Για πρώτη φορά στην Ελλάδα ξεκίνησε – ανεπίσημα – κάτι που άλλες χώρες το κάνουν επίσημα εδώ και κάποια χρόνια, με σκοπό την ασφάλεια των νέων που καταναλώνουν ψυχοδραστικές ουσίες στα πάρτυ και στα φεστιβάλ: Ο έλεγχος των ουσιών για προσμίξεις, που μπορεί να είναι επιβλαβείς για τον οργανισμό τους
Ας μην κοροϊδευόμαστε, οι ψυχοδραστικές ουσίες είναι παντού. Η πολιτική της μηδενικής ανοχής δεν απέδωσε και πλέον η εξάπλωσή τους είναι μαζική. Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τη βλάβη που υφίστανται ιδίως τα άτομα νεαρής ηλικίας που καταναλώνουν τέτοιες ουσίες ίσως ακόμα και για πρώτη φορά; Ενημέρωση, ενημέρωση, ενημέρωση και πρόληψη.
Με τον Νίκο Φιτσιάλο, διαχειριστή και ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης Generation Act μιλήσαμε για τη δράση της, από το 2021, που ιδρύθηκε, μέχρι σήμερα, δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι είναι η πρώτη που αποφάσισε να προχωρήσει σε drug checking:
Τι είναι το drug checking;
Το drug checking είναι μια καλή πρακτική που εφαρμόζεται διεθνώς και που μπορεί να αποτρέψει περιστατικά υπερδοσολογίας (overdose), δηλαδή ακόμα και θανάτους, από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών. Ελέγχουμε τις προσμίξεις των ουσιών. Δεν έχουμε τη δυνατότητα να δούμε την ποιότητα, κοιτάμε ορισμένες επικίνδυνες προσμίξεις. Για να ενημερωθεί ο χρήστης και να επιλέξει μετά αν θα προχωρήσει στην κατανάλωση της ουσίας ή όχι. Ποτέ δεν θα πούμε ότι «αυτή η ουσία είναι γαμάτη», απλά ενημερώνουμε για τυχόν επιβλαβείς προσμίξεις.
Κάθε πότε κάνετε drug checking;
Είναι μια υπηρεσία που εφαρμόζεται πρώτη φορά στην Ελλάδα. Τυπικά στη χώρα μας δεν έχει νομιμοποιηθεί. Μέχρι τώρα το έχουμε κάνει μόνο τρεις φορές και πάντα σε συνεννόηση με τους διοργανωτές των φεστιβάλ που πηγαίνουμε. Σε αυτή τη φάση μπορούμε να το κάνουμε μόνο σε υπαίθρια φεστιβάλ, όχι σε επιχειρήσεις και σε χειμερινά κλαμπ.
Στο εξωτερικό είναι νόμιμη αυτή η πρακτική;
Ναι, σε αρκετές χώρες έχει νομιμοποιηθεί ως εργαλείο μείωσης της βλάβης. Είναι μια αποδεδειγμένα καλή πρακτική και μπορεί να γίνει και σε κλειστούς χώρους διασκέδασης.
Στην Ελλάδα, εφόσον δεν υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο, παραμένει αδιευκρίνιστο αν οι επιχειρήσεις, οι διοργανωτές, τα άτομα ή/και η ομάδα/οργάνωση, που παρέχει αυτή την υπηρεσία, θα βρεθούν αντιμέτωποι με τον νόμο, σε περίπτωση ελέγχου από την αστυνομία.
Γιατί είναι απαραίτητο;
Ακολουθούμε διεθνείς οδηγίες, που λένε ότι ο έλεγχος των ουσιών αυτών βοηθά στην καλύτερη υγεία του ανθρώπου, στην πρόληψη των περιστατικών overdose και άλλων παρενεργειών της χρήσης, η οποία ούτως ή άλλως γίνεται. Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια σε αυτό το φαινόμενο. Η τρομολαγνεία και η απαγόρευση δεν λειτούργησαν ποτέ. Οι ψυχοδραστικές ουσίες υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Το γεγονός ότι είναι απαγορευμένες σημαίνει ότι δεν έχουμε σταθερή ποιότητα, ούτε κατοχυρωμένο έλεγχο των προσμίξεων, οπότε η κατανάλωσή τους ενέχει κινδύνους.
