Σύμφωνα με τον διοικητή του Τμήματος Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας Αττικής, Μιχάλη Λώλη, το 2024 έγιναν 283 καταγγελίες στην Υπηρεσία για περιστατικά ρατσιστικής βίας, με 55 από αυτά να αφορούν σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
Στην ετήσια έκθεση ρατσισμού για το 2024 του Τμήματος Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας Αττικής εντοπίστηκε έξαρση των περιστατικών σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Στην ανάρτησή του στο Facebook, ο Μιχάλης Λώλης συνδέει την αύξηση των περιστατικών αυτών με τη δημόσια συζήτηση για την ψήφιση της ισότητας στον γάμο και την ακραία ρητορική μίσους στον δημόσιο λόγο.
Συγκεκριμένα, 38 από τις επιθέσεις είχαν ως κίνητρο τον σεξουαλικό προσανατολισμό, ενώ 17 την ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά φύλου. Τρεις επιθέσεις αναγνωρίστηκαν ότι είχαν κίνητρο την αναπηρία των θυμάτων.
Ακολουθεί η ανάρτηση του Μιχάλη Λώλη:
Το Τμήμα Αντιμετώπισης Ρατσιστικής Βίας Αττικής υπέβαλε την ετήσια έκθεση ρατσισμού για το 2024 και παρουσίασε μεταξύ άλλων την κατωτέρω δραστηριότητα:
α. Στην Υπηρεσία μας περιήλθαν διακόσιες ογδόντα τρείς (283) καταγγελίες για περιστατικά ρατσιστικής βίας.
β. Από το σύνολο των καταγελιών σχηματίσθηκαν εκατόν εξήντα πέντε (165) δικογραφίες που επιλήφθηκε η Υπηρεσία και προέκυψαν διακόσιοι πέντε (205) δράστες περιστατικών ρατσιστικής βίας, εκ των οποίων τριάντα οκτώ (38) γνωστοί δράστες και εκατόν εξήντα εφτά (167) άγνωστοι δράστες.
γ. Ύστερα από διερεύνηση των υποθέσεων αγνώστων δραστών, μετά από συνδυαστική αξιολόγηση πληροφοριών και αποδεικτικών μέσων, όπως λήψη βιντεοληπτικού υλικού, εντοπισμός μαρτύρων, παρακολούθηση και ενδελεχή έρευνα, η Υπηρεσία μας ταυτοποίησε και εντόπισε πενήντα επτά (57) δράστες. Εκ των οποίων συνελήφθησαν εννέα (9) δράστες εντός του ορίου του αυτοφώρου.
δ. Όσον αφορά τα ρατσιστικά κίνητρα των υποθέσεων που επιλήφθηκε η Υπηρεσία μας εντός του έτους 2024, προκύπτουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
Σεξουαλικός προσανατολισμός 38
Εθνική ή εθνοτική καταγωγή 25
Ταυτότητα ή χαρακτηριστικά φύλου 17
Θρησκεία 4
Αναπηρία 3
Χρώμα 3
Επιπλέον, το 2024 πέραν των καταγγελιών για τις οποίες σχηματίσθηκαν δικογραφίες, περιήλθαν στην Υπηρεσία μας εκατόν δέκα οκτώ (118) καταγγελίες μέσω τηλεφώνου (11414), ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της ειδικής φόρμας καταγγελιών της ιστοσελίδας της Ελληνικής Αστυνομίας που αφορούσαν περιστατικά αρμοδιότητας της Υπηρεσίας για τα οποία η Υπηρεσία μας προέβη, στην υποστήριξη των καταγγελλόντων, σε συστάσεις, καθώς και παρεμβάσεις στους χώρους διάπραξης (σχολεία, πάρκα και χώρους συγκέντρωσης).
Τάσεις – Εκτίμησης
Η αναγνώριση του ρατσιστικού κινήτρου σε ένα έγκλημα είναι δύσκολη και σύνθετη διαδικασία. Τα κίνητρα αυτά βασίζονται σε στερεότυπα και προκαταλήψεις που ενστερνίζεται ο δράστης και απαιτείται ενδελεχή εξέταση των περιστατικών που συνθέτουν το έγκλημα ώστε αυτά να γίνονται πάντοτε αντιληπτά.
Τα τελευταία χρόνια η αύξηση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών και η διαμονή στη χώρα μας μεγάλου αριθμού προσφύγων, μεταναστών, αιτούντων άσυλο και παράτυπα εισερχομένων ατόμων δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για την εκδήλωση ρατσιστικών συμπεριφορών, λόγω ξενοφοβίας. Παρά τη καταγραφή υποθέσεων που αφορούν άτομα με μεταναστευτικό ή προσφυγικό προφίλ, ο αριθμός παραμένει μικρός συγκριτικά με τον συνολικό πληθυσμό μεταναστών στην Αθήνα.
