Από την ball κουλτούρα της Νέας Υόρκης των 80s μέχρι το τηλεοπτικό ριάλιτι του RuPaul’s Drag Race, η σημασία της drag οικογένειας παραμένει μια σταθερά για τα κουήρ άτομα που δε νιώθουν αποδεκτά από τις συμβατικές τους οικογένειες, αναζητώντας εκείνες τις μητέρες, πατέρες, αδερφές κι αδερφούς που θα τα καταλάβουν και θα τα κάνουν να νιώσουν ασφαλή.
Η ανάγκη δημιουργίας τέτοιων οικογενειών υπάρχει φυσικά και στην Ελλάδα, μιας και το drag στοιχείο βρίσκεται σε μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια σε μια χώρα, που γεννάει όλο και περισσότερες drag queens, drag kings, afab/bio/hyper queens και non binary performers. Στη μηνιαία βραδιά που διοργανώνω, το “Kαμπαρέ της Καγγέλας”, έχω δώσει την ευκαιρία σε πολλά διαφορετικά acts, τα οποία μάλιστα βγήκαν για πρώτη φορά στη σκηνή.
Το καλό είναι ότι σε περιόδους κοινωνικής και οικονομικής κρίσης η τέχνη και ειδικά το underground ανθίζει. Μέτα τη φρικαλέα δολοφονία της Zackie, η κοινότητα μας βρίσκεται ακόμα παγωμένη, γεμάτη θυμό και φόβο, να δυσκολεύεται να διαχειριστεί το τραύμα της. Υπάρχει ίσως ένα είδος εσωτερικής κρίσης, που μας κάνει όλες να κλεινόμαστε πιο πολύ στις εαυτές μας. Το drag είναι ίσως μια διέξοδος, ένας τρόπος να ξεχαστούμε, να μπούμε στις “νταρντάνες” και να κουτσομπολέψουμε, να πάμε στο Bequeer να δούμε τα κορίτσια που με την πηγαία τους ενέργεια μας ταξιδεύουν κάπου αλλού, κάπως να νιώσουμε ενωμένες ακούγοντας τον “Αρχιπούστη” της Χράζας ή το “Άι μωρή” της Καγγέλας. Ταυτόχρονα, η κουήρ πραγματικότητα στην Ελλάδα είναι ακόμα περίπλοκη. Η ορθόδοξη πατριαρχία συνεχίζει να είναι το μοντέλο με το οποίο μεγαλώνουμε. Δυσκολευόμαστε ακόμα να κάνουμε coming out στις οικογένειές μας, γιατί οτιδήποτε αποκλίνει από την ελληνική κανονικότητα μας περιθωριοποιεί. Είναι επομένως αναγκαίο να δημιουργούμε καινούριους δεσμούς με άτομα σαν εμάς.
Γνώρισα την πρώτη μου κουήρ οικογένεια στη Ρόδο, όταν ήμουν 14. Είχα κάνει coming out στο μοναδικό μου γονιό, τη μάνα μου, η οποία φρίκαρε και για έναν χρόνο ήμασταν στα μαχαίρια. Πλησίασα τότε τις μεγαλύτερες σε ηλικία αδερφές του νησιού, ειδικά τον Βασίλη που ήταν ultra fabulous. Ακούγαμε μαζί Siouxsie και Boy George και βαφόμασταν κάθε Σάββατο πριν βγούμε στα μπαρ να χορέψουμε (ααχ τα χρυσά 80ς!!). Ήμουν πολύ τυχερός και αναγνωρίζω πως λίγα παιδιά έχουν παρόμοια τύχη. Ένιωθα ασφαλής με εκείνα τα παιδιά. Ένιωθα ότι ανήκω σε μια πολύ σπέσιαλ οικογένεια. Είμαι σίγουρη πως σε όλο τον κόσμο, ακόμα και στα πιο δύσκολα μέρη, όπου η διαφορετική σεξουαλικότητα είναι έως και ποινικό αδίκημα, υπάρχουν παρόμοιες “οικογένειες”. Με κάποιον μαγικό τρόπο ανακαλύπτουμε η μια την άλλη και βρίσκουμε αλληλεγγύη, κατανόηση και αγάπη. Σήμερα, η μαμά μου ξέρει για την Καγγέλα, χωρίς βεβαία να καταλαβαίνει πόσο σημαντική είναι για εμένα ή τι ακριβώς προσπαθώ να καταφέρω. Είμαι πολύ τυχερή λοιπόν που έχω τόσες ταλαντούχες “αδελφές” που κάνουν το δικό τους ιδιαίτερο drag και δυο κόρες που αποτελούν τη δίκη μου drag οικογένεια.
