Vasilis Thanopoulos
Το περιστατικό έγινε γνωστό από την “Πρωτοβουλία ενάντια στο Ρατσιστικό Λόγο & Ομοφοβία στην Κοιν. Ανθρωπολογία“ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σελίδα της πρωτοβουλίας στο Facebook, “στις 26 Οκτωβρίου 2019 γίναμε μάρτυρες μιας τοποθέτησης στη διαδικτυακή ομάδα ‘Κοινωνική Ανθρωπολογία Παντείου Official’ από μια αξιωματικό των ενόπλων δυνάμεων που τυγχάνει και «συμφοιτήτριά μας», να δηλώνει ευθαρσώς ότι ήταν μάρτυρας στη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου/της Zackie Oh ως αξιωματικός υπηρεσίας ‘στα τρία μέτρα απέναντι από την βιτρίνα’.
Σε άλλο σχόλιό της, ενιστάμενη βέβαια γιατί ασχολούμαστε τόσο πολύ με τον Ζακ, είχε γράψει ‘δεν θα αρνηθώ ότι δεν ήταν άγρια η καταδίωξή του’, η οποία επαναλαμβάνουμε ποτέ δεν πήγε να καταθέσει ως μάρτυρας και προφανώς και δυστυχώς δεν έκανε καμιά προσπάθεια να αποτρέψει την άγρια δολοφονία του.”
Στην ανακοίνωσή της, η πρωτοβουλία σημειώνει επίσης ότι “το συγκεκριμένο ποστ (σ.σ. της αξιωματικού) αναρτήθηκε σε πρωινή ώρα και δεν πρόλαβαν να το δουν πολλά από τα μέλη της ομάδας, αντί όμως να διαγραφεί η γράφουσα από την ομάδα διαγράφηκε μόνο το ποστ και οι αντιδράσεις στα ομοφοβικά της σχόλια πριν και μετά από το τελευταίο.”
Ολόκληρη η ανακοίνωση
Για τον Ζακ/cτη Ζackie Oh
H Κοινοτο(υ)πία του Κακού εντός της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας;
Είναι μέρες τώρα που αναρωτιόμαστε αν θα πρέπει να σιωπήσουμε ή αν θα πρέπει να μιλήσουμε. Αν θα πρέπει να σιωπήσουμε γιατί είναι δύσκολο να αντιπαρατεθείς με το παράλογο και το βίαιο, και αν θα πρέπει να μιλήσουμε γιατί αν δεν το κάνουμε, το βίαιο και το παράλογο μπορεί να γίνει η κανονικότητά μας. Αυτό όμως που δεν μας αφήνει να σιωπήσουμε αλλά ούτε και να το προσπεράσουμε είναι η κοινωνική ευθύνη που θεωρούμε ότι έχουμε ως πολίτες αλλά κυρίως το βίαιο έγκλημα που έγινε μέρα μεσημέρι στην Γλάδστωνος. Είναι η δολοφονία του Ζακ/της Zackie Oh που δεν μας επιτρέπει να πούμε: «έλα μωρέ, και τι έγινε τώρα;
Μια διαδικτυακή ομάδα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας είμαστε, δεν θα χαλάσουμε και τις καρδιές μας. Δεν πειράζει που η άλλη πήρε θέση σε μια δολοφονία παρακολουθώντας να διαπράττεται μπροστά της…δεν πειράζει που σιώπησε…δεν πειράζει που δεν εμφανίστηκε ούτε και στις αρχές να καταθέσει…δεν πειράζει που το παραδέχεται δημόσια…δεν πειράζει τώρα».
Θα μπορούσε η συγκεκριμένη ιστορία να ήταν ένα πετυχημένο case study που θα μας δίδασκαν οι καθηγητές/-ριές μας στη Γ3 σχετικά με το πώς εκφέρεται ένας ρατσιστικός, ομοφοβικός και σεξιστικός λόγος στα κοινωνικά δίκτυα παρουσιάζοντας παράλληλα τα σχόλια κάτω από τις αναρτήσεις αλλά και τις σιωπές. Ένας λόγος ο οποίος απαιτεί να τον δεχόμαστε, επικαλούμενος το δικαίωμα στην ελευθερία του λόγου και έκφρασης, μιας «διαφορετικής» έκφρασης που αποκαλεί τους μετανάστες «ψείρες», όπως αντίστοιχα ο Γκέμπελς έλεγε «ψύλλους» τους Εβραίους χαιρετίζοντας την επιβολή του σήματος του Άστρου του Δαβίδ ως το κατεξοχήν μέτρο «προληπτικής υγιεινής».
