Η μείωση Βλάβης δεν είναι προώθηση – είναι φροντίδα και πρόληψη.
Το παρόν δελτίου τύπου αποσκοπεί στην αποσαφήνιση της δράσης της ομάδας μας, με αφορμή αντιδράσεις που αντιμετώπισε η παρουσία μας για πρώτη φορά, στο Φεστιβάλ Ηλεκτρονικής Μουσικής Primer Music Festival.
Το Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου, η ομάδα μας ήταν παρούσα στον χώρο του Primer Music Festival, με σκοπό την παροχή άμεσων και καινοτόμων υπηρεσιών ενημέρωσης σχετικά με ζητήματα που αφορούν τις επιβλαβείς επιπτώσεις της χρήσης ψυχοδραστικών ουσιών και την ασφάλεια εν γένει των παρευρισκομένων, υπό το πρίσμα της μείωσης βλάβης (Harm Reduction).
Η μείωση βλάβης είναι μια επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση δημόσιας υγείας, η οποία περιλαμβάνει παρεμβάσεις, προγράμματα και πολιτικές που έχουν ως στόχο να μειώσουν τις υγειονομικές, κοινωνικές και οικονομικές βλάβες που προκαλεί η χρήση ουσιών στα άτομα, τις κοινότητες και τις κοινωνίες (EUDA, 2025). Αποτελεί πολιτική αναγνωρισμένη από τους μεγαλύτερους διεθνείς και ελληνικούς φορείς που ασχολούνται με την Υγεία και τη Ψυχική Υγεία (βλπ. Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), ΟΗΕ, ΕΟΠΑΕ (πρώην ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, 18ΑΝΩ κλπ), EUDA (European Union Drug Agency) και εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες σε χώρες όπως η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Γερμανία. Το Λουξεμβούργο και η Ελβετία, όπου έχει συμβάλει στη δραστική μείωση των θανάτων, των λοιμώξεων και του κοινωνικού στίγματος.
Στο πλαίσιο αυτό, η οργάνωσή μας προχώρησε στη διανομή ενημερωτικού υλικού στο ευρύ κοινό, το οποίο περιελάμβανε τόσο πληροφορίες σχετικές με την ασφαλέστερη διασκέδαση, όσο και ενημερωτικά πακέτα (κιτ), τα οποία περιλάμβαναν:
● Προφυλακτικά, για πρόληψη σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων,
● Κάρτα και μικρό σωληνάκι (“γιούφι”), για αποφυγή μετάδοσης λοιμώξεων (HIV, ηπατίτιδες) σε άτομα που ενδέχεται να κάνουν ρινική χρήση ουσιών,
● Ενημερωτικό έντυπο με οδηγίες για ασφαλέστερη διασκέδαση, πρώτες βοήθειες και σημεία υποστήριξης.
Ο στόχος της δράσης αυτής, όσο και κάθε δράσης της οργάνωσης μας, είναι απλός και ανθρώπινος: Να μειώσει τις βλάβες που σχετίζονται με τη χρήση ή τη σεξουαλική δραστηριότητα, και να προστατεύσει τη ζωή — χωρίς στίγμα, χωρίς ενοχή, χωρίς υποκρισία.
Καθότι η παρουσία και η παροχή του παραπάνω υλικού προκάλεσε αντιδράσεις (υπό τον φόβο ότι το να μιλάμε για τις ψυχοδραστικές ουσίες ωθεί τον κόσμο στη χρήση, ιδίως τα ανήλικα παρευρισκόμενα στο φεστιβάλ), η οργάνωση με αίσθημα ευθύνης και διαφάνειας προχωρά σε επίσημη τοποθέτηση, προκειμένου να αποσαφηνίσει το περιεχόμενο, το σκοπό και τη σημασία της παρέμβασής της. Οφείλουμε, λοιπόν, να αναφέρουμε τα εξής:
Οι δράσεις μας έχουν καθαρά ενημερωτικό και προληπτικό χαρακτήρα. Δεν προτρέπουν και φυσικά δεν προωθούν τη χρήση ουσιών. Αντίθετα, στοχεύουν να προστατεύσουν τη ζωή και την υγεία ανθρώπων που μπορεί να βρεθούν σε καταστάσεις κινδύνου.
Όσοι ερμήνευσαν τη δράση ως «προώθηση χρήσης» παραβλέπουν ότι:
● Οι παρεμβάσεις διανομής καθαρών εργαλείων έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές στην πρόληψη HIV και ηπατίτιδων και άλλων βακτηριακων λοιμώξεων
● Οι πληροφορημένοι νέοι είναι πιο ασφαλείς και υπεύθυνοι,
● Η άγνοια, όχι η ενημέρωση, είναι αυτή που οδηγεί στην επικίνδυνη χρήση.
Η Generation Act, ως οργάνωση που επιλέγει τον δρόμο της ειλικρίνειας, της επιστήμης και της πρόληψης, μακριά από ηθικούς πανικούς και ταμπού, θέλει να αναφέρει ρητά και καθαρά: Η σιωπή και η απαγόρευση δεν απέτρεψαν ποτέ κανέναν· αντίθετα, στοίχισαν ζωές.
Αν οι αντιδράσεις αυτές δείχνουν ένα πράγμα, αυτό είναι ακριβώς η σημασία δράσεων όπως η παραπάνω, σε μια κοινωνία που εξακολουθεί να προτιμά τη σιωπή από τη γνώση, τον φόβο από την ευθύνη. Γνωρίζουμε καλά πως η Ελλάδα έχει καθυστερήσει δραματικά στην υιοθέτηση ρεαλιστικών πολιτικών για τη μείωση της βλάβης, καθώς παραμένουμε μια χώρα που διστάζει να μιλήσει ανοιχτά για τη χρήση, τη σεξουαλικότητα, την ψυχική υγεία – και όταν αποφασίζει να το κάνει, στο λόγο κυριαρχεί το στίγμα και η καταδίκη. Η έλλειψη ενημέρωσης και ρεαλιστικών παρεμβάσεων έχει αφήσει πίσω μια ολόκληρη γενιά, ενώ οι διεθνείς πρακτικές έχουν αποδείξει ότι:
● οι χρήστες ενημερωμένοι είναι πιο ασφαλείς,
● οι παρεμβάσεις μείωσης βλάβης μειώνουν τους θανάτους, τις λοιμώξεις και το στίγμα,
● η ειλικρίνεια σώζει ζωές.
Η Generation Act έρχεται να καλύψει αυτό το κενό, προσφέροντας υπηρεσίες στο πεδίο υπό το πρίσμα της κοινωνικής δικαιοσύνης και το σεβασμό προς κάθε άτομο, ανεξαρτήτως των επιλογών του.
Αν είναι η συγκυρία αυτή να μπορεί να αποτελέσει ένα μάθημα, καλούμε τον κόσμο να θυμάται ότι:
Η μείωση βλάβης δεν είναι πρόκληση. Είναι πράξη φροντίδας, ευθύνης και ανθρωπιάς.
Η Generation Act θα συνεχίσει να υπερασπίζεται τον ρεαλισμό, τη δημόσια υγεία και το δικαίωμα κάθε ανθρώπου στην ενημέρωση και την ασφάλεια.
Για μια κοινωνία που ενημερώνει, προστατεύει και δεν φοβάται την αλήθεια.
Νίκος Φιτσιάλος: Γενικός Συντονιστής δράσεων & Γιώργος Παπαδημητρίου: Επιστημονικά Υπεύθυνος Ομάδας
