Σήμερα δεν θα μιλήσω για τις αποκριάτικες στολές της σέξι νοσοκομας, της σέξι καλόγριας, της σέξι γατούλας και τα συναφή, που καταλαβαίνουμε πόσο σεξιστικές είναι, αλλά για κάτι πιο απλό: τον σεξισμό που κρύβεται πίσω από την στολή της γυναίκας, που επιλέγουν πολλοί άντρες να φορέσουν τις Απόκριες.
“Ντύνομαι” γυναίκα
Υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στο ντύνομαι ένας γυναικείος χαρακτήρας από μια σειρά ή μια ταινία, και στο ντύνομαι γυναίκα σκέτο. Για να ντυθεί κανείς Μπάτμαν, βάζει δύο αυτιά νυχτερίδας, παίρνει μια κάπα και μια στολή σε κλειστές αποχρώσεις και είναι έτοιμος. Ο τρόπος με τον οποίον πολλοί άντρες επιλέγουν να ντυθούν γυναίκα έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: βάζουν πρόσθετα βυζιά, φορούν μια περούκα, μια φούστα και αρχίζουν να συμπεριφέρονται πολλές φορές με έναν συγκεκριμένο τρόπο, σπάζοντας τον καρπό, και αλλοιώνοντας την φωνή τους ώστε να ακούγεται πιο λεπτή. Άρα προσθέτουν στην γυναικεία έκφραση πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Και έρχεται λοιπόν το ερώτημα: μια γυναίκα μπορεί να υπάρξει μονάχα με έναν τρόπο; Μήπως για να ντυθεί κανείς γυναίκα, πρέπει να αναπαράγει αυτόν τον συγκεκριμένο στερεοτυπικά τρόπο; Είναι η αναπαραγωγή τέτοιων στερεοτύπων ικανή για να μας κάνει να γελάσουμε;
Πόσο αστείο είναι να ντύνεται κανείς γυναίκα;
Αυτά τα στερεότυπα που ανέφερα πιο πάνω ίσως να θέλουν την γυναίκα να αντιδράει και να συμπεριφέρεται με έναν υπερβολικό τρόπο, με σκοπό η παρέα να γελάσει και να επιδοκιμάσει την στολή του ατόμου που την φοράει. Δηλαδή, θα δεις πολλές φορές έναν άντρα ντυμένο γυναίκα για τις απόκριες, να ποζάρει πιάνοντας τα βυζιά του, σηκώνοντας την φούστα του, ή κάνοντας μια αισθησιακή πόζα, και να μιλάει με έναν “γυναικείο” στερεοτυπικά τρόπο, είτε γελώντας δυνατα, είτε χρησιμοποιώντας υποκοριστικά στον λόγο για να ακουστεί πιο γλυκός. Γιατί γίνεται όμως η επιλογή αυτών των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών για να παρουσιαστεί η γυναίκα, και γιατί να πρέπει να περιμένει αυτός που “φοράει την στολή” τα άτομα γύρω του να γελάσουν; Είναι τόσο αστείο να ντύνεται κανείς γυναίκα; Είναι τόσο αστείο να είναι κάποιο άτομο γυναίκα; Είναι αστεία όλα τα κοινωνικά συμπεριφορικά στερεότυπα που έχουν προσαχθεί στις γυναίκες; Γιατί μας φαίνονται αστεία όλα αυτά ή μας φαινόντουσαν πριν κάποια χρόνια;