Γιατί το διαφορετικό στην τελική, μπορεί να είναι και μια ρητορική μίσους που δεν θα είναι ανοιχτά φασιστική αλλά θα εκφέρεται μέσα από εκφράσεις όπως «χαμένες ζωές» ή θα αναφέρεται σε «σεξουαλικές επιλογές που οδηγούν σε κοινωνική και οικονομική απομόνωση και άρα αναγκαστικά στη χρήση ουσιών, άρα στο περιθώριο και άρα κάπου εκεί είναι το τέλος». Μια ρητορική που θα μιλά για μια «εξελικτική πορεία προς τον θάνατο» και αφού έτσι και αλλιώς εκεί θα καταλήξουν λόγω σεξουαλικών επιλογών…ε, δεν πειράζει κι αν κάποιος τους βοηθήσει να πάνε και πιο γρήγορα!
Θα μπορούσε παράλληλα η συγκεκριμένη ιστορία να ήταν άσκηση σε φοιτητές και φοιτήτριες νομικής εστιάζοντας στο ερώτημα για το αν η στάση μιας αξιωματικού των ενόπλων δυνάμεων σε ώρα υπηρεσίας που παράλληλα αποτελεί και μάρτυρα –αν όχι κάτι άλλο- μιας δολοφονίας αποτελεί κάποιο αδίκημα, έστω και πειθαρχικό.
Μια άλλη συζήτηση θα αφορούσε το αν η μη προσέλευσή της ως μάρτυρας σε αυτή την «άγρια καταδίωξη», όπως η ίδια ισχυρίζεται σε μια άλλη ανάρτησή της στα κοινωνικά δίκτυα, συνάδει με τις υποχρεώσεις της ως πολίτη. Επίσης, ερώτημα θα αποτελούσε αν η στάση της στο διαδίκτυο συνάδει με τις ένοπλες δυνάμεις γενικότερα. Δεν θα μπούμε όμως σε αυτή τη διαδικασία, τουλάχιστον όχι από αυτό εδώ το κείμενο.
Σε αυτή την καλυμμένη νομιμοποίηση της βίας που διαχέεται κοινωνικά και έχει δυστυχώς παρεισφρήσει και στο τμήμα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας βάζοντας στο στόχαστρο το/τον/την μετανάστη/-ρια, τον/την/το οποιονδήποτε επιλέγει μια σεξουαλική ταυτότητα πέρα από εκείνη της κυρίαρχης κανονικότητας, ερχόμαστε να πούμε ότι είμαστε ενάντια και αυτό δεν αποτελεί απλά μια διαφορετική τοποθέτηση, αποτελεί μια ξεκάθαρα αρθρωμένη τοποθέτηση ενάντια στον ρατσισμό, στον σεξισμό αλλά και στην ομοφοβία.
Ας μιλήσουμε όμως για το γεγονός γιατί όσα ήδη αναφέρθηκαν δυστυχώς δεν αποτελούν σενάρια εκπαιδευτικής άσκησης αλλά μια πραγματικότητα πέρα από τα όρια του διανοητού:
Στις 26 Οκτωβρίου 2019 γίναμε μάρτυρες μιας τοποθέτησης στη διαδικτυακή ομάδα «Κοινωνική Ανθρωπολογία Παντείου Official» από μια αξιωματικό των ενόπλων δυνάμεων που τυγχάνει και «συμφοιτήτριά μας», να δηλώνει ευθαρσώς ότι ήταν μάρτυρας στη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου/της Zackie Oh ως αξιωματικός υπηρεσίας «στα τρία μέτρα απέναντι από την βιτρίνα». Σε άλλο σχόλιό της, ενιστάμενη βέβαια γιατί ασχολούμαστε τόσο πολύ με τον Ζακ, είχε γράψει «δεν θα αρνηθώ ότι δεν ήταν άγρια η καταδίωξή του», η οποία επαναλαμβάνουμε ποτέ δεν πήγε να καταθέσει ως μάρτυρας και προφανώς και δυστυχώς δεν έκανε καμιά προσπάθεια να αποτρέψει την άγρια δολοφονία του.
Το να βλέπεις όμως αυτή τη βία, αυτή την παράλογη βία
να εκτυλίσσεται μπροστά σου, που εμείς ούτε τα βίντεο δεν αντέχουμε να δούμε, και να δηλώνεις προκλητικά ότι ο θάνατος ήταν επιλογή του ίδιου, τότε σοκαρισμένες/οι/α δηλώνουμε ότι αυτό δεν αποτελεί απλά ένα αφελές σχόλιο αλλά μια πολιτική θέση, την οποία μάλιστα προσπαθεί και να νομιμοποιήσει με αντιδραστικά επιχειρήματα σύμφωνα με τα οποία όποια/ο/ος επιλέγει μια διαφορετική σεξουαλική ταυτότητα τότε «εξελικτικά» οδηγείται στο περιθώριο «και άρα στο τέλος».
