Χριστίνα Μαργιώτη
Καλεσμένος στο πλατό του «Mega Καλημέρα» βρέθηκε πρόσφατα ο γνωστός ψυχίατρος, Θάνος Ασκητής. Στα πλαίσια λοιπόν συνέντευξης που παραχώρησε στη Νανά Παλαιτσάκη, σχολιάζοντας το ζήτημα της ισότητας στην τεκνοθεσία και το γάμο δήλωσε μεταξύ άλλων: «Ζευγάρι και είμαι απόλυτος σε αυτό είναι ο άνδρας και η γυναίκα που κυοφορούν και γεννούν». Τέτοιου είδους απόψεις θα μπορούσαμε να πούμε πως φανερώνουν ομοφοβία και ρατσισμό, ενώ ταυτόχρονα αποκαλύπτουν βαθιά άγνοια τόσο της διεθνούς βιβλιογραφίας και νομολογίας, όσο και μια δόση εκούσιας αδιαφορίας ως προς τις διεκδικήσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δύο μέρες αργότερα βρέθηκε καλεσμένος στην εκπομπή του Γιώργου Λιάγκα με σκοπό να επεξηγήσει δημοσίως το πιο πάνω σχόλιο. Υποστήριξε λοιπόν, πως δεν εξέφερε την εν λόγω δήλωση υπό το πρίσμα της επαγγελματικής του ιδιότητας, αλλά λειτουργώντας ως πατρική – γονεϊκή φιγούρα. Συγκεκριμένα τα σχόλια του σύμφωνα πάντα με τον ίδιο: «εξέφραζαν την εικόνα του μέσου γονιού, του Έλληνα γονιού». Αναρωτήθηκε άραγε για τις προβληματικές συνέπειες που ενέχει η εκφορά τέτοιων σχολίων για τον τρόπο με τον οποίο αρθρώνεται ο δημόσιος διάλογος στη χώρα; Σε κάθε περίπτωση μας δίνει την ευκαιρία να εξετάσουμε ορισμένες (μόνο) από τις παρόμοιου περιεχομένου δηλώσεις που έχει κάνει ως επαγγελματίας ειδικός ψυχικής υγείας την τελευταία δεκαετία.
Για ποιoν λόγο αποφασίσαμε όμως να θυμηθούμε τις κακοποιητικές αναφορές του εν λόγω προσώπου; Το σημαντικότερο κριτήριο για αυτήν μας την επιλογή αποτέλεσε η επαγγελματική του ιδιότητα. Η συστηματική εκφορά κακοποιητικού λόγου από πλευράς ειδικών επιστημών συντελεί στην κανονικοποίηση της κακοποίησης. Η δε επανάληψη των ίδιων ρατσιστικών απόψεων συνιστά εκφορά ρητορικής μίσους.
Οφείλουμε ωστόσο σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε: trigger warning.
Το 2013 απ’ τον αέρα του Κρήτη TV και στα πλαίσια της εκπομπής Αντιθέσεις, του Γιώργου Σαχίνη μεταξύ άλλων ο Θάνος Ασκητής σημείωσε πως το κοινωνικό κόστος στην αντρική ομοφυλοφιλία είναι: «το πέος, το οποίο διεισδύει στον πρωκτό του άντρα… Είναι σοκ». Λίγο αργότερα αναφέρει: «ένας ομοφυλόφιλος, ο οποίος έχει μια γυναικεία συμπεριφορά ή θηλυπρεπή στάση ή προκαλεί ανοήτως θα εκτεθεί περισσότερο, γιατί η σεξουαλικότητα έχει τον μύθο της μυστικότητας. Η σεξουαλικότητά σου είναι δικό σου κεφάλαιο».
Περιγράφοντας τα τρανς άτομα ανέφερε: «ο ομοφυλόφιλος άνδρας δεν έχει καμία σχέση με τον τρανσέξουαλ, μ’ αυτόν, δηλαδή, ο οποίος θέλει να αλλάξει το φύλο του, να κάνει χειρουργική παρέμβαση, που είναι άτομο μπερδεμένο ψυχικά», ενώ συμπλήρωσε «δεν αναφέρομαι στις ψυχοπαθολογικές προεκτάσεις της ανδρικής πορνείας ή τα φετίχ με τη μορφή του τραβεστί», αγνοώντας επιδεικτικά τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, την διεθνή ιατρική βιβλιογραφία και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει μια τέτοια ρατσιστική ρητορική στην ευάλωτη κοινωνική ομάδα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων.
