνυση αναφερόταν σε δήλωση1 που δημοσιεύτηκε από τον Μητροπολίτη στις 28 Απριλίου 2017, την οποία το ΕΠΣΕ έκρινε κατάφωρα αντισημιτική («αντισημιτικό παραλήρημα») και ως εκ τούτου παραβιάζουσα την ελληνική νομοθεσία.
Το Δεκέμβριο του 2019, ωστόσο, ένας εισαγγελέας απέρριψε τη μήνυση του ΕΠΣΕ υποστηρίζοντας ότι η δήλωση του Μητροπολίτη απλώς διακήρυττε το δόγμα της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας. Το Μάρτιο 2020, μετά την απόρριψη της μήνυσης του ΕΠΣΕ, ο Μητροπολίτης υπέβαλε μήνυση εναντίον των δύο υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων για φερόμενη ψευδή καταμήνυση εναντίον του. Τον Νοέμβριο 2021, ασκήθηκε ποινική δίωξη κατά των δύο υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων από έναν εισαγγελέα και παραπέμφθηκαν σε δίκη. Εάν κριθούν ένοχοι, αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης τουλάχιστον δύο ετών και πρόστιμο από ένα έως 36.000 ευρώ.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα κράτη επιτρέπεται να περιορίζουν το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των δικαιωμάτων των άλλων. Ωστόσο, οι περιορισμοί στο δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης πρέπει να ορίζονται στον νόμο με ακριβή τρόπο, και πρέπει να είναι απαραίτητοι και ανάλογοι με θεμιτό σκοπό, όπως ορίζεται στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του οποίου η Ελλάδα είναι συμβαλλόμενο μέρος. Από την άποψη αυτή, η Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων κάλεσε τα κράτη να καταργήσουν τους νόμους που ποινικοποιούν τη δυσφήμιση και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φυλάκιση δεν είναι ποτέ κατάλληλη ποινή. Οι νόμοι που αποσκοπούν στην προστασία της τιμής και της υπόληψης τρίτων θα πρέπει πάντα να αντιμετωπίζονται ως ζήτημα αστικής αγωγής.
Οι κατηγορίες και η επικείμενη δίκη του Παναγιώτη Δημητρά και της Andrea Gilbert αποτελούν άμεση απειλή για το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και φαίνεται να είναι μια τακτική εκφοβισμού με στόχο τη φίμωση των υπερασπιστών/-τριων των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί περαιτέρω ότι η δίκη μπορεί να δημιουργήσει ένα ανατριχιαστικό αποτέλεσμα στους/στις υπερασπιστές/-ίτριες των ανθρώπινων δικαιωμάτων που μάχονται κατά του ρατσισμού και της ρητορικής μίσους, οι οποίοι/ες μπορεί να αποθαρρύνονται από το να εγείρουν ανησυχίες στο μέλλον λόγω του φόβου αντιποίνων. Οι ελληνικές αρχές πρέπει να αποσύρουν τις κατηγορίες σε βάρος των δύο υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων και να κλείσουν την υπόθεση. Η οργάνωση καλεί επίσης τον Ειδικό Απεσταλμένο της Ελλάδας για την καταπολέμηση του Αντισημιτισμού να λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους και άλλων παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων κατά του εβραϊκού λαού και να συνεργαστεί με τις ελληνικές δικαστικές αρχές για να διασφαλίσει ότι οι υπερασπιστές/-ίστριες των ανθρώπινων δικαιωμάτων που αναδεικνύουν και αντιτίθενται στη ρητορική μίσους προστατεύονται από καταχρηστικές και εκφοβιστικές διώξεις.
