Κάθε φορά όταν επίκειται μια εγκυμοσύνη και η γέννηση ενός μωρού, αυτή είναι η πρώτη ερώτηση που τίθεται από τους γονείς προς τους γιατρούς, από τους συγγενείς και φίλους προς τους γονείς.
Η παραπάνω ερώτηση όμως προσπερνά πως δεν χωράνε όλοι οι άνθρωποι σε αυτό το δίπολο του αρσενικού-θηλυκού. Πιο συγκεκριμένα περίπου 1 στα 1500 παιδιά (χωρίς αυτές οι στατιστικές να είναι καθόλου έγκυρες μιας και δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή) γεννιούνται με ακαθόριστο ανατομικό φύλο. Δηλαδή παιδιά που είτε έχουν και αντρική και γυναικεία φυσιολογία, είτε μέρος και των δύο.
Τα άτομα με μη καθορισμένο φύλο, έχουν περιγραφεί κατά καιρούς με διάφορους κακοποιητικούς και προσβλητικούς ορισμούς όπως: «ερμαφρόδιτος» και «τρίτο φύλο». Ο όρος ερμαφρόδιτος είναι ιδιαίτερα κακοποιητικός γιατί έχει ταυτιστεί με πρωτόγονες μορφές ζωής του ζωικού συστήματος, όπως μαλάκια, αμοιβάδες κλπ. Ο πιο δόκιμος όρος σήμερα είναι ίντερσεξ, από το αγγλικό intersex. Ετυμολογικά η λέξη αποτελείται από το πρόθεμα inter, που σημαίνει ανάμεσα-μεταξύ και sex, που σημαίνει (ανατομικό) φύλο. Επίσης και ο όρος μεσοφυλικός (middlesex) είναι περιοριστικός διότι αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη κατηγορία ίντερσεξ ατόμων που έχουν και ανδρική και γυναικεία φυσιολογία.
Είναι ανάγκη να αποσαφηνιστούν μερικά ζητήματα γύρω από την ίντερσεξ ταυτότητα. Πρώτον, στις περιπτώσεις που σε ένα ίντερσεξ άτομο συναντώνται και τα δύο εξωτερικά αναπαραγωγικά γεννητικά όργανα, το ένα από τα δύο είναι μερικώς ανεπτυγμένο. Δεύτερον, υπάρχουν ακόμα και οι περιπτώσεις που ένα ίντερσεξ άτομο παρουσιάζει ανεπτυγμένη μια από τις δύο φυσιολογίες, ενώ παράλληλα εκκρίνει διαφορετικές ορμόνες. Τρίτον, πολλές φορές συγχέεται η ίντερσεξ ταυτότητα με την τρανς ταυτότητα. Τα τρανς άτομα επιλέγουν να «μην συμβαδίζουν» το φύλο τους με την κοινωνική τους ταυτότητα, ενώ τα ίντερσεξ άτομα αυτοπροσδιορίζονται από τη διαφορετική φυσιολογία τους, δηλαδή δεν υπάρχει καθορισμένο ανατομικό φύλο.
Σύμφωνα με την επιστήμη της βιολογίας, η ανατομική έκφανση κάθε ανθρώπου καθορίζεται χρωμοσωμικά. Για παράδειγμα, στον καρυότυπο υπάρχει η θέση 47 όπου η κατάλληλη αλληλουχία χρωμοσωμάτων καθορίζει το ανατομικό φύλο του ανθρώπου. Έτσι, όταν είναι ΧΧ τότε το ανατομικό φύλο του ανθρώπου ταυτίζεται με το ανατομικό φύλο γυναίκας, ενώ όταν είναι ΧΥ ταυτίζεται με το ανατομικό φύλο άνδρα. Υπάρχουν περιπτώσεις που αντί για ΧΧ και ΧΥ έχουμε στη θέση αυτή ΧΧΥ, ΧΧΧ, ΧΥΥ, συνδυασμοί που απαντώνται στα ίντερσεξ άτομα. Αντίστοιχα υπάρχουν και σε άλλες θέσεις του καρυότυπου συνδυασμοί χρωμοσωμάτων πέραν του ΧΧ που εκφράζονται στα intersex άτομα. (για περαιτέρω πληροφορίες δείτε εδώ).
Τι συμβαίνει όμως πρακτικά όταν ένα παιδί γεννηθεί με μη καθορισμένο φύλο; Εδώ έρχεται η ιατρική αυθεντία να δώσει τη «λύση». Είναι αυτή που θα επιβάλλει ένα συγκεκριμένο φύλο στο παιδί με τη χειρουργική επέμβαση μη επιθυμητών γεννητικών οργάνων, δηλαδή τον ακρωτηριασμό τους και τη χορήγηση ορμονών.
