Vasilis Thanopoulos
Λίγες μέρες πριν τη διεξαγωγή του φετινού Athens Pride (το Σάββατο είναι, μην ξεχαστείτε) o υπεύθυνος επικοινωνίας της διοργάνωσης, Ραφαήλ Μπιλίδας, μας εξηγεί γιατί το να δηλώνεις “παρούσα” στις μέρες μας αποτελεί μια σημαντική πράξη πολιτικής φύσεως!
Μίλα μας λίγο για τη θεματική του φετινού Athens Pride. Γιατί μόνο “παρούσα” και όχι (και) παρών;
Η θεματική του Athens Pride καθορίζεται κάθε χρόνο από τις οργανώσεις της κοινότητας, μέσα από μια σειρά συναντήσεων, στις οποίες συζητάμε επίκαιρα θέματα και αξιολογούμε από κοινού ποιο ζήτημα θα αναδειχθεί ως η κεντρική θεματική. Φέτος, το θέμα του μισογυνισμού ήταν αυτό στο οποίο καταλήξαμε, ένα θέμα το οποίο γνωρίζαμε εξ αρχής ότι θα ξεκινήσει συζητήσεις και εντός της κοινότητας. Ο τρόπος που το Athens Pride επικοινωνεί τα μηνύματα του έχει πάντα ένα θετικό πρόσημο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο τρόπος που επιλέξαμε για να μιλήσουμε για ένα σύστημα καταπίεσης – στο οποίο γεννιόμαστε, μεγαλώνουμε, ζούμε και αναπαράγουμε – ήταν με το να γιορτάσουμε τις θηλυκότητες σε όλες τις εκφάνσεις τους. Το σύνθημα «ΠΑΡΟΥΣΑ» είναι μια πρόσκληση σε όλα τα άτομα είτε ανήκουν είτε όχι στο LGBTQI+ φάσμα, να δηλώσουν το παρόν στο φετινό Athens Pride και να γιορτάσουν κάθε θηλυκότητα. Ο τρόπος με τον οποίο η ίδια η γλώσσα και ο τρόπος που την χρησιμοποιούμε δεν μας συμπεριλαμβάνει, δυστυχώς δεν είναι ορατός. Έχουμε συνηθίσει να απευθυνόμαστε στο αρσενικό γένος, ακόμα και όταν μιλάμε σε ένα πλήθος από άτομα διαφορετικών φύλων, υποθέτοντας και περιμένοντας όλα τα άτομα να νιώσουν ότι συμπεριλαμβάνονται. Όταν αυτό αντιστρέφεται, βλέπουμε ότι μια μερίδα του κόσμου αντιδρά, αδυνατεί να ταυτιστεί και σε πολλές περιπτώσεις δηλώνει ότι θα απέχει, επειδή για πρώτη ίσως φορά μέσα απ’ το Pride, να νιώθει ότι δεν συμπεριλαμβάνεται. Αυτό όμως αποτελεί καθημερινότητα για λεσβίες, αμφί, cis ή trans γυναίκες και femme υποκείμενα.
Θεωρείς ότι η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα πάσχει από τοξική αρρενωπότητα;
Η LGBTQI+ κοινότητα, όπως κάθε κοινότητα, έχει παθογένειες τις οποίες πρέπει να συζητήσει και να λύσει. Όπως οι θηλυκότητες μπορούν να έχουν πολλές εκφάνσεις, το ίδιο συμβαίνει και με τις αρρενωπότητες. Η τοξική αρρενωπότητα αναφέρεται στην αναπαραγωγή μοτίβων συμπεριφοράς, τα οποία συμπεριλαμβάνουν: τάσεις κυριαρχίας απέναντι σε άλλα άτομα, υποτίμηση των γυναικών και των θηλυκών χαρακτηριστικών, ακραία αυτοπεποίθηση και καταστολή των συναισθημάτων, ανάμεσα σε άλλα γνωρίσματα. Πότε μια αρρενωπή έκφραση ξεκινά να είναι τοξική όμως; Όταν τα άτομα από τα οποία προέρχεται, θεωρούν ότι η δική τους έκφραση υπερέχει απέναντι άλλων και όταν αυτό το αίσθημα υπεροχής εκφράζεται ιδιωτικά ή δημόσια και παρουσιάζεται ως φυσιολογικό. Η LGBTQI+ κοινότητα δέχεται σε καθημερινή βάση καταπίεση, η οποία έχει στη βάση της τους όρους του «φυσιολογικού». Είτε αυτοί εκφράζονται ως γούστο είτε ως δικαίωμα, το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι η τάση τους είναι η καταπίεση απέναντι σε ταυτότητες, σεξουαλικότητες ή εκφράσεις φύλου που γίνονται αντιληπτές ως θηλυκές. Αυτές είναι νόρμες που οφείλουμε να αμφισβητήσουμε, αν θέλουμε μια πιο συμπεριληπτική κοινωνία.