Γιατί το κάνει μόνο η Generation Act; Ποιος άλλος θα μπορούσε ή θα έπρεπε να το κάνει;
Θα μπορούσε να το κάνει ο ΟΚΑΝΑ. Ως ο κατεξοχήν οργανισμός αρμόδιος για τη μείωση της βλάβης. Στους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ), που έχει ανοίξει ο ΟΚΑΝΑ, θα μπορούσε να γίνεται και drug checking. Στον ΟΚΑΝΑ και σε αυτούς τους χώρους απευθύνονται άνθρωποι που είναι χρόνιοι χρήστες.
Η Generation Act είναι η μόνη οργάνωση που πηγαίνει σε χώρους ψυχαγωγίας. Απευθύνεται σε νέους σε ηλικία ανθρώπους και – συνήθως – σε νέους χρήστες ουσιών.
Είμαστε κι εμείς οι ίδιοι, τα μέλη και οι εθελοντές της Generation Act, μέλη της κοινότητας αυτής. Θα θέλαμε όταν ξεκινούσαμε να πηγαίνουμε στα κλαμπ και στα φεστιβάλ να έχουμε ενημερωθεί καλύτερα για τη χρήση ουσιών και για τη μείωση της βλάβης. Οπότε αυτό προσπαθούμε να προσφέρουμε τώρα στους νέους. Πολύ απλά πράγματα, όπως το να μη μοιράζεσαι το καλαμάκι σου.
Όλες οι ενημερωτικές καμπάνιες έλεγαν «μην πιεις ναρκωτικά, θα πεθάνεις». Κι όταν βλέπαμε αυτή την απαγόρευση, πίναμε ακόμα πιο πολύ. Πληροφορία όμως για το πώς θα πιούμε με ασφάλεια, δεν μας έδινε κανείς.
Ποια είναι η Generation Act και τι κάνει δηλαδή;
H Generation Act ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2021. Ξεκίνησε δειλά-δειλά τη δράση της, έχοντας δει παραδείγματα από το εξωτερικό. Αλλά στην Ελλάδα ήταν πολύ δύσκολο το ξεκίνημα, γιατί δεν υπήρχε προηγούμενο από άλλες οργανώσεις. Κι έτσι οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων, αρχικά, ήταν διστακτικοί.
Η Generation Act μιλά για μείωση βλάβης. Δεν κατηγορεί τις ουσίες και τους χρήστες, αλλά παραμένει δίπλα τους και παρέχει ουσιώδη και ειλικρινή ενημέρωση, επί τόπου. Στους χώρους διασκέδασης. Μοιράζουμε ενημερωτικά φυλλάδια, κάρτες, καλαμάκια και, με αφορμή αυτά, δίνουμε συμβουλές, ώστε να παραμείνουν οι χρήστες ασφαλείς. Δεν κάνουμε κήρυγμα.
Κάθε Σαββατοκύριακο αυτό κάνουμε, πάμε σε επιχειρήσεις, στις εισόδους και μοιράζουμε υλικό και δίνουμε πληροφορίες, παραμένοντας στον χώρο καθ’ όλη τη διάρκεια ενός πάρτυ.
Διαπραγματευόμαστε και ενημερώνουμε για θέματα συναίνεσης, σεξουαλικής υγείας, πρακτικών και προφύλαξης.
Στην ουσία, με τις δεκάδες – μέχρι σήμερα – δράσεις μας και με την παρουσία μας, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μία κουλτούρα ασφαλέστερου πάρτυ. Τόσο προς τις επιχειρήσεις όσο και προς τους νέους που πηγαίνουν στα πάρτυ.
Επίσης, είμαστε πιστοποιημένοι και εκπαιδευμένοι, ώστε να παρέχουμε Πρώτες Βοήθειες. Και πρώτες ψυχολογικές βοήθειες, έχοντας εμπειρία από τη χρήση ουσιών. Οι διασώστες δεν έχουν εικόνα του πώς επιδρά μια ουσία στον οργανισμό, ενώ εμείς γνωρίζουμε. Δεν ξέρουν την επίδραση του MDMA, για παράδειγμα.
Μπορούμε να συνδράμουμε και σε περιστατικά κακοποίησης, κυρίως για την ασφάλεια των θυμάτων. Δεν έχουμε ρόλο αστυνομικού.
Οι δράσεις μας στα μαγαζιά είναι, μέχρι τώρα, πάνω από 60. Drug checking έχουμε κάνει, προς το παρόν, τρεις φορές.
