«(Σύμφωνα με τον επαγγελματία ψυχικής υγείας) έπρεπε να φαντασιώνομαι γυναίκες και σεξ με γυναίκες. Η επανάληψη αυτής της μεθόδου θα έφερνε το επιθυμητό αποτέλεσμα, να γίνω straight. Στο σπίτι δεν υπήρχε χώρος για να κάνω αυτή τη μέθοδο χωρίς να το καταλάβει η μητέρα μου. Οπότε ο πατέρας μου μου σύστησε να το κάνω στην αποθήκη, στο υπόγειο της πολυκατοικίας. Το έκανα συχνά πυκνά για 2, 3 μήνες. Ήταν τραυματική εμπειρία…»*
Πρόκειται για μια από τις αρκετές (ανώνυμες) μαρτυρίες, που έχει συγκεντρώσει μέχρι τώρα το Orlando LGBT+, στα πλαίσια μιας έρευνας/εκστρατείας για τις επικίνδυνες θεραπείες μεταστροφής στη χώρα μας. Ο επιστημονικός αυτός φορέας, ο οποίος εξειδικεύεται στην ψυχική υγεία και στις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες, προσπαθεί να ανοίξει (επιτέλους) το θέμα αυτών των εγκληματικών πρακτικών, που εφαρμόζονται και στη χώρα μας.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Όπως σημείωσε και το Orlando LGBT+ στη συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε εχθές, για την παρουσίαση των πρώτων αποτελεσμάτων της έρευνας, «όταν μιλάμε για θεραπείες μεταστροφής ή “επανόρθωσης” αναφερόμαστε σε οποιαδήποτε παρέμβαση (ψυχοθεραπευτική, ψυχολογική, ιατρική, φαρμακευτική, συμπεριφορική ή πνευματική) που αποσκοπεί στην αλλαγή του σεξουαλικού προσανατολισμού ή/και της ταυτότητας φύλου ενός ατόμου».
Η «παρέμβαση» αυτή μπορεί να γίνεται από επαγγελματίες υγείας, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, πνευματικούς ή θρησκευτικούς καθοδηγητές, εναλλακτικός θεραπευτές, κ.α. «Μπορεί να υπόσχεται ευθέως ότι θα βοηθήσει να επέλθει “αλλαγή” της ΛΟΑΤΚ+ ταυτότητας του ατόμου ή έμμεσα να αμφισβητεί τον αυτοπροσδιορισμό του και να παρουσιάζει ως “προτιμότερη”, πιο “υγιή” ή “λειτουργική” μία σις/ετερόφυλη ταυτότητα».
Φυσικά και οι πρακτικές αυτές είναι ιδιαίτερα βλαβερές και επικίνδυνες ενώ αναγνωρίζονται κι ως μορφές βασανιστηρίων, αφού περιλαμβάνουν σωματική και ψυχολογική βία και βιασμούς, με τα θύματα να βιώνουν συχνά αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη και να οδηγούνται μέχρι και στην αυτοκτονία (σχεδόν 30% πιθανότητα να προβεί σε απόπειρα αυτοκτονίας νεαρό άτομο που έχει υποστεί αντίστοιχη ψευδοθεραπεία).
«Μου έλεγε (ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας) να επισκέπτομαι οίκους ανοχής και σιγά σιγά θα έρθει η επιθυμία για γυναίκες. Σταμάτησα να πηγαίνω στο γραφείο της και είχα σκέψεις αυτοκτονίας»
Μέχρι στιγμής και μετά το σχετικό κάλεσμα (βρείτε το εδώ), το Orlando LGBT+ κατάφερε να συγκεντρώσει περισσότερες από 90 ολοκληρωμένες (ανώνυμες) μαρτυρίες. Σε αυτές προστίθενται κι άλλες 700, από άτομα που δεν ολοκλήρωσαν το σχετικόερωτηματολόγιο.«Οι περισσότερες, απ΄αυτές τις μαρτυρίες είναι πρόσφατες», τονίζει τόσο η δρ. Νάνσυ Παπαθανασίου όσο και η Έλενα Όλγα Χρηστίδη, επιστημονικά υπεύθυνες του Orlando LGBT+. «Οι 57 αφορούν στην τελευταία δεκαετία ενώ οι περισσότερες εξ’αυτών τα τελευταία 2 έως 5 χρόνια. Από τις υπόλοιπες οι περισσότερες αφορούν κυρίως στην περίοδο 2000-2010». Είναι σαφές ότι οι θεραπείες μεταστροφής εφαρμόζονται (και) στη χώρα μας και εφαρμόζονται (και) στην εποχή μας.
«Μου είπε (ο ιερέας) ότι πρέπει να ακολουθήσω αυστηρά τις οδηγίες του, που ήταν να επιστρέψω στον δρόμο του Χριστού. Να σταματήσω τις συναναστροφές μου με τις αμαρτωλές (εννοούσε τις άλλες λεσβίες φίλες μου) και τους ομοφυλόφιλους φίλους μου. Το θηλυκό είναι φτιαγμένο από τον Θεό να ολοκληρώνει και να ολοκληρώνεται από το αρσενικό. Ο ιερέας, του οποίου το όνομα φοβάμαι να πω, έδινε οδηγίες και με ανάγκασε να κάνω σεξ μαζί του (σσ. με βοηθό του ιερέα). Αηδίαζα. Δεν θέλω να κάνω καταγγελία πια.»