Γι’ αυτό κι αποφάσισα να βρω όσες περισσότερες drag οικογένειες υπάρχουν στην Ελλάδα (σ.σ. φυσικά και υπάρχουν κι άλλες που δεν αναφέρονται στο αφιέρωμα αφού συνεχώς ξεπηδούν καινούριες) και να σας τις παρουσιάσω. Στόχος μου δεν ήταν να κάνω μια ακόμη στεγνή απαρίθμηση ονομάτων, αλλά να μιλήσω για τις σχέσεις που δημιουργούνται και για το πώς αυτές καταλήγουν “οικογενειακές”.
Ξεκινώντας να πούμε πως οι περισσότερες drag οικογένειες χρησιμοποιούν τον όρο Haus (σπίτι), που ξεκίνησε από τα ballroom houses της Αμερικής. Εκεί βεβαία υπάρχει –η τουλάχιστον υπήρχε- μια πιο αυστηρή ιεραρχία. Η μητέρα και ιδρύτρια του house παίζει καθοριστικό ρόλο. Ειδικά σε παλιότερους καιρούς, όπου τα κουήρ και τρανς άτομα εκδιώκονταν από τις βιολογικές τους οικογένειες, η νέα τους μητέρα τα έπαιρνε υπό την προστασία της, τα καθοδηγούσε και τα βοηθούσε να σταθούν στα ποδιά τους. Στη σημερινή εποχή αυτή η ανάγκη υπάρχει όλο και λιγότερο. Στα ελληνικά Hauses η μητέρα έχει συνήθως συμβολικό χαρακτήρα ή δεν υπάρχει καθόλου. Ας γνωρίσουμε κάποια απ΄αυτά τα “σπίτια”.
Haus of Grindr (Πάτρα-Αθήνα)
“Αν εγώ μπορώ μέσα σε 4 ώρες να γίνω η ομορφότερη γυναίκα που έχεις δει στη ζωή σου, τότε τι σημαίνει πραγματικά το να είσαι γυναίκα;”–Marianah Grindr
Τα τρία μέλη αυτού του haus (Marianah Grindr, Ultraviolence και Mohdonna) είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, άλλα η αγάπη τους για το drag και η φιλία που τα δένει, τους δίνει μια άλλου είδους συνοχή. Γνωρίστηκαν στην Πάτρα, οντάς ακτιβίστριες στην ομάδα Blender Patras και ξεκίνησαν το drag ανταλλάσσοντας μεταξύ τους πληροφορίες, μιας και δεν υπήρχαν άλλες κουήνες στην πόλη. Η Marianah ήταν η πρώτη που άρχισε να κάνει σόου και δημιούργησε το haus αλλά δε διεκδικεί τον τίτλο της μητέρας. Το drag της είναι “half starlet-half hooker”, με μεγάλη έμφαση στην κλασσική γυναίκεια ομορφιά. Στα σόου της τραγουδάει ζωντανά, χορεύει και κάνει φυσικά lip sync. Η Mohdonna, είναι μια afab κουήνα, που χρησιμοποιεί το drag ως ένα απελευθερωτικό μέσο έκφρασης, που της επιτρέπει να κάνει πράγματα που δε μπορούσε πριν. Δε γνωρίζει φύλο, σεξουαλικότητα, ηλικία, εθνικότητα ή σωματότυπο. Η Ultraviolence (λογοπαίγνιο μεταξύ της UV ακτινοβολίας και της υπέρτατης βίας που είναι η τέχνη) είναι μια προκλητική μουσάτη κουήνα, που τραγουδάει επίσης ζωντανά, κάνει πολλά splits και dips και βλέπει το drag σαν πολιτική έκφραση.