Έχετε και ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης εξαρτημένων ατόμων;
ΝΦ: Όχι, δεν έχουμε. Δεν περιμένουμε να αποκτήσει κάποιος δυσλειτουργική συμπεριφορά από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών. Πάμε και του δίνουμε προληπτικά την πληροφορία και είμαστε δίπλα του. Τα προγράμματα απεξάρτησης που υπάρχουν στην Ελλάδα, είναι μόνο για όσους έχουν ήδη εθιστεί π.χ. στην ηρωίνη. Δεν υπάρχει κάποιο πρόγραμμα πρόληψης μέσα στα κλαμπ, π.χ. για την κοκαΐνη, το MDMA και το έκστασι, όπως κάνουμε εμείς. Στα κλαμπ είναι πολύ μεγαλύτερο το ποσοστό της χρήσης από αυτό που γίνεται έξω στον δρόμο.
Θα επεκταθείτε και σε άλλου είδους δράσεις;
ΝΦ: Θέλουμε να φτάσουμε, ιδανικά, μέχρι και σε δράσεις σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, κυρίως σε ανθρώπους ηλικίας 18-30 ετών. Αυτές οι ηλικίες, εκτός από τους ανήλικους, μπορούν ακόμα να εκπαιδευτούν, έχουν το περιθώριο να αλλάξουν συνήθειες. Αν κάποιος έχει χρόνιες δυσλειτουργικές συμπεριφορές, δύσκολα αλλάζει. Αν όμως δώσεις νωρίτερα την απαραίτητη πληροφορία, πριν αναπτύξει αυτές τις συμπεριφορές, ίσως τα πράγματα γίνουν καλύτερα.
Επίσης, σκεφτόμαστε να φτιάξουμε και ένα ηλεκτρονικό chat, όπου θα ζητούν συμβουλές όσοι επιθυμούν να κάνουν ασφαλή χρήση ουσιών στο σπίτι. Ή θα ζητά βοήθεια κάποιος μετά από ένα πάρτυ, εάν δε νιώθει καλά κ.λπ. Μέσω του chat μπορούμε να τον καθησυχάσουμε και να τον καθοδηγήσουμε, να νιώσει καλύτερα. Και αν χρειαστεί, να πάει σε κάποιο νοσοκομείο. Δεν μπορούμε να κάνουμε τα πάντα.
Ποια είναι τα αποτελέσματα των δράσεών σας μέχρι σήμερα;
ΝΦ: Συνολικά έχουμε πλησιάσει για ενημέρωση, συμβουλευτική και διανομή υλικού σχεδόν 10.400 άτομα. Έχουμε συνεργαστεί με πάνω από 40 επιχειρήσεις. Έχουμε καταγράψει και τα περιστατικά παρενεργειών, που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε. Συνολικά έχουμε διαχειριστεί 22 περιστατικά. Κανένα από αυτά τα άτομα δεν πήγε νοσοκομείο, αλλά του παρείχαμε τη βοήθεια και την υποστήριξη επί τόπου. Τα πιο σοβαρά είχαν αιτία την κατανάλωση GHB/GBL με αλκοόλ.
Όσον αφορά το drug checking, σε σύνολο 67 δειγμάτων, η κύρια ουσία που έχουμε εξετάσει είναι το MDMA και το έκστασι. Είναι η ίδια ουσία. Σε 19 δείγματα, δεν υπήρχε πουθενά πρόσμιξη με MDA, μία φθηνή συνθετική ουσία. Επίσης, σε 13 δείγματα κοκαΐνης, όλα είχαν πρόσμιξη με αμφεταμίνη. Δεν ήταν αυτό που πληρώσανε. Σε 2 από 9 δείγματα κεταμίνης που εξετάσαμε, είχαν παρουσία αμφεταμίνης. Ένα δείγμα ουσίας από αυτά που εξετάσαμε, δεν περιείχε καν την ουσία που νόμιζε ο χρήστης. Δηλαδή αυτό που του πούλησαν του συγκεκριμένου ανθρώπου, δεν ήταν μεν επιβλαβές, αλλά δεν ήταν καν ψυχοδραστική ουσία, ήταν π.χ. ντεπόν.
Τα επόμενα events, που θα συμμετέχει μέσα στον Μάιο η Generation Act, είναι τα εξής:
