Στις 04/04/17 το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας παρουσίασε την ετήσια έκθεση για το 2016, όπου το 60% των περιστατικών αφορά σε ΛΟΑΤΚΙ άτομα, με βάση τα αποτελέσματα από 37 οργανώσεις που συμμετέχουν στο Δίκτυο.
Την περίοδο Ιανουάριος-Δεκέμβριος 2016 το Δίκτυο κατέγραψε 95 περιστατικά ρατσιστικής βίας με περισσότερα από 130 θύματα, εκ των οποίων τα 57 περιστατικά αφορούσαν σε ΛΟΑΤKI άτομα και άτομα που συνδέονται με κάποιο άτομο ΛΟΑΤΚΙ.
Τα περισσότερα θύματα για την ομάδα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων με βάσει τα αποτελέσματα είναι άνδρες (57,8%), νεαρής ηλικίας (το 94% σχεδόν κυμαίνεται από 20 έως 30 ετών), ενώ οι δράστες είναι κυρίως άνδρες (88%) μικτών ηλικιακών ομάδων, που εντοπίζουν και επιτίθενται στα θύματά τους στον δημόσιο χώρο. Το 21,2% των επιθέσεων που καταγράφτηκαν είχαν ως αποτέλεσμα σωματικές βλάβες.
Παρόλο που μειώθηκαν οι καταγραφές επιθέσεων κατά ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων σε σχέση με το 2015, ο αριθμός τους παραμένει υψηλός. Το 2016 καταγράφηκαν επιθέσεις κάθε δυνατής εμβέλειας, δηλαδή βίαια περιστατικά με δράστες αγνώστους στο θύμα, αλλά και με δράστες από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον του θύματος. Η μείωση της καταγραφής των περιστατικών έχει διάφορες αιτίες, όπως στοχοποίηση θυμάτων που προβαίνουν σε καταγγελία.
Σε 6 περιστατικά που καταγγέλθηκαν στις αρχές, έχουν στοχοποιηθεί άτομα ΛΟΑΤΚΙ. Σε 50 περιστατικά, το θύμα δήλωσε ότι δεν ήθελε να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες λόγω φόβου, ή γιατί δεν είχε εμπιστοσύνη στις αρχές, ή γιατί προτιμούσε να «αφήσει το περιστατικό πίσω του», ή γιατί δεν ήθελε να μάθουν οι γονείς του το σεξουαλικό προσανατολισμό του, ή γιατί δεν θεωρούσε το περιστατικό αρκετά σοβαρό και σημαντικό, ώστε να εμπλακεί σε μια ποινική διαδικασία. Ωστόσο, ο λόγος μείωσης καταγραφής περιστατικών ρατσιστικής λεκτικής βίας σε σχέση με το 2015, οφείλεται και σε μεγάλο βαθμό στην απουσία στοχευμένων προγραμμάτων αντίστοιχα με εκείνα που υλοποιούνταν το 2015.
Καθένα από αυτά τα ποσοστά καταδεικνύει τον κίνδυνο που διατρέχουν τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ σε δημόσιους χώρους και εντός των ΜΜΜ.
Το Δίκτυο κατέγραψε περιστατικό κατά ζευγαριού από οπαδούς ποδοσφαιρικής ομάδας εντός του συρμού του ΗΣΑΠ, το οποίο έλαβε αρκετή δημοσιότητα. Φαίνεται από την περιγραφή, ότι ενώ στην αρχή περισσότερα μέλη της ομάδας των φιλάθλων συμμετείχαν στη λεκτική επίθεση κατά του ομόφυλου ζευγαριού μόλις αυτό αγκαλιάστηκε, ένα μόνο άτομο στη συνέχεια εξύβρισε με χυδαίους χαρακτηρισμούς τα θύματα και τελικά γρονθοκόπησε ένα από αυτά.