Ο ιατρικός παρεμβατισμός στη ζωή των ίντερσεξ ατόμων προκαλεί στίγμα και κακοποίηση στη ζωή τους. Η επιστήμη λαμβάνοντας υπόψη της το δυϊστικό τρόπο προσέγγισης του ανατομικού φύλου σε άνδρες και γυναίκες κατηγοριοποιεί τις ιδιαιτερότητες αυτές ως «γενετικές ανωμαλίες ή γενετικά σύνδρομα», προκαλώντας έτσι δυσφορία στην ίντερσεξ ταυτότητα. Χρησιμοποιεί τα άτομα αυτά ως πειραματόζωα και επειδή αποκλίνουν σύμφωνα με αυτήν από την (ετερο)κανονικότητα, τους ασκείται μια εξουσία με χρηστική οπτική, που ομοιάζει με αυτή των ναζιστών επιστημόνων.
Σε μια κοινωνία που αναπαράγει τον έμφυλο δυϊσμό δεν αφήνεται χώρος να εκφραστεί η ίντερσεξ ταυτότητα στο σχολείο (π.χ. κατάταξη σε αγόρια/κορίτσια), στην καθημερινότητα (π.χ. ανδρικές/γυναικείες τουαλέτες), στην εργασία (π.χ. θέσεις εργασίας για άνδρες/γυναίκες), στα επίσημα έγγραφα (π.χ. επιλογή άρρεν/θήλυ), στη γλώσσα (π.χ. αρσενικές/θηλυκές καταλήξεις και άρθρα).
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ίντερσεξ άτομα είναι πολλαπλά. Εξαναγκάζονται σε σιωπή και ενοχικότητα από την οικογένειά τους για να μην μαθευτεί το οικογενειακό μυστικό. Αντιμετωπίζουν σωματικά προβλήματα από την αυθαίρετη επιλογή φύλου από την ιατρική και χρόνια ταλαιπωρία με ιατρικές επεμβάσεις, ορμονοθεραπείες και εξετάσεις. Βιώνουν απόρριψη στις ερωτικές σχέσεις και δυσκολία αποδοχής στις φιλίες. Πολύ συχνά πέφτουν θύματα σχολικού τραμπουκισμού. Αναγκάζονται να απομονώνονται και να οικειοποιούνται την ταυτότητα του τέρατος και του ανώμαλου, περιορίζοντας έτσι το σώμα και τις επιθυμίες τους.
Στη Γερμανία, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία και στη Μάλτα υπάρχει νομικό πλαίσιο που αναγνωρίζει τα ίντερσεξ άτομα και τους δίνει τη δυνατότητα να επιλέγουν την ίντερσεξ ταυτότητα στα επίσημα έγγραφα του κράτους. Στην Ελλάδα υπάρχει ανάγκη να δημιουργηθεί ίντερσεξ κοινότητα που να επεμβαίνει στην παρεμβατική στάση της ιατρικής και να διεκδικεί αυτονόητα θεσμικά δικαιώματα όπως είναι η επιλογή αναγραφής της ίντερσεξ ταυτότητας στα επίσημα έγγραφα, ο γάμος και η τεκνοθεσία.
Η Πρωτοβουλία κατά της ομοφοβίας Ξάνθης είναι η πρώτη ομάδα που πραγματοποίησε τον Μάρτιο του 2015 εκδήλωση για την ίντερσεξ ταυτότητα βασισμένη στη βιωματική εμπειρία μέλους της. Επιθυμούμε να κάνουμε ορατή την ίντερσεξ ταυτότητα στην κοινωνία. Το να προσπαθούμε να στριμώξουμε τα ίντερσεξ άτομα σε ένα δίπολο αρσενικού-θηλυκού όταν η ίδια φύση λειτουργεί προάγοντας την ποικιλομορφία και τη διαφορετικότητα είναι τουλάχιστον παράλογο. Δεν μπορούμε να μιλάμε για την ίντερσεξ ταυτότητα και να αγνοούμε το βίωμα και τα τραύματα των ατόμων αυτών. Ο μόνος τρόπος να αρχίσουμε να κατανοούμε τα ίντερσεξ άτομα είναι να δείξουμε ενσυναίσθηση στο βίωμα και το τραύμα τους. Έτσι μόνο θα σπάσουμε το μύθο του τέρατος και θα αποκαταστήσουμε τα ίντερσεξ σώματα σε σώματα με σημασία.
Πρωτοβουλία κατά της ομοφοβίας Ξάνθης
Μάιος 2015