Κατάφερε μάλιστα να προσβάλλει τόσο τα asexual άτομα, όσο και εκείνα που δεν έχουν προχωρήσει ακόμα σε σεξουαλική επαφή, απαντώντας στον δημοσιογράφο που προβοκατόρικα στέκεται στο ζήτημα της παρθενίας περιγράφοντας μια «εγκρατή» και «άσπιλη» γυναικεία (πάντα) φιγούρα δίνοντάς στη σκυτάλη στον ψυχίατρο προκειμένου να πει: «άσπιλη απέναντι σε ποιόν, στον τοίχο της ζωής της, στο κούφιο δωμάτιό της, στην ανυπαρξία της;». Τέλος αναφορικά με την λεσβιακότητα έκανε λόγο για δύο είδη λεσβιών: τις αρρενωπές, συγκεκριμένα τις λεσβίες «με ανδρότυπο» και τις «θηλυκές ομοφυλόφιλες παροδικού χαρακτήρα», οι οποίες μάλιστα μπορούν να επιστρέψουν στον «ίσιο δρόμο», με τις «σωστές» παρεμβάσεις.
Το 2016 με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας γράφει στο “Θέμα” πως: «Παρότι οι γυναίκες κάνουν πολλά πράγματα εξίσου καλά με τους άντρες, όπως διακρίνονται ισότιμα στον τομέα των επιστημών, είναι ανώφελο να δείχνουν ίσες σε όλα», παραγνωρίζοντας τους σχετικούς κοινωνικούς αγώνες. Το σεξιστικό του μήνυμα ένεκα της ημέρας συνοψίζεται στο εξής: «Ένας άνδρας πάντα σας περιμένει».
Το 2017 ο γνωστός επαγγελματίας ψυχικής υγείας σε άρθρο του στο Θέμα αναρωτήθηκε: «Τι συμβαίνει, όμως, στην περίπτωση όπου κάποιος φοβάται παράλογα, έχοντας επίμονες και ενοχλητικές σκέψεις, μήπως είναι ομοφυλόφιλος και δεν το ξέρει ενώ στην πραγματικότητα έλκεται από το αντίθετο φύλο; Στην περίπτωση αυτή δεν τίθεται ζήτημα σεξουαλικής ταυτότητας, αλλά ψυχικής νόσου. Τα άτομα αυτά βιώνουν επίμονες και ενοχλητικές σκέψεις για τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Οι αφορμές πολλές: πληροφορίες από το Διαδίκτυο, κάποια ομοφυλοφιλική σκηνή που είδαν στην τηλεόραση και τους φάνηκε ενδιαφέρουσα, κάποια είδηση που προβλήθηκε σε περιοδικά για κάποιον που ανακάλυψε σε μεγάλη ηλικία τις προτιμήσεις του για το ίδιο φύλο, η διαπροσωπική επαφή με κάποιον ομοφυλόφιλο και πάει λέγοντας. Εδώ δεν τίθεται λοιπόν θέμα σεξουαλικού προσανατολισμού, αλλά οι βασανιστικές αυτές ανησυχίες αποτελούν μία από τις κατηγορίες των εμμονών που μπορεί να βασανίζουν ένα άτομο με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, το άτομο θα πρέπει να αναζητήσει τη βοήθεια ενός ειδικού με σκοπό την ανακούφιση των συμπτωμάτων του», παραγνωρίζοντας σκοπίμως κοινωνικούς παράγοντες όπως το φαινόμενο της κανονικοποιημένης ομοφοβίας και του ρατσισμού και συνδέοντας τις ανησυχίες των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων με την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
Το 2018 ο Ιατρικός Σύλλογος Πατρών διοργανώνει «διεπιστημονική» συζήτηση με θέμα την ταυτότητα φύλου. Κεντρικοί ομιλητές της εν λόγω ημερίδας είναι ένας παιδίατρος, δύο παπάδες και ο Θάνος Ασκητής. Η σύσταση του πάνελ είναι ενδεικτική της ελευθερίας της επιστημονικής σκέψης και αντικειμενικότητας. Μάλιστα ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ήδη από τον προηγούμενο χρόνο είχε καταργήσει την trans κατάσταση από την λίστα με τις ψυχικές διαταραχές, ο Ιατρικός Σύλλογος Πατρών δια στόματος Θάνου Ασκητή συνεχίζει να παθολογικοποιεί τα trans άτομα.