Το να βλέπεις όμως αυτή τη βία, αυτή τη βία, αυτή την δολοφονική βία με την οποία χτυπούσαν οι δύο καταστηματάρχες τον Ζακ, αυτή την παράνοια της βίαιης σύλληψης ενός ανθρώπου που ξεψυχούσε και να πιστεύεις ότι φταίει ο Ζακ και όχι οι άλλοι, οι ιδιοκτήτες, οι αστυνομικοί, όσοι κοιτούσαν και δεν έκαναν τίποτα. Αν βλέπεις αυτή την βία και δεν παρεμβαίνεις, πάει στο καλό (?) ίσως και να σοκαρίστηκες και γι’ αυτό δεν έκανες κάτι. Αν βλέπεις όμως αυτή τη βία και διακηρύττεις στο διαδίκτυο, στο μέσο εκείνο που θα μπορούσες να εκφράσεις πιο εύκολα τέτοιες απόψεις, ότι «η δολοφονία του αποτελεί συνέπεια ή τίμημα των επιλογών του», των σεξουαλικών επιλογών του, αν αυτό δεν είναι νομιμοποίηση της βίας ενάντια στον κάθε ομοφυλόφιλο, trans ή/και σε κάθε μετανάστη, τότε τι είναι;
Στην ομάδα «Κοινωνική Ανθρωπολογία Παντείου Official» υπάρχουν κανόνες για τους συμμετέχοντες που αναφέρουν ότι: «σεξιστικά, ρατσιστικά ή άλλα σχόλια που υποβιβάζουν ομάδες ανθρώπων με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή κάποιο άλλο κριτήριο διαφορετικότητας, δεν θα γίνονται ανεκτά, θα διαγράφονται άμεσα και τα μέλη που τις δημοσιεύουν θα διαγράφονται από την ομάδα».
Κανόνες υπάρχουν, η αξιολόγηση σχετικά με το αν όσα γράφτηκαν τα ξημερώματα Σαββάτου είναι ρατσιστικά και ομοφοβικά οφείλει και πρέπει να γίνει από όλους όλες και όλα μας. Αναρωτιόμαστε, γιατί να είμαστε στη δυσάρεστη θέση να θέσουμε αυτό το ζήτημα σε ένα τμήμα όπως αυτό της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου, όπου τέτοιες εκφορές λόγου δεν έχουν θέση καθώς ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή και η αναγνώριση της ετερότητας αποτελούν θεμελιώδεις αρχές όλων των διδασκόμενων μαθημάτων.
Το συγκεκριμένο ποστ στο οποίο αναφερόμαστε αναρτήθηκε σε πρωινή ώρα και δεν πρόλαβαν να το δουν πολλά από τα μέλη της ομάδας, αντί όμως να διαγραφεί η γράφουσα από την ομάδα διαγράφηκε μόνο το ποστ και οι αντιδράσεις στα ομοφοβικά της σχόλια πριν και μετά από το τελευταίο. Δεν μπορούμε να προσποιηθούμε ότι δεν συνέβη όμως, γιατί συνέβη και γιατί φοβόμαστε ότι θα ξαναγίνει και τότε στόχος θα είναι κάθε ένας/ένα/μια από εμάς που δεν χωράει στα κυρίαρχα κοινωνικά πρότυπα.
Η ομάδα αριθμεί 1.518 μέλη, κυρίως φοιτήτριες/ες/α και απόφοιτες/ους/α του Τμήματος.
Πώς θα ερμηνεύατε τα παραπάνω γεγονότα ως κοινωνικοί επιστήμονες;
Ως φοιτητές/ριες/α και απόφοιτοι/ες/α της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας αλλά και ως πολίτες επιθυμούμε μέσω του παρόντος κειμένου να αναδείξουμε το παραπάνω γεγονός και να διαχωρίσουμε τη θέση μας αλλά πρωτίστως να δηλώσουμε ότι καταδικάζουμε λόγους αυτού του τύπου εντός του τμήματός μας καθώς για εμάς η Κοινωνική Ανθρωπολογία αποτελεί ένα ανοιχτά κοινωνικό και παράλληλα διαθεματικό (μη) τόπο εντός του οποίου η ρητορική μίσους ως προς τους «Άλλους» είναι μη ανεκτή. Για το λόγο αυτό καλούμε όσους, όσες και όσα εμπλέκονται ενεργά στην Κοινωνική Ανθρωπολογία αλλά όσους, όσες και όσα κινούνται σε πανεπιστημιακούς χώρους να στηρίξουμε την διεκδίκηση για την απόδοση δικαιοσύνης στον Ζακ/ στη Zackie Oh, να μην επιτρέψουμε να ξανασυμβεί, να καταδικάσουμε και να αποτρέψουμε τον ρατσιστικό, σεξιστικό, ομοφοβικό και τρανσφοβικό λόγο μέσα στις σχολές μας.
Υ.Γ: Οι φοιτήτριες/ες φιλοξενώντας drag show στην υπό κατάληψη σχολή, και θέση πήραν και δείχνουν ότι η αλληλεγγύη και η αντίσταση αποτελούν κεκτημένα του φοιτητικού κινήματος.
Πρωτοβουλία ενάντια στο ρατσιστικό λόγο και την ομοφοβία
στην Κοινωνική Ανθρωπολογία
