Η ανακάλυψη οστών στο Άγιο Όρος, που η επιστήμη δεν ταυτοποιεί ως ανδρικά, χαρακτηρίζεται “μυστηριώδης” , μιας κι είναι γνωστό ότι στην Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία του αυτοδιοικητικού τμήματος του Ελληνικού Κράτους, απαγορεύεται η πρόσβαση στις γυναίκες, ήδη από τον 10ο αιώνα.
People are trans, you fucking turkey sandwich https://t.co/Zb0cd2lsj2
— Thicc Luigi (@starchytragedy) December 16, 2019
Οπότε, είναι πιο εύκολο σε ειδικούς, μοναχούς, διοικητικούς και δημοσιογράφους να υποθέσουν ότι μία γυναίκα βρέθηκε όντως εκεί -και αντίστοιχα να ψάξουν να βρουν μία ισχυρή ιστορία γύρω από το γιατί, που να δικαιολογεί την πιθανή εξαίρεση της άρσης του αβάτου- παρά να κάνουν λόγο για παράδειγμα, για έναν πιθανά τρανς μοναχό άνδρα ή για μία ίντερσεξ ταυτότητα φύλου.
Η Laura Wynn-Antikas ειδικεύεται στη μελέτη των οστών, με εμπειρία δεκαετιών σε όλη την Ελλάδα, σε υπόγειους τάφους, παρεκκλήσια και αρχαιολογικούς χώρους, έχοντας στο ενεργητικό της πλήθος ανακαλύψεων. “Ποτέ δεν ξέρεις τι θα βρεις” δήλωσε η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος. “Τα οστά δε λένε ψέματα. Θα σας πουν πώς έζησε ένα άτομο και ίσως ακόμη και πώς πέθανε. Είσαι έτοιμος να δεις τα πάντα.”
Όμως, όταν η Wynn-Antikas κλήθηκε να εξετάσει τα οστά που βρέθηκαν κάτω από το πέτρινο πάτωμα ενός βυζαντινού παρεκκλησίου του Αγίου Όρους, έμεινε έκπληκτη. Μερικοί σκελετοί ήταν τόσο μικροί που δεν έμοιαζαν καθόλου “με ανδρικούς” , δήλωσε στη The Guardian.
“Μεταξύ αυτών ήταν ο πήχης, η γνάθος και το ιερό οστούν, που ήταν διαφορετικά στη μορφολογία τους” πρόσθεσε η ακαδημαϊκός.
Τα οστά βρέθηκαν στο υπέδαφος του παρεκκλησίου και τοποθετήθηκαν εκεί ως δευτερεύουσα ταφή, παρόλο που είχαν μεταφερθεί από τους αρχικούς τάφους με τη μέγιστη δυνατή προσοχή. Το μοναστήρι του Παντοκράτορα, στο οποίο ανήκει το παρεκκλήσι του Αγίου Αθανασίου, πρότεινε τα δείγματα να υποβληθούν σε εξέταση χρονολόγησης ραδιενεργού άνθρακα.
“Αν μιλάμε για μια γυναίκα ή για περισσότερες από μία γυναίκες, εγείρονται πολλά ερωτήματα” , δήλωσε η Wynn-Antikas. “Ξεκινώντας με το ποια θα μπορούσε να ήταν αυτή.”
Οι γυναίκες έχουν απαγορευτεί από το Άγιο Όρος από την ίδρυσή του, τον 10ο αιώνα. Απαγορεύονται ακόμη και τα θηλυκά ζώα – με εξαίρεση τις γάτες.
Παρά το γεγονός ότι η Ε.Ε. έχει κηρύξει την απαγόρευση παράνομη, το μέτρο τηρείται αυστηρά, με επέκταση μέχρι και τα 500 μέτρα της ακτογραμμής του Αγίου Όρους.
Για τους περίπου 2.500 μοναχούς που ζουν σε σπηλιές, κελιά ή σε μερικά από τα 20 μοναστήρια που εκτείνονται στη χερσόνησο των 400 τετραγωνικών μιλίων, “η Παναγία είναι η μόνη αποδεκτή γυναικεία παρουσία”.
«Αν βρεθεί μια γυναίκα ανάμεσα στα οστά, θα είναι το πρώτο γνωστό περιστατικό μιας γυναίκας που βρέθηκε το Άγιο Όρος» , δήλωσε ο αρχιτέκτονας Φαίδων Χατζηαντωνίου, ο οποίος ανακάλυψε τα λείψανα κατά τη διάρκεια συντήρησης στο παρεκκλήσι.
“Υπάρχουν περίοδοι κατά τη διάρκεια πειρατικών επιδρομών και εχθρικών εισβολών ,που οι μοναχοί είναι γνωστό ότι έχουν ανοίξει τις πόρτες τους σε γυναίκες, αλλά είναι πολύ σπάνιες” , δήλωσε. “Υπάρχει μια περίφημη ιστορία ενός Σέρβου βασιλιά που έφερε τη σύζυγό του στο Άγιο Όρος αλλά μπήκε, χωρίς ποτέ να της επιτραπεί να πατήσει στο έδαφος. Είχαν στρωθεί χαλιά σε όλα τα δωμάτια του μοναστηριού για να εξασφαλίσουν ότι ακόμα και εκεί δε θα άγγιζε γυναίκα το έδαφος.”