Haus of Grace (Αθήνα)
“Χόρεψε και η ζωή θα σου αποκαλυφθεί.” – Holly Grace
Αυτό που ενώνει τα τρία μέλη αυτού του haus (κεντρική φωτογραφία) είναι η κοινή τους αισθητική κατεύθυνση προς το υποκειμενικά όμορφο που πηγάζει από μέσα τους. Γνωρίστηκαν τυχαία, όπως λένε, αλλά η κοινή τους αγάπη για την τέχνη του drag τις ένωσε. Η Holly είναι η μητέρα και το drag της έχει σκοπό την ψυχαγωγία. Παίρνει σοβαρά τον ρόλο της μητέρας και μεγαλώνει τις κόρες τις με τις ίδιες αρχές που τη μεγάλωσε η μητέρα της. Η Socrates είναι η μεγάλη αδερφή και το λογικό στοιχείο της οικογένειας. Η Queen Barbie, η μικρότερη diva showgirl της οικογενείας, φιλοδοξεί να μοιάσει στην “ποπ σταρ” μαμά της και της αρέσει να μοιράζεται τα εσώψυχά της. Τα σόου τους έχουν αρκετά προσωπικά στοιχειά, ζωντανό τραγούδι, performative αφηγήσεις και high energy lipsyncs.
Haus of Proletarea (Θεσσαλονίκη)
“Αποφασίσαμε να μην έχουμε μητέρα, οπότε είμαστε όλες αδερφές (pun intended) σε ένα τρελό, γεμάτο δράμα και τσαγάκι sisterhood”.
Μια μεγάλη οικογένεια με 7 άτομα που σχηματίστηκε μετά τη δολοφονία του Ζακ για να κάνει σόου στον αυτοοργανωμένο χώρο “Μικρόπολις”. Λειτουργει “με δημοκρατική συνέλευση και με βάση την αυτοοργάνωση και τη συνδιαμόρφωση”. Τα σόου τους έχουν πάντα πολιτική χροιά και είναι ενάντια στα κοινωνικά στεγανά για το φύλο και την ομορφιά. Τις ενδιαφέρει να έχουν διάφορα στοιχεία, όπως χορευτικά, θεατρικά σκετς, ζωντανή μουσική. Αποτελούνται από τις drag queens Angel Seemen, Aurora Paola Morado, Carmen Porcelana, Palma Tsulasnikof, Xino-Muna Libetria, τη hyper queen Πυρ Ιαζνιφ που τραγουδάει ζωντανά και το genderfuck performer McMorait.
Haus of Handax (Ηράκλειο)
“To drag για όλους μας είναι κοινός παρονομαστής και μέσο να κάνουμε την προσωπική μας εξέγερση ενάντια στο κατεστημένο και την ετεροκανονικότητα και είμαστε πολύ τυχερές, που μπορούμε να εξεγερθούμε όλες μαζί”.
Η ζωηρή αυτή ομάδα “Οίκος του Χάνδακα” (η παλιά ονομασία του Ηράκλειου Κρήτης), περιλαμβάνει μέχρι τώρα 5 performers: τη χλιδάτη Kylie Med με το Χολιγουντιανό στυλ, τη Mary Jane Dhoe που είναι η “supreme μάγισσα του νησιού”, τη hyper queen Sirleta, τη νεαρή στάρλετ Claudia Toske και τη θεά Ingrid Hideki. Πέρα από τις κουήνες όμως, αυτό το Haus έχει πολλούς φίλους, καλλιτέχνες και υποστηρικτές, που βοηθούν στο στήσιμο των διάφορων εκδηλώσεων. Το πάρτι τους “Heels on Saturdays” έχει μεγάλη απήχηση στην πόλη τους και μετά την εμφάνισή τους στο Pride του Ηρακλείου το 2018, έχουν εδραιωθεί ως κολλεκτίβα.
