Η ποικιλομορφία του φύλου ανά τον κόσμο και μέσα στους αιώνες

Η ποικιλομορφία του φύλου, ο τρόπος που διαφέρει ανά περιοχή και ιστορική περίοδο, είναι γνωστό από παλιά.

Το OG History είναι μια σειρά της Teen Vogue μέσω της οποίας ανακαλύπτουμε την Ιστορία. Αυτή που δεν αναπαράγεται μέσα από το φίλτρο του λευκού, ετεροκανονιστικού, πατριαρχικού φακού.

Γράφει η Lucy Diavolo.

Η τρανς κοινότητα συνεχίζει να αγωνίζεται για τα πολιτικά της δικαιώματα στις ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Όμως, ένα από τα πιο συχνά επιχειρήματα, κατά της προόδου της, είναι ότι τα τρανς άτομα αφορούν ένα πρόσφατο φαινόμενο. Η ποικιλομορφία του φύλου, ωστόσο, δεν είναι κάτι τωρινό.

Μερικοί θεωρούν τους τρανς ανθρώπους αποτέλεσμα μιας μεταμοντέρνας κατάστασης. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο αγώνας για τα δικαιώματα των τρανς είναι δύσκολος, επειδή η σύλληψη μιας τέτοιας ιδέας είναι ακόμα πολύ “φρέσκια” για ένα μεγάλο ποσοστό των Αμερικανών.

Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι τα τρανς άτομα αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους στην Αμερική πριν από τη δεκαετία του 1960. Από τότε, που μια μαύρη τρανς γυναίκα, ονόματι Marsha P. Johnson. Εκείνη έριξε το πρώτο τούβλο κατά τη διάρκεια των ταραχών στο Stonewall Inn, τον προμαχώνα του σύγχρονου Pride. Λίγα χρόνια νωρίτερα, τρανς άτομα διαμαρτυρήθηκαν για τη λήψη αυστηρότερων μέτρων από την αστυνομία. Αυτά αφορούσαν σε μεγάλο ποσοστό τον πυρήνα της κοινότητας. Πρόκειται για τις ταραχές στην καφετέρια του Compton, στο San Fransisco. Φυσικά, υπάρχουν κι άλλα περιστατικά “περιφρόνησης”  του συστήματος για τις κοινότητες αυτές, αλλά παραμένουν ανείπωτα ή ατεκμηρίωτα.

Μισός αιώνας αγώνων για τα δικαιώματα των τρανς ανθρώπων στις ΗΠΑ είναι μόνο μια πινελιά μέσα σε έναν μεγαλύτερο καμβά παγκόσμιας κλίμακας.

Χρησιμοποιώντας μια ποικιλομορφία του φύλου, πέρα από τον άνδρα και τη γυναίκα σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι που δεν ταυτίζονται με το φύλο, το οποίο τους έχει αποδοθεί κατά τη γέννηση, εργάζονται εδώ και αιώνες -από την αρχαιότητα- για να μπορέσουν να εγγυηθούν για τις ελευθερίες τους. Η σύγχρονη έκρηξη της ορατότητας μπορεί να κάνει τον αγώνα για τα δικαιώματα των τρανς να μοιάζει μια πρόσφατη εξέλιξη. Ωστόσο, πρόκειται για έναν αγώνα που διαδραματίζεται εδώ και δεκαετίες και σε όλο τον κόσμο.

---

Hijras (Χίτζρα), Νότια Ασία

Με χιλιάδες χρόνια τεκμηριωμένης ιστορίας, τα Hijras είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο γνωστά παραδείγματα διαφοροποίησης φύλου. Η λέξη είναι ένας γενικός όρος και αφορά  άτομα που οι Δυτικοί λαοί θα μπορούσαν να ορίσουν, ως τρανς ή ίντερσεξ.

