Στην Ευρώπη όλο και περισσότερα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δεν κρύβουν πλέον τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, την ταυτότητα και την έκφραση φύλου, καθώς και τα χαρακτηριστικά φύλου τους. Ταυτόχρονα, βρίσκονται αντιμέτωπα με περιστατικά βίας, παρενόχλησης και εκφοβισμού σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι στο παρελθόν. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα μικρότερης ηλικίας, τα οποία είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Αυτά είναι μερικά από τα πορίσματα της τελευταίας έρευνας του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA), η οποία βασίστηκε στις απαντήσεις περισσότερων από 100,000 ΛΟΑΤΚΙ ατόμων σε όλη την Ευρώπη.
Η έκθεση με τίτλο «LGBTIQ equality at a crossroads: progress and challenges» (Η ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων σε κρίσιμη καμπή: πρόοδος και προκλήσεις) αποτυπώνει τις εμπειρίες, τις απόψεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στην Ευρώπη. Επισημαίνει επίσης τις αλλαγές σε σύγκριση με τις προηγούμενες έρευνες του FRA το 2019 και το 2012.
Από τα πορίσματα προκύπτουν ενδείξεις αργής αλλά σταδιακής προόδου. Ενώ οι διακρίσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, σταδιακά μειώνονται. Τα σχολεία αντιμετωπίζουν τα ζητήματα των ΛΟΑΤΚΙ μαθητών με πιο θετικό και δυναμικό τρόπο, και τα νέα ΛΟΑΤΚΙ άτομα αισθάνονται ότι έχουν περισσότερη στήριξη από τους εκπαιδευτικούς και τους συνομηλίκους τους. Ωστόσο, ο εκφοβισμός, η παρενόχληση και η βία βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. Τα βασικά πορίσματα της έρευνας για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα περιλαμβάνουν τα εξής:
• Ελευθερία: πάνω από 1 στα 2 δηλώνουν πλέον ανοιχτά τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα και την έκφραση φύλου, καθώς και τα χαρακτηριστικά φύλου τους. Ωστόσο, οι περισσότεροι ακόμη αποφεύγουν να κρατούν το χέρι των συντρόφων τους σε δημόσιους χώρους επειδή φοβούνται ότι θα δεχτούν επίθεση.
• Διακρίσεις: πάνω από 1 στα 3 αντιμετωπίζουν διακρίσεις στην καθημερινή του ζωή λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμό, της ταυτότητας και της έκφραση φύλου, καθώς και των χαρακτηριστικών φύλου. Πρόκειται για μικρή μείωση σε σύγκριση με τα 2 στα 5 το 2019. Ωστόσο, οι διακρίσεις παραμένουν «αόρατες», καθώς μόνο 1 στα 10 καταγγέλλει περιστατικά διακρίσεων.
• Βία: πάνω από 1 στα 10 έπεσαν θύματα βίας την τελευταία πενταετία πριν από την έρευνα, ελαφρώς περισσότεροι σε σχέση με το 2019. Πάνω από 1 στα 3 ίντερσεξ άτομα δέχθηκαν επίθεση.
• Παρενόχληση: πάνω από 1 στα 2 έπεσαν θύματα παρενόχλησης λόγω μίσους, σε σχέση με τον 1 στα 3 το 2019. 2 στα 3 ίντερσεξ και τρανς άτομα έχουν δέχθηκαν παρενόχληση.
• Εκφοβισμός: πάνω από 2 στα 3 δηλώνουν ότι έπεσαν θύματα εκφοβισμού στο σχολείο, από όλες τις γενιές και σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Πρόκειται για απότομη αύξηση σε σύγκριση με τον 1 στα 2 το 2019.
• Εκπαίδευση: τα σχολεία ασχολούνται με ζητήματα ΛΟΑΤΚΙ συχνότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν. Πάνω από 1 στα 5 ΛΟΑΤΚΙ μαθητές δηλώνουν ότι το σχολείο τους ασχολήθηκε με το θέμα με θετικό τρόπο.
• Ψυχική υγεία:πάνω από 1 στα 3 έχουν σκεφτεί την αυτοκτονία. Πάνω από τα μισά τρανς, μη δυαδικά άτομα δηλώνουν ότι έχουν αυτοκτονικές σκέψεις.
• Πρακτικές «μεταστροφής»: 1 στα 4 δήλωσε ότι εξαναγκάστηκε να ακολουθήσει πρακτικές μεταστροφής για να αλλάξει τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα και την έκφραση φύλου του.