Έχουμε μια τάση να γελάμε με άντρες που φορούν στερεοτυπικά γυναικεία ρούχα και παριστάνουν τις γυναίκες. Από τον Σεφερλή, που παρουσιάζεται στην σκηνή σε όλες του τις επιθεωρήσεις με γυναικεία ρούχα και περούκα και το κοινό γελάει πριν καν πει μισή ατάκα, μέχρι κάθε φορά που οποιοσδήποτε άντρας ντύθηκε γυναίκα-καρικατούρα στην τηλεόραση και από κάτω ήμασταν όλοι εμείς να γελάμε σαν τους χάχανους. Με το να βλέπω τον Σεφερλή να μιλάει με λεπτή φωνή και να σπάει το κορμί του και τον καρπό του, και το κοινό να ξεκαρδίζεται από κάτω, άρχισα από πολύ μικρός να νιώθω άσχημα και άβολα όταν εγώ ο ίδιος σαν γκέι άντρας παρουσίαζα αυτά τα χαρακτηριστικά. Ήταν σαν ο Σεφερλής, και ο κάθε Σεφερλής, αλλά και το κοινό, να μου έλεγε πως όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που βγάζω προς τα έξω χωρίς να το επιλέγω, είναι γελοία. Όλα αυτά με έκαναν να μπω σε μια διαδικασία να κάνω την φωνή μου πιο βαριά και να προσέχω μην μου ξεφύγει κάνα χέρι, ή μην μου ξεφύγει να περπατήσω λίγο πιο “κουνιστά” με αποτέλεσμα συστηματικά να καταπιέζω τον εαυτό μου και να αισθάνομαι ο ίδιος αμήχανα για την φύση μου. Μια φύση πολύ θηλυπρεπής.
Μπορείς να φοράς φούστα χωρίς αυτό να πάει να πει πως ντύνεσαι γυναίκα
Οποιοδήποτε φύλο και να είσαι, έχεις κάθε δικαίωμα να φοράς αυτά που σε κάνουν χαρούμενο. Είναι οκευ ένας άντρας να θέλει να εξερευνήσει τα έμφυλά του όρια, και να φορέσει μια φούστα ή ένα φόρεμα. Γιατί τα ρούχα, αν τα αποδομήσεις, είναι σκέτο ύφασμα. Εμείς του έχουμε βάλει νόημα και κοινωνικούς ρόλους. Το πρόβλημα είναι όταν χρησιμοποιείς το ρούχο, την έκφραση, το μεικαπ κτλπ, για να αναπαράγεις αυτούς τους κοινωνικούς ρόλους και να σπάσεις πλάκα από την θέση του προνομίου σου. Παρόλα αυτά έχεις κάθε δικαίωμα να φορέσεις μεικαπ και να είσαι cis στρέιτ άντρας, να παίζεις συνέχεια με τα κοινωνικά στερεότυπα, αν είναι κάτι στα πλαίσια του οποίου αισθάνεσαι ασφάλεια.
Εν κατακλείδι…
Δεν είναι αστείο το να ντύνεσαι γυναίκα (ή οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα), γιατί αν ήταν, θα μας φαινόταν αστεία η ύπαρξη της γυναίκας γενικά. Δεν είναι αστείο το να συμπεριφέρεσαι “σαν γυναίκα” για τις απόκριες, αφού δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τρόπος συμπεριφοράς, και θα καταλήξεις να κάνεις περισσότερη ζημιά στην συλλογική συνείδηση γύρω από το γυναικείο φύλο και τα στερεότυπα που το ακολουθούν.
Τα στερεότυπα δεν είναι αστεία. Ειδικά εκείνα που μας καταπιέζουν και μας περιορίζουν στο να ελέγχουμε τον τρόπο ομιλίας μας, ή κάνουν πολλές γυναίκες να μην κάνουν συγκεκριμένα πράγματα, μόνο και μόνο για να αποδείξουν ότι είναι ίσες με τους άντρες, ή να μιλάνε “παντελονάτα” ή τέλος πάντων να δανείζονται όλα αυτά τα στερεοτυπικά αντρικά χαρακτηριστικά, όπως το να μην σπάει η φωνή τους ιδιαίτερα, να μην κουνούν τους γοφούς τους όταν περπατούν, για να μπορέσουν να ανυψωθούν στην ίδια κοινωνική θέση και να μην θεωρείται η ύπαρξη τους… άξια για αναπαραγωγή μέσα από αποκριάτικες στολές.