Καθ’ όλη την ιστορία τους, τα Hiijras στη νότια Ασία έχουν συσχετιστεί με ιερές δυνάμεις. Παραδίδουν ευλογίες σε γάμους και γεννήσεις και είναι γνωστά για τις ισχυρές κατάρες τους. Η εστίαση στις προσπάθειές τους για αναγνώριση και δικαιώματα επικεντρώνεται συνήθως στην Ινδία. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η βρετανική κυριαρχία άλλαξε δραματικά τη ζωή των Hiijras εκεί. Η αποικιακή κυβέρνηση έκανε την απλή πράξη του να είναι ένα άτομο Hijra ποινικό αδίκημα. Τα Hijras απάντησαν σχηματίζοντας τις δικές τους μικρές κοινότητες και αναπτύσσοντας τη δική τους γλώσσα.

Το 2014, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας, ακολουθώντας προηγούμενες αποφάσεις στο Νεπάλ, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, αναγνώρισε τα άτομα Hijras ως ένα νόμιμα καθορισμένο τρίτο φύλο. Η απόφαση αυτή βοήθησε τους ανθρώπους στην Ινδία να αναζητούν στο μέλλον νομική αναγνώριση για την ταυτότητά τους.

Οι ακτιβιστές, ωστόσο, ισχυρίζονται ότι μένουν ακόμα πολλά να γίνουν. Πολλά άτομα Hijras εξακολουθούν να καταφεύγουν σε επαιτεία ή σεξεργασία. Στην ινδική πολιτική, το “hijra” εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ως δημόσια προσβολή.

---

Two-spirit (δύο πνεύματα), Νότια Αμερική

Οι φυλές Navajo αναγνώρισαν τέσσερα φύλα, που συσχετίζονται κατά προσέγγιση με τους/τις cisgender και trans άνδρες και γυναίκες, χρησιμοποιώντας τους όρους nadleehi για τα άτομα που “εξελίσσονται” σε μια “θηλυκή φύση” και dilbaa για εκείνα που «εξελίσσονται» σε μια “αρσενική φύση” αντίστοιχα. Οι Mohave χρησιμοποίησαν τους όρους alyha και hwame για να περιγράψουν παρόμοιες ταυτότητες. Επίσης, η φυλή των Lakota πίστευε ότι τα άτομα winkte, είχαν υπερφυσικές δυνάμεις. Αντίστοιχες με αυτές θεωρούνταν ότι έχουν τα άτομα Hijras στην Ινδία.

Η κοινότητα των two-spirit ατόμων έχει αρχίσει και βιώνει, εδώ και κάποιο διάστημα, μια αναγέννηση του ακτιβισμού της. Όμως, αυτό δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο. Το άτομο We’wha αποτελούσε ένα διάσημο μέλος της Lhamana. Δηλαδή, μιας κοινότητας two-spirit της φυλής Zuni. Ίσως και να αποτελεί το πρώτο out-of-the-closet άτομο όσον αφορά την ταυτότητα φύλου του, που γνώρισε πρόεδρο των ΗΠΑ. Συστήθηκε στον Grover Cleveland το 1886.

Τα two-spirit άτομα στη Βόρεια Αμερική επωφελήθηκαν από αυτή την αποδοχή εντός των κοινοτήτων τους. Ήδη έχουν ανακτήσει ένα κομμάτι της ταυτότητάς τους με τη διάδοση του όρου two-spirit σε αντικατάσταση του γαλλικού αποικιακού όρου berdache.

(Σήμερα ο όρος χρησιμοποιείται ευρέως για να δηλώσει μία ταυτότητα φύλου, κατά την οποία ένα άτομο νιώθει και άντρας και γυναίκα ταυτόχρονα. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ΛΟΑΤΚΙ ορολογία στα ελληνικά, μπορείτε να επισκεφτείτε το site της Colour Youth.)

---

Il Femminiello (Νάπολη) και Elagabalus (Ρώμη)

Ακόμα και εντός των ορίων της αποικιακής Ευρώπης, υπήρχαν άνθρωποι των οποίων το φύλο ήταν διαφοροποιημένο σε σχέση με το κανονιστικό δίπολο. Έχοντας αναγνωριστεί σε πίνακες ήδη από τον δέκατο όγδοο αιώνα, τα Ιl Femminiello ήταν άτομα που καταχωρήθηκαν με αντρικό φύλο κατά τη γέννηση, αλλά ντύνονταν και συμπεριφέρονταν με τρόπο που έχει αποδοθεί κοινωνικά ως γυναικείος, στη Νάπολη της Ιταλίας.