Σε σχεδόν 40 χρόνια εποπτείας των έργων αποκατάστασης στην περιοχή, ο Χατζηαντωνίου είπε ότι ποτέ δεν έχει συναντήσει κάτι τέτοιο. Η ανακάλυψη τον έβαλε αμέσως σε “διάθεση ντετέκτιβ” .
“Αυτή είναι η πρώτη φορά που βλέπω τα οστά που τοποθετήθηκαν κάτω από το πάτωμα του παρεκκλησίου. Ήμουν αμέσως περίεργος και κάλεσα ειδικούς, συμπεριλαμβανομένης της Laura. Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι δε θα ήταν εκεί αν αυτοί οι άνθρωποι δεν ήταν σημαντικοί για το μοναστήρι.”
Τουλάχιστον επτά άτομα ξεθάφτηκαν από το σημείο, σύμφωνα με την Wynn-Antikas, η οποία είπε ότι, αν και δε βρέθηκαν κρανία στον λάκκο, υπήρχαν επτά γνάθοι. “Οι δευτερεύουσες ταφές, όπως αυτή, δεν είναι εύκολες επειδή τα οστά έχουν μετακινηθεί από την αρχική τους ταφή, έτσι έχουν χαθεί πληροφορίες” , σημείωσε. “Αλλά μας λέει, επίσης, ότι αυτοί οι άνθρωποι ήταν αρκετά σημαντικοί για να σκάψουν ένα πάτωμα σε μια σημαντική εκκλησία και να τοποθετηθούν εκεί. Αυτό απαιτεί πολλή προσπάθεια από τους ζωντανούς» .
Το γιατί μετακινήθηκαν από τον αρχικό χώρο ανάπαυσης παραμένει ένα μυστήριο. Αλλά αυτό που ήταν, επίσης, εμφανές ήταν η φροντίδα με την οποία τα σκελετικά υπολείμματα είχαν μεταφερθεί. Μικρότερα οστά που θα μπορούσαν εύκολα να χαθούν ή να παραληφθούν – συμπεριλαμ- βανομένων τριών οστεοποιημένων χόνδρων θυρεοειδούς – ήταν μεταξύ των θραυσμάτων.
“Μόλις λάβουμε τη χρονολόγηση, ένα άλλο κομμάτι του παζλ θα έχει λυθεί” , είπε, “Θα είναι πολύ σημαντικό να μας δωθούν πληροφορίες για το ποιοι μπορεί να ήταν αυτοί οι άνθρωποι” .
Τυλιγμένα σε αλουμινόχαρτο σε κιβώτια από χαρτόνι, τα οστά μεταφέρθηκαν στο ερευνητικό κέντρο Δημόκριτος στην Αθήνα το φθινόπωρο. Θα παραμείνουν εκεί, ενώ ο Δρ. Γιάννης Μανιάτης, ο πρώτος ειδικός στην Ελλάδα στον τομέα των αρχαιολογικών επιστημών, διεξάγει μελέτη χρονολόγησης άνθρακα για να καθορίσει την ημερομηνία του θανάτου τους.
Η σκληρή δουλειά της χρονολόγησης των οστών περιλαμβάνει πρώτα τη διάλυση των ανόργανων τμημάτων σε οξύ, έτσι ώστε να μπορεί να εξαχθεί το κολλαγόνο, το οποίο στη συνέχεια καθαρίζεται, καίγεται και μετατρέπεται σε CO2 και στη συνέχεια μετράται είτε ως αέριο είτε ως γραφίτης.
“Η όλη διαδικασία είναι πιθανό να διαρκέσει τρεις μήνες” , ανέφερε ο Μανιάτης. “Αν όμως μπορούμε να χρονολογήσουμε τα οστά σε μία περίοδο σχετική με κάποια σημαντικά γεγονότα, τα οποία να είναι τόσο συγκεκριμένα όσο και γνωστά, τότε θα είναι απαραίτητο να γίνει έλεγχος DNA για να επιβεβαιωθεί αν, όπως φαίνεται πιθανό, μια γυναίκα είναι ανάμεσα στα άτομα που θάφτηκαν” .
Το Twitter βεβαίως πήρε φωτιά, με την πλέον δημοφιλή διατύπωση να κάνει λόγο για τρανς άτομα, που υπήρχαν σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, και γιατί όχι πιθανά, τα εν λόγω οστά να ανήκουν σε έναν τρανς άνδρα.
«Δεν υπάρχει κανένα μυστήριο» !
People are trans, you fucking turkey sandwich https://t.co/Zb0cd2lsj2
— Thicc Luigi (@starchytragedy) December 16, 2019
Ακόμη, το να αναγνωρίζουμε σκελετούς ως προς το φύλο τους είναι από καιρό μια ανακριβής μέθοδος, υποστηρίζουν ορισμένοι ιστορικοί, κάνοντας λόγο για την πολύ συχνή αορατότητα για τρανς, non-binary και intersex ατόμων, καθόλη την διάρκεια της ιστορίας ως επιστήμης.
It’s pretty well documented. Look into it and you’ll be surprised what you find. Progress isn’t linear and lots of communities were more accepting of trans people than they are now
— Thicc Luigi (@starchytragedy) December 16, 2019