Σύμφωνα με τα όσα αποκαλύπτουν οι μαρτυρίες, οι θεραπείες μεταστροφής εφαρμόστηκαν κυρίως από επαγγελματίες ψυχικής υγείας και ιερείς. Επίσης, οι μαρτυρίες προέρχονται από έφηβα και νεαρά ενήλικα άτομα ενώ η διάρκεια των ψευδοθεραπειών που καταγράφηκαν κυμαίνονται από μία συνάντηση ή συνεδρία έως και 5 χρόνια. «Οι θεραπείες μεταστροφής εφαρμόστηκαν από 72 επαγγελματίες ψυχικής υγείας (ψυχολόγοι, ψυχίατροι, ψυχοθεραπευτές/ψυχαναλυτές, σύμβουλοι), 3 ιατρούς άλλων ειδικοτήτων (ενδοκρινολόγοι, νευρολόγος), 30 ιερείς, πνευματικούς, μοναχούς, θεολόγους, 3 ενεργειακούς/εναλλακτικούς θεραπευτές, ενώ 2 αφορούσαν πρακτικές που εφαρμόστηκαν από την οικογένεια», σχολιάζει η κα. Χρηστίδη αναφέροντας τα αποτελέσματα της έρευνας.
«Αρχικά ξεκινήσαμε (με τον ενδοκρινολόγο) με το να περιγράφουμε τις αρνητικές συνέπειες της απόφασης μου για επαναπροσδιορισμό του φύλου μου. Επικεντρωθήκαμε στο σεξουαλικό κομμάτι και στο πως κανένας άνδρας δεν θα κοιτούσε σοβαρά μια “μη βιολογική” γυναίκα. Στην ουσία (…) ότι οι τρανς γυναίκες αποτελούν ένα εργαλείο ευχαρίστησης για διεστραμμένους σεξουαλικά άνδρες. Έπειτα ακολούθησαν πολλές ορμονολογικές εξετάσεις στις οποίες μου τόνιζε ξανά και ξανά τα πανύψηλα ποσοστά τεστοστερόνης και πως βιολογικά είμαι περισσότερο άνδρας από τους άνδρες.»
Τέλος στα βασανιστήρια
Μέσα από αυτή την εκστρατεία (#ηταυτότητάσουδεθέλειαλλαγή) το Orlando LGBT+ θέλει να ανοίξει επιτέλους τον διάλογο για τις θεραπείες μεταστροφής και στην Ελλάδα, ώστε αν αναγνωριστεί επιτέλους το πρόβλημα αυτό. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι, όταν οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης κλήθηκαν να σχολιάσουν τις θεραπείες μεταστροφής στη χώρα μας, σε μια συζήτηση που έγινε με αφορμή το Αthens Pride, είχαν πλήρη άγνοια. «Διεκδικούμε την ενδυνάμωση των θυμάτων, τις πιθανές καταγγελίες των ποινικά κολάσιμων πράξεων, την πρόληψη και την προστασία νέων πιθανών θυμάτων», τονίζουν οι επιστημονικά υπεύθυνες του φορέα. «Διεκδικούμε την ποινικοποίηση των θεραπειών μεταστροφής κάθε είδους και τη δημιουργία ενός κώδικα δεοντολογίας για επαγγελματίες ψυχικής υγείας που να ορίζουν σαφώς την προστασία των ΛΟΑΤΚΙ+ από τα παραπάνω».
«Ξεκίνησε όταν πήγα για εξομολόγηση πρώτη φορά. Η τυπική διαδικασία ήταν να εξομολογούμαι, στη συνέχεια αυτός να προσπαθεί να με πείσει ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός μου είναι αμαρτία και ότι θα με τιμωρήσει ο θεός, ακολουθούσε μια σειρά από ευχές και “διαβάσματα”, ειδικές προσευχές να “διώξω” το δαιμόνιο από μέσα μου, αγιασμό, επέβαλε να γίνω παπαδοπαίδι και να παρακολουθώ άτυπα τα καλοκαίρια κατηχητικό, με αποκορύφωμα κάποιες φορές κάτι σαν εξορκισμό»
Για να γίνει εφικτό αυτό (πέρα από τη συνέχιση της καταγραφής), το Orlando LGBT+ σκοπεύει να κάνει ανοιχτό κάλεσμα προς το ελληνικό γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με στόχο την Ευαισθητοποίηση και απεύθυνση σε Έλληνες/Ελληνίδες ευρωβουλευτές. Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε πως τον Μάιο του 2018 ψηφίστηκε από το ευρωκοινοβούλιο η απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής στην ΕΕ, ενώ τον περαμένο Απρίλιο το Διεθνές Συμβούλιο για την Αποκατάσταση Θυμάτων Βασανιστηρίων τις χαρακτήρισε βασανιστήριο. Επιπλέον, τον Οκτώβριο έγινε έκκληση από περισσότερους από 60 ευρωβουλευτές προς την Κομισιόν για ολική απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής στην ΕΕ.
Μέχρι στιγμής, οι θεραπείες αυτές έχουν ποινικοποιηθεί στη Γερμανία, τη Μάλτα, την Αλβανία και κάποιες περιοχές της Ισπανίας. Συζητήσεις για την απαγόρευσή τους έχουν ξεκινήσει και στη Γαλλία. Ελπίζουμε σύντομα και στην Ελλάδα.
Περισσότερες πληροφορίες για το Orlando LGBT+ εδώ.
Για την (ανώνυμη) καταγραφή των δικών σας εμπειρίες από θεραπείες μεταστροφής στην Ελλάδα, μπείτε εδώ.
* αποσπάσματα από τις ανώνυμες μαρτυρίες στο Orlando LGBT+