Ενώ ήταν απομονωμένα σε μεγάλο βαθμό μέσα στην πόλη, τα Il Femminiello θεωρούνταν  ευλογία και καλή τύχη για τις οικογένειες στις οποίες γεννήθηκαν. Μέχρι σήμερα, οι προσκυνητές ποικίλων φύλων εξακολουθούν να λατρεύουν τη «Μαντόνα του Μετασχηματισμού» στις νότιες περιοχές της χώρας.

Αυτά δεν είναι τα μόνα άτομα, των οποίων το φύλο διαφοροποιείται, στην ιστορία της περιοχής. Ο Elagabalus στέφθηκε αυτοκράτορας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τον τρίτο αιώνα, αλλά επέμενε οι υπήκοοί του να χρησιμοποιούν τον όρο αυτοκράτειρα κι ο ίδιος ντυνόταν ως γυναίκα. Σύμφωνα με κάποιες ιστορικές πηγές, ο Elagabalus ενδέχεται να είχε καλέσει ακόμη και τους καλύτερους γιατρούς της αυτοκρατορίας προκειμένου να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για τον επαναπροσδιορισμό του φύλου του.

Στη σύγχρονη Ιταλία επίσης, ακτιβιστές γιορτάζουν τον πρόσφατο γάμο της Alessia Cinquegrana. Η Cinquegrana, η οποία στέφτηκε Miss Trans Italy το 2014, φέρεται να είναι η πρώτη τρανς γυναίκα του έθνους που παντρεύτηκε έναν άνδρα χωρίς να υποβληθεί πρώτα σε χειρουργική επέμβαση για τον επαναπροσδιορισμό του φύλου της.

Όλες αυτές οι ιστορίες προσφέρουν μία πολύ απλή διαπίστωση: Υπάρχουν πάντα άνθρωποι στην πορεία της ιστορίας οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται με ταυτότητες εκτός του κανονιστικού διπόλου.

Ενώ μπορεί να φαίνεται δελεαστικό να χρησιμοποιείται μια ταμπέλα όπως αυτή των τρανς σε όλα αυτά τα άτομα, είναι όμως απόλυτο δικαίωμά τους να καθορίζουν τα ίδια την ταυτότητά τους και τον αυτοπροσδιορισμό τους. Η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία αποτέλεσε μια διαβρωτική δύναμη όσον αφορά την κακοποίηση και την διαγραφή ανθρώπων που δεν εντάσσονταν στο κανονιστικό δίπολο. Η χρήση της δυτικής ορολογίας για την κατανόηση της ποικιλομορφίας των φύλων άλλων πολιτισμών οδήγησε  μόνο στη διαιώνιση των συνεπειών που είχαν οι πράξεις τους. Ακόμη και οι Αμερικανές Marsha P. Johnson και Sylvia Rivera περιέγραφαν τις εαυτές τους με τον όρο «τραβεστί» (transvestite), ο οποίος σήμερα θεωρείται κακοποιητικός.

Ωστόσο, ποικιλομορφία του φύλου, αυτή η ποικιλία των εκφράσεων και των ταυτοτήτων του φύλου αποτελεί απόδειξη μιας βασικής αρχής της υπεράσπισης των τρανς ατόμων στη Δύση. Συγκεκριμένα, αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι έχουν απορρίψει περιοριστικά συστήματα φύλου τόσο σε όλη την ιστορία όσο και στη σύγχρονη εποχή. Όπως έδειξαν πολλές από τις παραπάνω περιπτώσεις, οι εμπειρίες βιώνονται συχνά έξω από τα στεγανά του φυλετικού διπόλου, όπως συμβαίνει και με τους σύγχρονους ορισμούς του genderqueer ή του non binary.

https://avmag.gr/69531/hijras-i-kinotita-tou-tritou-filou-sto-bagklantes/