Με την λήξη δε της εκδήλωσης ο Θάνος Ασκητής και την ώρα που οι δύο ιερείς ασπάζονται τους “followers” τους έξω από την αίθουσα, ο Θάνος Ασκητής παραχωρεί συνέντευξη στο The Best Portal κάνοντας λόγο για διαταραχή στη βάση του φύλου και σημειώνοντας πως: «σε μεγάλο βαθμό πραγματικά αρνούμενοι την πραγματικότητα δεν έχουνε καμία εξελικτική λογική γι αυτό και φτάνουνε σε ακραίες και παρορμητικού τύπου συμπεριφορές».
Το 2019 με αφορμή υπόθεση κατά συρροήν γυναικοκτόνου Κύπριου αξιωματικού που βίαζε και σκότωνε γυναίκες απ’ τις Φιλιππίνες αναφέρει: «Πρέπει να έχουμε ως δεδομένο ότι ο 35χρονος ήταν σαδιστής, ερχόταν σε ηδονή με τη διάπραξη φόνων. Ως εκ τούτου, επέλεγε φυλές που έχουν τα χαρακτηριστικά της υποταγής και της υπηρεσίας. Οι Φιλιππινέζες έχουν αυτό το χαρακτηριστικό. Εκ γενετής, οι πλείστες γυναίκες αυτής της φυλής κουβαλούν μαζί τους το χαρακτηριστικό της υποταγής και της υπηρεσίας. Έτσι ένιωθε πιο άντρας». Πρόκειται για δήλωση η οποία καταφέρνει να συγκεράσει τον σεξισμό, τον ρατσισμό και την χρόνια εσωτερικευμένη πατριαρχία.
Ομοφοβικού χαρακτήρα δηλώσεις εντοπίζονται τέλος και στο προσωπικό του site, όπου περιγράφει το coming out ως «βόμβα που σκάει» στο ανυποψίαστο νοικοκυριό. Στη συνέχεια περιγράφει την ομοφυλοφιλία ως «πρόβλημα», ως μια «δύσκολη και σκληρή κατάσταση» η οποία «διαλύει» την οικογενειακότητα και τους δεσμούς της. Περιγράφει δε τον πατέρα κάθε ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμου ως κάποιον που «φαίνεται να είναι ένοχος», «παθητικός» και «ανύπαρκτος». Τέλος σημειώνει «Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς αρπάζονται μεταξύ τους με αλληλοκατηγορίες και απειλές, προσπαθώντας να φορτώσουν το φταίξιμο, αλλά και την ‘ανωμαλία του γιου’ ο ένας στον άλλο. Αφήστε που δίνουν ρόλο ευθύνης σε άλλο αδελφό που είναι ‘υγιής’, δηλαδή ετεροφυλόφιλος και μάλιστα ‘πολύ άνδρας’, να καταφέρει να αλλάξει τον άρρωστο, τον ανώμαλο, ομοφυλόφιλο αδελφό, ‘πάσει θυσία’ να τον φέρει στον ίσιο δρόμο».
Τα ερωτήματα που προκύπτουν από τις πιο πάνω δηλώσεις είναι τα εξής: πόσο «κανονικό» είναι για μια κοινωνία να επιτρέπει επί δεκαετίες σε αναγνωρίσιμα άτομα να εκφέρουν τις προσωπικές τους απόψεις ως επιστημονικές; Τι έχει να λέει αυτό για την ποιότητα της και τον χαρακτήρα της δημοκρατίας στη χώρα; Κατά πόσο συντελεί η εκφορά ρητορικής μίσους στην κανονικοποίηση της κακοποίησης της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας; Τέλος τι συμβαίνει όταν οι εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας διαμορφώνουν το πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου κατά το δοκούν;
