Νίκος Σοφιανός
Ο πολυχώρος πολιτισμού Vault παρουσιάζει για δεύτερη χρονιά το αριστούργημα τουMartin Sherman “BENT”, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά, από το Σάββατο 10 Νοεμβρίου 2012. Το έργο πραγματεύεται την αντιμετώπιση των ομοφυλοφίλων στη ναζιστική Γερμανία, μετά την αιματηρή Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών (1934).
ΒΕΝΤ (ετυμολογία λέξης): Αυτός που γέρνει, που έχει κλίση, κυρτός. Επίσης ο αποφασισμένος να φτάσει μέχρι τα άκρα. Παλιότερα η λέξη χαρακτήριζε την ομοφυλοφιλία.
Ένα βράδυ γνωρίζει ένα νεαρό αξιωματικό (Βολφ) και τον πηγαίνει σπίτι, για ακόμα μία ερωτική βραδιά. Το ίδιο βράδυ ο Χίτλερ, με το πρόσχημα της οργάνωσης πραξικοπήματος, αποφασίζει να καθαιρέσει και να απομακρύνει τους ομοφυλόφιλους από τα στρατεύματα του, αφού πρώτα δολοφονήσει πάνω από διακόσια ηγετικά στελέχη των Ες – Ες και τους συντρόφους τους.
Ταυτόχρονα αναθεωρείται το άρθρο 175, που καθιστά την ομοφυλοφιλία παράνομη, μιας και θεωρείτο ότι ήταν αποτέλεσμα εκδήλωσης εκφυλισμού που κατέστρεφε την Γερμανική – Άρια φυλή. Απαγορεύεται όχι μόνο το φίλημα, το αγκάλιασμα και η ομοφυλοφιλική διάθεση, αλλά ακόμη η σκέψη κι η φαντασίωση.
Ο Μαξ και ο Ρούντυ γίνονται αναπόφευκτα στόχος άγριου διωγμού. Ο δεύτερος δεν επιβιώνει, ενώ ο Μαξ με τη βοήθεια ενός άλλου κρατουμένου, δηλωμένου ομοφυλόφιλου, (Χορστ) καταλήγει στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου. Εκεί, η γνωριμία των δύο γίνεται αφορμή για να έρθει η αξιοπρέπεια, οι προσδοκίες και ο έρωτας σε σύγκρουση με την σκληρή πραγματικότητα της επιβίωσης.
Το “BENT”, πέρα από την gay θεματολογία του, είναι ένα έργο για το παράλογο της εξουσίας. Το τι μπορεί να συμβεί σε μια ομάδα ανθρώπων όταν η μοίρα τους εξαρτάται από τις διαθέσεις κάποιων συνανθρώπων τους, που έχουν στα χέρια τους εξουσία που τροφοδοτείται από μίσος, προκαταλήψεις και φανατισμό.
Εξετάζει επίσης στα άκρα τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, όταν όλες οι στοιχειώδεις αξίες γκρεμίζονται και εν κατακλείδι θέτει το ερώτημα: «Πόσα μπορεί να θυσιάσει κανείς για να επιβιώσει».
Η ασυδοσία, ο εγωισμός, η προδοσία, η υποκρισία, η ανθρώπινη σκληρότητα, η συναισθηματική αναπηρία, η άρνηση της ταυτότητας, η ανάγκη της επικοινωνίας, το ένστικτο της επιβίωσης, η εκμηδένιση της αξιοπρέπειας, οι τύψεις, οι ηθικές κρίσεις, η φρίκη και ο παραλογισμός του πολέμου, η τρομοκρατία, η συνειδητοποίηση της αλήθειας, είναι μερικά από τα φλέγοντα θέματα που θίγονται στο “Bent”.
Μέσω της ιστορίας που αφηγείται, ο Martin Sherman θέλει να δείξει την τεράστια δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος, ικανό να ανταποκριθεί ακόμη και στις πιο δύσκολες καταστάσεις, να αντλήσει δύναμη και κουράγιο, αποδεικνύοντας ότι η μόνη και ουσιαστική επένδυση που αξίζει κανείς να κάνει είναι στον ίδιο τον άνθρωπο.
Εμφανής σε όλο το έργο είναι η αδάμαστη φύση της ανθρώπινης ψυχής να βρει συντροφικότητα κι αγάπη, παρά τα ανυπέρβλητα εμπόδια, απέναντι στις πιο αντίξοες συνθήκες και μέσα από τους πιο σκοτεινούς δρόμους. Εντέλει το Bent είναι ο θρίαμβος της ελπίδας, της αγάπης και του έρωτα.
Πρωτοανέβηκε το 1979 στο West End με τον Ian Mc Kellen (Μαξ) και την επόμενη χρονιά στο Broadway με τον Richard Gere (Μαξ). Μέσα σε 32 χρόνια έχει παιχτεί πάνω από χίλιες φορές σε 40 χώρες. Στην Ελλάδα πρώτη φορά ανέβηκε το 1982 με Γιάννη Φέρτη (Mαξ) και Πέτρο Φυσσούν (Χόρστ) από τον Γιώργο Θεοδοσιάδη. Το εν λόγω ανέβασμα είναι το 4ο στην χώρα μας.
Το 1997 το έργο γνώρισε την κινηματογραφική του μεταφορά με τους Clive Owen (Max), Lothaire Bluteau (Horst), Ian Mc Kellen (uncle Freddie) και τον Mick Jagger στο ρόλο της Greta. Σκηνοθεσία Sean Mathias. Η ταινία τιμήθηκε με τέσσερα βραβεία εκ των οποίων το ένα στις Κάννες (youth award) και το άλλο στο Τορίνο (best film).
