Αν και τις τελευταίες μέρες το διαδίκτυο βρίθει από δημοσιεύματα που ασχολούνται με το -πολυσυζητημένο – σύμφωνο συμβίωσης, αρκετός κόσμος εξακολουθεί να αναρωτιέται σχετικά με το τι ακριβώς αυτό περιλαμβάνει και με το τι αλλάζει εν τέλει στη ζωή των ομόφυλων ζευγαριών.
Με τον παρακάτω λοιπόν “οδηγό” σάς μεταφέρουμε τα βασικά σημεία του νόμου αυτού, απλά και κατανοητά, χωρίς πολλές ορολογίες.
1) Μιλάμε για επέκταση του συμφώνου
Το σύμφωνο συμβίωσης στη χώρα μας υπάρχει από το 2008, αλλά μόνο για τα ετερόφυλα ζευγάρια. Αυτό ήταν μια σαφής διάκριση, αφού ήταν ένας νόμος που απέκλειε ένα μέρος του πληθυσμού: τα άτομα που ήθελαν να το συνάψουν με άλλα άτομα του ίδιου φύλου. Η μεγάλη αλλαγή λοιπόν στον νόμο είναι ότι η αδικία αυτή εν μέρει αποκαθίσταται, περιγράφοντας τη “συμφωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους”. Ο αριθμός δύο για τα εμπλεκόμενα άτομα παραμένει, αποκλείοντας έτσι τα πολυσυντροφικά άτομα και άλλες δομές συμβίωσης (αλλά αυτό θα το αναλύσουμε άλλη φορά).
2) Η σύναψη του συμφώνου (κοινώς πως μπορώ κι εγώ να συμφωνηθώ)
Σύμφωνο συμβίωσης μπορείς να υπογράψεις (μέσω συμβολαιογραφικής πράξης) αν έχεις ενηλικιωθεί και δε βρίσκεσαι σε γάμο ή άλλο σύμφωνο εν ενεργεία. Επίσης, ισχύουν περιορισμοί για άτομα που συνδέονται μεταξύ τους με συγγένεια μέχρις ενός βαθμού (την ξαδέρφη ξέχνα τη, δε θα συμφωνηθείτε ποτέ). Α! Μην ξεχάσεις να το καταθέσεις στη συνέχεια στο ληξιαρχείο!
3) Η λύση του
Ακόμα δεν ψηφίστηκε και σκέφτεστε τον χωρισμό; Αν πάντως θέλετε και οι δυο να το διαλύσετε, απλά υπογράφετε (συμβολαιογραφικώς) τη λύση του συμφώνου. Αν θέλει μόνο το ένα άτομο τότε μπορεί μέσα σε μόλις τρεις μήνες, αφού πρώτα καλέσει επίσημα, με δικαστικό επιμελητή, τον/την σύντροφο μπας και σωθεί το σπιτικό. Αν δε τα βρείτε σε ένα τρίμηνο, τελειώνει εκεί η ιστορία και γλιτώνετε τους δικηγόρους και τα δικαστήρια για το ποιος/α έφταιγε (το μαλλιοτράβηγμα βέβαια μπορεί να παραμένει το ίδιο, δικό σας θέμα αυτό). Σε περίπτωση λύσης του συμφώνου μπορεί να υπάρξει διατροφή. Τα κληρονομικά γενικότερα καθορίζονται όπως και στον γάμο.
Κατά τη διάρκεια της σύναψης του συμφώνου, μπορείτε να παραιτηθείτε από κληρονομικά δικαιώματα ή δικαιώματα διατροφής. Μεγάλο θέμα συζήτησης, γιατί – πέρα από την πλάκα- αυτά τα προγαμιαία σύμφωνα που μάθαμε εδώ στην Ελλάδα από το “sex and the city” έχουν πολλά προβληματικά στοιχεία.