• Κυβερνήσεις:Μόνο 1 στα 4 θεωρεί ότι η κυβέρνησή του καταπολεμά την προκατάληψη και τη μισαλλοδοξία κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, σε σύγκριση με 1 στα 3 το 2019.
Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης ότι οι εμπειρίες των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ και ότι κάθε ομάδα αντιμετωπίζει διαφορετικές προκλήσεις.
Τα ίντερσεξ, τρανς, και τα μη δυαδικά άτομα ποικιλίας αντιμετωπίζουν περισσότερη παρενόχληση και βία. Είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας και να έχουν αυτοκτονικές σκέψεις. Είναι επίσης πιθανότερο να μείνουν χωρίς στέγη και να δυσκολευτούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη. Αυτό ισχύει επίσης για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα με αναπηρία, και για εκείνα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες ή είναι μέλη εθνοτικών, φυλετικών ή άλλων μειονοτικών ομάδων.
Τα πορίσματα της έρευνας θα βοηθήσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει τη στρατηγική της για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ και να ενθαρρύνει πολιτικές για την προστασία και την προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Ο FRA καλεί τις κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση με τους εξής τρόπους:
• Εγκλήματα μίσους: Να επιδεικνύουν μηδενική ανοχή απέναντι στη βία και την παρενόχληση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Να επενδύουν στην εκπαίδευση της αστυνομίας προκειμένου να διασφαλίσουν ότι μπορεί να αναγνωρίζει, να καταγράφει και να διερευνά δεόντως τα εγκλήματα μίσους εναντίον των ΛΟΑΤΚΙ, ώστε τα θύματα να αισθάνονται ασφαλή για να καταγγέλλουν τις επιθέσεις και να τυγχάνουν δίκαιης μεταχείρισης. Να θεωρούν τα κίνητρα που πηγάζουν από προκαταλήψεις ως επιβαρυντικούς παράγοντες στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας.
• Διακρίσεις: Να καταπολεμούν τις διακρίσεις σε όλους τους τομείς με την έγκριση της οδηγίας της ΕΕ σχετικά με την ίση μεταχείριση και των οδηγιών σχετικά με τα πρότυπα για τους φορείς ισότητας. Να ενδυναμώνουν τους φορείς ισότητας και να τους παρέχουν επαρκείς πόρους, ώστε να μπορούν να στηρίζουν καλύτερα τα θύματα.
• Μίσος στο διαδίκτυο: Να καταπολεμούν το διαδικτυακό μίσος και τις εκστρατείες παραπληροφόρησης κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο προκαταλήψεων στους αλγόριθμους και να επισημαίνουν την ευθύνη των ψηφιακών πλατφορμών σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο.
• Εκπαίδευση: Να καθιστούν τα σχολεία ασφαλή και υποστηρικτικά περιβάλλοντα μάθησης για όλα τα παιδιά. Να καταπολεμούν τον εκφοβισμό και να διασφαλίζουν ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα και συστήματα βασίζονται στις βέλτιστες πρακτικές που προωθεί η ΕΕ.
• Υγειονομική περίθαλψη: Να εξασφαλίζουν πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης της ψυχικής υγείας. Να καταργήσουν τις πρακτικές «μεταστροφής» και τις ιατρικές παρεμβάσεις μη ζωτικής σημασίας.
Δήλωση της διευθύντριας του FRA Sirpa Rautio: «Το να είναι κανείς ανοιχτά ΛΟΑΤΚΙ στην Ευρώπη δεν πρέπει να αποτελεί μάχη. Παρόλο που βλέπουμε σημάδια προόδου, ο εκφοβισμός, η παρενόχληση και η βία παραμένουν διαρκείς απειλές. Είναι καιρός να δράσουμε αποφασιστικά και να αξιοποιήσουμε την πρόοδο που έχουμε σημειώσει, έτσι ώστε όλοι στην ΕΕ να αντιμετωπίζονται ισότιμα και να μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια και σεβασμό».
Δήλωση της επιτρόπου ισότητας Helena Dalli: «Τα πορίσματα της έρευνας του FRA παρέχουν πολύτιμα στοιχεία σχετικά με τις εμπειρίες που βιώνουν τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μας βοηθούν να προσδιορίσουμε την πρόοδο που έχουμε επιτύχει και να επισημάνουμε τις προκλήσεις που έχουμε ακόμη μπροστά μας. Ενθαρρύνω όλα τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα προκειμένου να εφαρμόσουν ισχυρές πολιτικές για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προστασία των δικαιωμάτων όλων των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων». Για την παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από πάνω από 100,000 συμμετέχοντες από τις 27 χώρες της ΕΕ, την Αλβανία, τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και τη Σερβία».