Haus of Karma (Θεσσαλονίκη)
“Μας ενώνει η πόλη μας η Θεσσαλονίκη και το ότι έχουμε το ίδιο πάθος για το drag.”
Τα μέλη αυτής της οικογένειας είναι οι drag queens Amelie Tea, που μέσω του ζάναξ άφησε το παρασκήνιο και πέρασε στη drag αντεπίθεση, η γενειοφόρα Kharma, μια ροκ μάγισσα και τσιφτετελού αρκούδα, η femme fatale Nina Nai, μια μεγάλη τραγουδίστρια της εθνικής, ο drag king Dr. Oglie Boss, που σαν παραδοσιακός άντρας μυρίζει στάνη και βρεγμένο χώμα ενώ ακούει Disney metal και η hyper queen Paprika, που έρχεται από άλλο πλανήτη και είναι το ποπ sugar baby της παρέας. Γνωρίστηκαν μεσώ του ελληνικού FB γκρουπ, τις Dardanes.
Οικογένεια Tromokratisch (Αθήνα)
“Η μητέρα μας βγάζει στο καμπαρέ της και δείχνουμε κωλαράκι και διάφορα”. –Veronique Tromokratisch
Από τότε που άρχισα το drag μου έχει βγει μια κάποια “μητρική” διάθεση. Μ’ αρέσει πολύ να βοηθάω νε@ περφόρμερς να βγαίνουν στη σκηνή και να εκφράζονται. Το βρίσκω άκρως ενδυναμωτικό σε μια εποχή που τα κουήρια περνάμε δύσκολες στιγμές και είμαι περήφανη για την οικογένειά μου, που σιγά σιγά μεγαλώνει. Εγώ είμαι η Καγγέλα, η αυτοαναφορική πανκ ψυχεδελική Ελληνίδα νοικοκυρά, που σιγά σιγά ανακαλύπτει την πολιτική. Η πρώτη μου κόρη Veronique είναι ζωγράφος, που ουσιαστικά δημιούργησε την Καγγέλα μια μέρα στη Maison Koliatsou που ζούσαμε παρέα. Τότε, ζήτησε να με βάψει και τα υπόλοιπα ήρθαν μόνα τους. Μετά από έναν χρόνο εμφανίστηκε ως το ψυχεδελικό τσουλάκι, στο καμπαρέ που διοργανώνω. Ο μικρότερος μου γιος, ο Holyver (επίσης ζωγράφος), είναι ένα non binary αλκοολικό ρακούν, που ζει σε χωματερές κι επίσης έκανε το ντεμπούτο του στο καμπαρέ της μαμάς. Έχω κι άλλα παιδιά στα σκαριά, αν και ποτέ δε φανταζόμουν ότι θα γίνω πολύτεκνη!
Haus of Givigilanja (Αλεξανδρούπολη/Κιλκίς)
“Το να τηγανίζω κολοκυθάκια με 25ποντα τακούνια και σορτσάκι ποδοσφαιρικό ακούγοντας Krista Papista είναι κάτι που μόνο η drag οικογένεια μου μπορεί να μου προσφέρει”.
Το Haus αποτελείται από την περήφανα Κιλκισιώτισσα Killiah Kiss, την Larissa Munova aka μαχήτρια των κάμπων, την Πριγκίπισσα Στύση (it’s Στύση bitch), τη θαλάσσια drag βασίλισσα Moan-a! και το αρχαίο drag πνεύμα της BioKween X. H Killiah αρέσκεται στη νταρκίλα και το μαύρο ντύσιμο, ενώ μπορεί παράλληλα να κάνει λιπσινγκ Bregovic, η Larissa ασχολείται με το body positivity, η πετίτ Στύση και η Moan-a! δεν είναι αναγκαία fish, άλλα και πιο σαν της λαϊκής, και η BioKween X σπέρνει ανάμεσά μας ένα 90ς realness.