4) Σύμφωνο και παιδιά
Εδώ είναι μια πονεμένη ιστορία. Το σύμφωνο συμβίωσης εξ’αρχής δε περιλάμβανε την τεκνοθεσία. Υπήρχε όμως πάντα η ελπίδα και η προσπάθεια να υπάρξει έστω η γονική μέριμνα για τα παιδιά του ενός εκ των δύο στο ζευγάρι. Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα λεσβιακό ζευγάρι που αποφασίζει να αποκτήσει ένα παιδί, με όποια μέθοδο. Έστω ότι η μία είναι και βιολογική μητέρα του παιδιού. Η άλλη δεν μπορεί να έχει τη νόμιμη γονική μέριμνα. Άρα, αν κάτι συμβεί στη βιολογική μητέρα, ο νομοθέτης πιστεύει ότι το παιδί είναι καλύτερο να μεγαλώσει με κάποιον άλλο συγγενή ή σε κάποιο ίδρυμα και όχι με την μητέρα που το μεγάλωσε. Κάτι χειρότερο λοιπόν από τραγικό…
5) Τελικά φορολογικά και ασφαλιστικά καλύπτει;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το πρωί που θα πήγαινε το νομοσχέδιο στην ολομέλεια της Βουλής, μαθαίνουμε ότι για να κατευνάσει ο υπουργός τις αντιδράσεις για ενδεχόμενα νομικά παραθυράκια για τεκνοθεσία, αποφασίζει να κάνει αλλαγές σε ένα άρθρο, το άρθρο 12. Και κατά λάθος (από ότι μας είπανε) φεύγουν τα φορολογικά και τα ασφαλιστικά από το σύμφωνο. Αν αυτό δεν άλλαζε και πάλι μέσα στην ημέρα, στο τέλος θα είχαμε ένα άχρηστο νομοσχέδιο, που θα μας επέτρεπε απλά να γράφουμε δημόσια ότι συζούμε. Πολύ απλά δε θα μας προσέφερε τίποτα περισσότερο από το status relationship του facebook.
Αρχίζουν τηλέφωνα, μηνύματα και ότι άλλο μπορείς να φανταστείς, σε βουλευτές, υπουργούς, γραμματείς και φαρισαίους με αποτέλεσμα σε μερικές ώρες να επανέλθουν με τροποποίηση τα φορολογικά/ασφαλιστικά. Είναι σημαντικό να μπορεί ο/η σύντροφός μας να έχει ασφάλιση και περίθαλψη, ειδικά τις επισφαλείς ημέρες που ζούμε.
6) Τι άλλο κερδίσαμε…
Μαζί με το σύμφωνο συμβίωσης πέρασαν και μια σειρά άλλα άρθρα. Άμεσα τη κοινότητά μας εμπλέκουν δύο από αυτά: η αναφορά των χαρακτηριστικών φύλου και η κατάργηση του 347 του ποινικού κώδικα. Εξηγούμε:
Στη διασφάλιση προστασίας ατόμων και ομάδων που στοχοποιούνται, πρώτη φόρα εκτός από τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, προστίθεται και τα χαρακτηριστικά του φύλου. Είναι η πρώτη που εμπεριέχεται λοιπόν ρητά η intersex ταυτότητα. Και αυτό είναι σημαντικό γιατί έτσι ανοίγει ο δρόμος για περισσότερες διεκδικήσεις για ολόκληρη την κοινότητα.
Όσο για το 347 ΠΚ, μιλάμε για ένα καθαρά ρατσιστικό άρθρο του ποινικού, παρακαλώ, κώδικα. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, η σεξουαλική συνεύρεση μεταξύ ανδρών θεωρείται παρά φύση κι αν υπαρξει για άτομα κάτω των 17, χαρακτηρίζεται ως ασέλγεια και είναι ποινικό αδίκημα. Σε ετερόφυλα άτομα το όριο αυτό ήταν τα 15 χρόνια. Πλέον λοιπόν δε μπορεί να γίνει δίωξη αυτεπάγγελτα, αλλά μόνο σε περίπτωση που καταγγελθεί από προσωπικό έννομο συμφέρον σε περίπτωση που υπάρχει κάποιος παθόντας. Μιλάμε λοιπόν για τη στέριση της σεξουαλικής ελευθερίας των gay ανδρών ηλικίας 15 μέχρι 17. Στο παρελθόν το 347 ΠΚ έχει χρισιμοποιηθεί για διώξεις κατά προσώπων σε gay μαγαζιά και παρέμενε ένα απειλητικό όπλο στα χέρια της αστυνομίας για να κάνει εφόδους σε μαγαζιά της κοινότητας.