Τι θα απαντούσες σε κάποιον που θα σου έλεγε, ότι “εμένα αυτή η θεματική δεν με αφορά, δεν με εκφράζει;
Ήδη έχουμε λάβει κάποια μηνύματα, στα οποία cis άνδρες αισθάνθηκαν την ανάγκη να επικοινωνήσουν τη δυσφορία τους απέναντι στη φετινή θεματική και σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα να δηλώσουν ότι δε θα συμμετέχουν στο φετινό Pride. Λέω ότι «αισθάνθηκαν την ανάγκη» γιατί θεωρώ ότι πίσω από κάθε μήνυμα υπάρχει ένα κίνητρο. Κάνοντας μια κουβέντα με έναν cis γκέι άνδρα στο Facebook, στην προσπάθεια μου να τον καθησυχάσω ότι η φετινή θεματική και το σύνθημα της δεν έχουν σκοπό να αποκλείσουν άτομα, αλλά να φέρουν στην επιφάνεια τη μισογύνικη βάση που έχει η ομοφοβία και η τρανσφοβία, ένιωθα ότι έπεφτα συνεχώς σε τοίχους. Παρόλο που διευκρίνισα ότι το φετινό σύνθημα δεν του ζητάει να απορρίψει το ποιος είναι, όπως ισχυριζόταν, αλλά να καταλάβει ότι ο λόγος για τον οποίο ως γκέι άνδρας δέχεται διακρίσεις είναι επειδή η σεξουαλικότητα του και το πώς αυτή την εκλαμβάνει η κοινωνία, δεν γίνεται αποδεκτή επειδή θεωρείται θηλυκή και ως εκ τούτου κακή, οι αντιστάσεις στο να κατανοήσει το επιχείρημα μου ήταν σθεναρές. Το τελευταίο μήνυμα που έλαβα μου έκανε ορατό το κίνητρο του συνομιλητή μου. Είπε ότι: «Αρκετούς που είχα καταφέρει να βλέπουν θετικά τις απόψεις και τις διεκδικήσεις, απλά τους διώξατε». Επειδή αυτό είναι κάτι το οποίο και εγώ έχω βιώσει, τον συναισθάνθηκα ομολογώ μερικώς. Ωστόσο, το ότι ο κοινωνικός μας περίγυρος πολλές φορές μπορεί να μην είναι έτοιμος να καταλάβει το τι είμαστε εμείς ή η LGBTQI+ κοινότητα, αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να κάνουμε «εκπτώσεις» στο πώς διεκδικούμε την αποδοχή και τον σεβασμό από τους γύρω μας.
To φετινό Athens Pride δηλώνει “παρούσα” και σε περιμένει στο Σύνταγμα
Εσένα γιατί σε εκφράζει; Γιατί δηλώνεις “παρούσα”;
Προσωπικά δηλώνω «παρούσα» γιατί δεν θεωρώ ότι το να το κάνω αλλοιώνει την ταυτότητα μου. Δε νιώθω ότι με απειλεί, ούτε ντρέπομαι να πω ότι έχω πλευρές που η κοινωνία μπορεί να αναγνώριζε ως θηλυκές. Ενώ δεν ήταν πάντα έτσι, το να ταυτιστώ και να αγκαλιάσω ότι οι άλλοι μου επεσήμαναν ότι είναι θηλυπρεπές ή γυναικείο, για εμένα ήταν μια απόφαση αυτό-φροντίδας. Η ζωή μου είναι δική μου για να την ορίσω και στη διαδικασία του αυτοπροσδιορισμού μου, επιλέγω συνειδητά να έχω ως πυξίδα αυτό που νιώθω και να προσπαθώ να το διαχωρίζω απ’ αυτό που μου έχει επιβληθεί.
Κάθε χρόνο βλέπουμε τον θεσμό του Athens Pride να γίνεται πιο δυναμικός, με περισσότερο κόσμο να λαμβάνει μέρος. Πιστεύεις ότι αυτό θα συνεχιστεί και στα επόμενα φεστιβάλ;
Από τότε που ξεκίνησε, το Φεστιβάλ Υπερηφάνειας Αθήνας – Athens Pride μεγαλώνει και αναπτύσσεται, τόσο σε επίπεδο συμμετοχής όσο και σε επίπεδο αναγνώρισης και σεβασμού από την Ελληνική κοινωνία, αποτελώντας πια αναπόσπαστο θεσμό της πόλης και των ανθρώπων της. Η μεταφορά της διοργάνωσης στην κεντρικότερη πλατεία της χώρας το 2017 ήταν αίτημα της κοινότητας για χρόνια, λόγω της αύξησης της συμμετοχής του κόσμου αλλά και της συμβολικής σημασίας της, η οποία έφερε το Athens Pride μπροστά απ’ το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Εκτιμάται μάλιστα ότι 60.000 ενήλικες και παιδιά όλων των ηλικιών και ταυτοτήτων συμμετείχαν στο 13ο Athens Pride, στις 10 Ιουνίου του 2017. Η δυναμική του και η αυξητική του τάση σε επίπεδο συμμετοχικότητας είμαι βέβαιος ότι θα συνεχίσει με τους ίδιους ρυθμούς και η -μέχρι τώρα- ιστορία του θεσμού το αποδεικνύει.