Οικογένεια Zackie Oh /GingerΕΛΑ (Αθήνα)
Η φεμινίστρια, περήφανη οροθετική τσουλάρα Zackie, προσπαθούσε μέσω του drag να καυτηριάσει την επικαιρότητα, να σοκάρει και να κριτικάρει την πατριαρχία και κάθε είδους διάκριση. Η κόρη της GingerΕΛΑ είναι μια σέξι δεσποινίδα, που συνεχίζει τη δουλειά της μητέρας της κάνοντας σέξι, πολιτικό drag. Γνωρίστηκαν όταν η κόρη, νεοφερμένη στην Αθήνα, μη γνωρίζοντας αρκετό κόσμο, έψαχνε κάπου να μείνει.
Από το αφιέρωμα δεν μπορεί να λείπει και η οικογένεια που έχει δημιουργήσει το θρυλικό μπαρ “Κούκλες”. Μια πολυσύνθετη ομάδα τρανς γυναικών που εδώ και αρκετές δεκαετίες κάνουν σόου κάθε σαββατοκύριακο. Οι σχέσεις που έχουν δημιουργήσει είναι πολύ πιο σύνθετες, λόγω της ταυτότητας φύλου τους και των καταστάσεων που καλούνται καθημερινά να αντιμετωπίσουν στην κοινωνία που ζούμε κι ίσως χρειάζονται ένα δικό τους αφιέρωμα κάποια άλλη στιγμή.
Ένα φαινόμενο, που επίσης παρατηρούμε τα τελευταία χρονιά, είναι η όλο και πιο μεγάλη ενασχόληση με το drag των afab γυναικών, είτε παθητικά μέσω φόρουμ για το drag είτε δημιουργωντας οι ίδιες τις δίκες τους drag περσόνες. Ένα σημαντικό κοινωνικό φαινόμενο, μιας και οι γυναίκες έχουν αρχίσει και ξεφεύγουν από τον “πατριαρχικό τους ρόλο” και ενδυναμώνονται ως φεμινιστικές οντότητες. Ήδη σε αυτό το άρθρο μετράμε 5, μη ξεχνώντας φυσικά και άλλες, όπως η Atossa και η Viscosity.
Ιεραρχία
Η ιεραρχία σ΄αυτές τις οικογένειες, όπως την έχουμε δει σε ντοκιμαντέρ σαν το “Paris is burning”, δίνει μεγάλη έμφαση στην ιδρύτρια μητέρα, η οποία φέρει πραγματική ευθύνη για το σωστό μεγάλωμα των παιδιών της. Αυτό δε φαίνεται να είναι κάτι σημαντικό για τις ελληνικές drag οικογένειες σήμερα. Αντίθετα, υπάρχει ισοτιμία, αδελφοσύνη και μια αλληλεγγύη μεταξύ όλων των μελών στα Hauses. Όλοι οι διαφορετικοί χαρακτήρες και drag εκφράσεις υποστηρίζονται κι ενδυναμώνονται από τα υπόλοιπα drag siblings. Το Haus of Handax νιώθει σαν σχολείο, όπου οι ρόλοι μαθητ@/δασκαλ@ εναλλάσσονται συνέχεια καθώς πάντα υπάρχει κάτι να μάθουν η μια από την άλλη. Η βραχύβια οικογενειακή σχέση της αδικοχαμένης Zackie Oh με την GingerΕΛΑ ήταν κάτι μοναδικό. Η Zackie φέρθηκε σαν πραγματική μητέρα, αν και η GingerΕΛΑ λέει πως οι ρόλοι μάνας και κόρης άλλαζαν συχνά, αφού και οι δυο φρόντιζαν η μια την άλλη με διαφορετικούς τρόπους.