Ωστόσο, η καταδίκη της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή» για οργανωμένη εγκληματική δράση, όσο και η εξάρθρωση ακροδεξιών εγκληματικών οργανώσεων με σταθερή ρατσιστική εγκληματική δράση τα τελευταία χρόνια έχουν περιορίσει σημαντικά τα περιστατικά ακραίας βίας. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο εμφάνισης νέων ακροδεξιών οργανώσεων με βίαιη ρατσιστική συμπεριφορά.
Ακόμη, πόλεμος στη Μέση Ανατολή έχει εγείρει κύμα αντιδράσεων σε βάρος Εβραίων με αποτέλεσμα την αύξηση ρατσιστικών εγκλημάτων σε βάρος τους.
Επιπλέον, το τελευταίο έτος παρουσιάστηκε σημαντική έξαρση περιστατικών σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, με αφορμή την δημόσια συζήτηση για την ψήφιση του Νόμου για την Ισότητα στο Γάμο ανεξαρτήτως φύλου. Η ακραία ρητορική μίσους προκάλεσε μεμονωμένες επιθέσεις σε βάρος ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, αφού οι δράστες εφορμούνται από ομοφοβικά κίνητρα και προκαταλήψεις που καλλιεργήθηκαν έντονα στο δημόσιο λόγο και επιτείνουν το φόβο όλων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, καθώς παίρνουν τεράστια δημοσιότητα και κλονίζουν το ήδη βεβαρημένο αίσθημα ανασφάλειας τους. Η σύνδεση ρητορικής μίσους και ρατσιστικής βίας επιβεβαιώνεται από παρόμοια παραδείγματα προηγούμενων ετών.
Ακόμη, φαινόμενα μισαναπηρισμού προκάλεσαν τεράστια κοινωνική αντίδραση αφού φάνηκε η απαξίωση που κυριαρχεί στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης για τους ανάπηρους και τα ζητήματα που σχετίζονται με την προσβασιμότητα και τον σεβασμό της διαφορετικότητας τους.
Δράστες μεγάλης μερίδας των αδικημάτων είναι άτομα νεανικής ηλικίας και ανήλικοι, κατάσταση που δείχνει ότι υπάρχει όξυνση νεανικής και ανήλικης παραβατικότητας και στα αδικήματα με ρατσιστικό κίνητρο, πολλά από τα όποια διαπράττονται ενδοσχολικά.
Σημαντικό παραμένει το ζήτημα της υποαναφοράς, καθώς στην Υπηρεσία μας περιέρχονται πάρα πολλές καταγγελίες για περιστατικά ρατσιστικής βίας και υποκίνησης μίσους, πλην όμως δεν οδηγούνται στη Δικαιοσύνη. Παρά τις προσπάθειες και τις δράσεις εξωστρέφειας της Υπηρεσίας μας, πολλά θύματα αρνούνται να προχωρήσουν σε υποβολή μήνυσης με αποτέλεσμα να μη σχηματίζονται δικογραφίες και να παραμένουν αχαρτογράφητα πάρα πολλά περιστατικά και οι δράστες να δρουν, γνωρίζοντας ότι δεν θα υποστούν τις έννομες συνέπειες και έτσι αποενοχοποιείται η δράση τους και κανονικοποιείται ο ρατσισμός ως έκφραση κυρίαρχης άποψης και όχι ως έγκλημα και σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, που πλήττει τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και διαρρηγνύει την κοινωνική συνοχή.
Η αύξηση των υποθέσεων εν μέρει αποδίδονται στις δράσεις εξωστρέφειας της Υπηρεσίας μας. Οι δράσεις αυτές περιλάμβαναν συνεργασία με το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, κοινότητες μεταναστών και οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών με τις οποίες η Υπηρεσία μας έχει σταθερή συνεργασία και τις έχει χαρτογραφήσει πλήρως διατηρώντας έτσι ενημερωμένο αρχείο και σταθερά σημεία επαφής με τους εκπροσώπους τους, ακόμα και με άτομά που για πολιτικούς λόγους δεν εμπιστεύονται την Αστυνομία. Η παροχή ενημέρωσης για τις διαδικασίες καταγγελίας, ενίσχυσαν την εμπιστοσύνη των θυμάτων και τους προσέφεραν υποστήριξη (νομική, ψυχολογική, σίτιση, στέγαση κ.λπ.).
Τέλος, η συμμετοχή αστυνομικών της Υπηρεσίας μας σε ευρωπαϊκά προγράμματα, αποτελεί πολύ σημαντική δράση της Υπηρεσία μας για την υιοθέτηση καλών πρακτικών και νέων εργαλείων και μεθόδων αντιμετώπισης περιστατικών ρατσιστικής βίας, όπως η αστυνόμευση του διαδικτύου που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί και στη χώρα μας, με στόχο την πρόληψη και καταγραφή περιστατικών ρητορικής μίσους και ρατσιστικής βίας.