Στο περιστατικό κατά του ομόφυλου ζεύγους, οι μάρτυρες έδειξαν την αντίθεσή τους. Μια κοπέλα είπε προς το δράστη «άφησε τα παιδιά ήσυχα» κι όταν ο δράστης απάντησε «σκάσε εσύ (…) λεσβία», μια ηλικιωμένη κυρία δίπλα στη κοπέλα αναφώνησε «έλεος πια!». Οι νεαροί που πριν κορόιδευαν τα δύο θύματα κράτησαν το βασικό δράστη και προσπαθούσαν να τον ηρεμήσουν, ενώ άλλοι φίλαθλοι που βρίσκονταν στο ίδιο βαγόνι έδειξαν το ενδιαφέρον τους στα θύματα.
Οι δράστες ενδυναμώνονται σημαντικά διά της σιωπής των μαρτύρων κι ο ρόλος εκείνων που τυχαίνει να παρακολουθούν ένα οποιοδήποτε περιστατικό ρατσιστικής βίας είναι καταλυτικός.
Γενικά, ο Δίκτυο συμπεραίνει ότι, όταν τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ εμπλέκονται σε οποιαδήποτε, δίκαιη ή άδικη έριδα, φαίνεται, ότι εκτίθενται σε μεγαλύτερους κινδύνους από ένα μη ΛΟΑΤΚΙ άτομο.
Η Ψυχολόγος της Colour Youth Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας, Εύα Σπίνου, ανέλυσε τη σύνδεση μεταξύ σεξισμού και ομοφοβικών και τρανσφοβικών αντιλήψεων και περιέγραψε αναλυτικά το τραύμα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων που δημιουργείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, με αποτέλεσμα η θυματοποίησή τους κατόπιν επιθέσεων να λειτουργεί σωρευτικά. Επίσης, τόνισε την απουσία της υποστήριξης από το οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον και τη σπουδαιότητα της δημιουργίας συμμαχιών για την ενδυνάμωσή τους.
Σε ποσοστό 33,3%, τα θύματα στοχοποιήθηκαν λόγω ταυτότητας φύλου ή λόγω της σύνδεσής τους με άτομο τρανς ή/και της έκφρασης φύλου. Εκτός από τα άτομα που στοχοποιούνται λόγω ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, το Δίκτυο κατέγραψε δύο περιστατικά στα οποία στοχοποιήθηκαν άνδρες λόγω της σύνδεσής τους με τρανς γυναίκα. Στο πρώτο, το θύμα δέχτηκε επίθεση όταν προσπάθησε να υπερασπιστεί τη φίλη του σε περιστατικό εξύβρισης. Στο δεύτερο περιστατικό, το θύμα δέχτηκε εξύβριση λόγω της σχέσης του με τρανς γυναίκα.
Εξετάζοντας προσεκτικά αυτά τα περιστατικά που καταγγέλθηκαν, το Δίκτυο παρατηρεί ότι πρόκειται για επιθέσεις που είχαν ως αποτέλεσμα σωματικές βλάβες και εμπρησμό. Ωστόσο υπενθυμίζεται ότι βασικό εμπόδιο για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα αποτελούν προηγούμενες δυσάρεστες εμπειρίες από τις επαφές τους με την αστυνομία, αλλά και η στάση της αστυνομίας προς τα θύματα.
Τέλος, το Δίκτυο καταγράφει κάποιες συστάσεις προς το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, την έκδοση ειδικής εγκυκλίου για την αξιοπρεπή μεταχείριση ΛΟΑΤΚΙ ατόμων προκειμένου οι αστυνομικοί να έχουν σαφείς οδηγίες και να αποφεύγεται η δευτερογενής θυματοποίηση, προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης σχετικά με τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, προς το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων προτείνοντας την εκπόνηση οδηγού για την σχολική κοινότητα σχετικά με την κατανόηση και τη διαχείριση περιστατικών βίας με ρατσιστικό, ομοφοβικό και τρανσφοβικό κίνητρο και αντίστοιχες συστάσεις προς το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής και το Υπουργείο Επικρατείας – Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.