Βιολογικές & Drag οικογένειες
Ένα ενδιαφέρον θέμα είναι και οι σχέσεις των ατόμων αυτών με τις βιολογικές τους οικογένειες. Ασχέτως με το αν έχουν αποδεχτεί την σεξουαλικότητα και την έκφραση φύλου, αν γνωρίζουν για το drag και πόσο στηρίζουν αυτές τις καλλιτεχνικές εκφράσεις. Η μητέρα μου κι ο αδερφός μου για παράδειγμα, είναι προοδευτικοί άνθρωποι και η σχέση μας είναι τέτοια που μπορώ να μοιράζομαι μαζί τους μέχρι και το drag, χωρίς βέβαια να δείχνουν ότι το καταλαβαινουν ή ότι τους ενδιαφέρει. Οι βιολογικοί γονείς των δύο μου παιδιών δείχνουν μια χλιαρή αποδοχή στη σεξουαλικότητα και στην έκφραση φύλου αλλά όχι στο drag. “Συνήθως ο κόσμος το αντιμετωπίζει αρνητικά, όταν δεν καταλαβαίνει και φοβάται. Είναι μέρος της τέχνης του drag να μοιραστούμε με τον κόσμο την ομορφιά και την απελευθέρωση του εαυτού μας, να τους εξηγήσουμε, να τους κρατήσουμε κοντα μας” –Ingrid Hideki.
Τα υπόλοιπα Hauses είχαν διάφορες απαντήσεις: Τα μέλη του Haus of Karma ως επί το πλειστον δεν είναι out, ούτε συζητούν θέματα φύλου/σεξουαλικότητας/drag με τις βιολογικές τους οικογένειες. Οι Proletarea αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα επικοινωνίας, λόγω ισχυρών πατριαρχικών αξιών. Στην Αθήνα, το Haus of Grace δηλώνει πως έχουν πολύ καλές σχέσεις με τις βιολογικές τους οικογένειες, που φαίνεται να αγκαλιάζουν τις διαφορετικές υποστάσεις των παιδιών τους. Οι Ηρακλειώτισσες Handax είναι, επίσης, κοντά με τις οικογένειές τους, με γλυκό παράδειγμα τη μητέρα της Ingrid, η οποία πήγε και παρακολούθησε σόου της. Στο Haus of Grindr, η Marianah βρίσκει αποδοχή και υποστήριξη, ενώ η Mohdonna και η Ultraviolence έχουν πιο ανάμεικτες αντιδράσεις από τις βιολογικές τους οικογένειες.
Στο ερώτημα για τη χρησιμότητα των drag οικογενειών οι απαντήσεις ήταν σχεδόν ομόφωνες, γι΄αυτό και τις συνοψίζουμε σε μία: Ζούμε σε μια κοινωνία που αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς. Έχουμε παρόμοιες ανησυχίες και φόβους. Μας αρέσουν παρόμοια πράγματα. Λατρεύουμε το drag και άλλες μορφές καλλιτεχνικης έκφρασης. Είμαστε κουήρια. Εκτός από την ευρύτερη κοινότητα, οι οικογένειες που δημιουργούμε μας ενώνουν με έναν πολύ ειδικό τρόπο. Μας επιτρέπουν να είμαστε οι εαυτές μας, χωρίς να μας κρίνουν. Ίσα-ίσα, στηρίζουμε κι ενδυναμωνουμε η μία την άλλη. Περφορμάρουμε μαζί, βαφόμαστε μαζί, φτιάχνουμε outfits μαζί. Σεβόμαστε και βοηθάμε τα drag αδέρφια μας. Μέσα από την ελευθερία που έχουμε μεταξύ μας, μπορούμε και μεγαλώνουμε και να εξελισσσόμαστε. “Είσαι στον χορό, χόρεψες, τραγούδησες, έσπασες τα τακουνιά σου και άρα μπορείς να με νιώσεις”, δηλώνει χαρακτηριστικά η Ultraviolence ενώ η Marianah Grindr τονίζει: “Η drag οικογένεια είναι κάτι πολύ σημαντικό για μένα και κάτι που δεν περίμενα ποτέ ότι θα χρειαζόμουν ή ότι θα είχε κάτι να μου προσφέρει. Και όμως, το να ξέρεις ότι υπάρχουν άτομα εκεί έξω που σε νοιάζονται και τα νοιάζεσαι, όχι γιατί έτυχε να είναι η οικογένειά σου αλλά γιατί το επέλεξες, έχει μια άλλη δύναμη”.
κείμενο: Άγγελος Τορτικώλης (Kangela Tromokratisch)
