Η φαγούρα της περιοχής του πρωκτού είναι ένα μάλλον κοινό σύμπτωμα που κάνει την εμφάνιση του συχνά στη ζωή μας.
Πρόκειται για ένα θέμα υγείας που δυσκολεύει τους ασθενείς δημιουργώντας αισθήματα ντροπής και άβολες στιγμές στην καθημερινότητα τους. Συνήθως οι αιτίες που θα οδηγήσουν στην πρόκληση φαγούρας είναι απλές και αντιμετωπίζονται άμεσα, μέσα από την αλλαγή του τρόπου ζωής και μερικών από τις καθημερινές τους συνήθειες. Κάποιες άλλες φορές όμως πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή για αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται λεπτομερής εξέταση από κάποιον ιατρό-πρωκτολόγο.
Τα αίτια που μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό και τελικά μεγάλη ανάγκη για ξύσιμο στον πρωκτό (ακόμα και όταν ο ασθενής είναι εκτός σπιτιού) είναι πάρα πολλά. Μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις παραμένουν άγνωστα ακόμα και μετά τη λεπτομερή εξέταση του ασθενούς. Ωστόσο, στην πλειοψηφία τους το πιο συνηθισμένο από αυτά σχετίζεται απλά με την μεγάλη επιθυμία μας για την καθαριότητα της περιοχής. Το δέρμα στον πρωκτό είναι σημαντικά πιο ευαίσθητο από άλλες περιοχές του σώματος λόγω της λεπτότητας του. Η ανάγκη ορισμένων ανθρώπων να το φροντίσουν όσο το δυνατόν καλύτερα οδηγεί στην υπερβολική χρήση χαρτιού, καθαριστικών προϊόντων και σαπουνιών. Έτσι, προκαλούνται σκασίματα στο δέρμα και ερεθισμοί που οδηγούν σε δερματίτιδες. Από την άλλη πλευρά, και η ανεπαρκής καθαριότητα μπορεί με τη σειρά της να προκαλέσει τα ίδια ακριβώς προβλήματα. Όταν μάλιστα τα παραπάνω συνδυάζονται με συχνές διάρροιες ή δυσκοιλιότητα, τότε η κατάσταση γίνεται ακόμα χειρότερη. Ιδανικά, το πλύσιμο με χλιαρό νερό μετά την αφόδευση και το ελαφρό σκούπισμα με μια πετσέτα μπορεί να αποτρέψει οποιοδήποτε από τα παραπάνω προβλήματα. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μια καταπραϋντική κρέμα μετά από ιατρική συμβουλή μπορεί να βοηθήσει. Σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού όπως είναι οι άνδρες που έχουν επαφή από τον πρωκτό η φαγούρα της περιοχής μπορεί να είναι ένα σημάδι λοίμωξης από τον ιό HPV ή κάποιο άλλο μικρόβιο. Σε αυτή την περίπτωση, η φαγούρα πιθανόν θα συνοδεύεται από την εμφάνιση παράλληλων συμπτωμάτων όπως μικρά σπυριά ή διάφορα υγρά. Σε αυτά τα άτομα προτείνεται η τακτική προληπτική παρακολούθηση χάρη στην οποία προλαμβάνεται η πρόκληση και η εξάπλωση μιας πιθανής λοίμωξης.
Βέβαια, τα τελευταία χρόνια η μόλυνση από τον HPV αφορά στο σύνολο του πληθυσμού εξαιτίας της εύκολης μετάδοσης του ιού. Για αυτόν τον λόγο, ο εμβολιασμός για τον συγκεκριμένο ιό, η χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή και η εξέταση από πρωκτολόγο ανά τακτά χρονικά διαστήματα μπορεί να αποτρέψει την πρόκληση λοίμωξης και φυσικά τον κνησμό στην περιοχή.
Φαγούρα όπως και κάψιμο στον πρωκτό προκαλούν όμως και μια σειρά από παθήσεις όπως οι αιμορροΐδες, τα περιεδρικά συρίγγια και η ραγάδαπου εμφανίζεται στην περιοχή. Σε αυτή την περίπτωση είτε από το πρήξιμο των αιμορροΐδων και την πληγή της ραγάδας, είτε από το πύον και τα υγρά που τρέχουν από το συρίγγιο, μπορεί να ερεθιστεί το δέρμα και να παρουσιαστεί φαγούρα που συχνά είναι αρκετά έντονη. Η επίσκεψη σε κάποιον ιατρό-πρωκτολόγο είναι επιβεβλημένη σε αυτές τις παθήσεις. Φυσικά, πλέον ξέρουμε ότι η φαγούρα στην περιοχή του πρωκτού οφείλεται συχνά σε διάφορες διαιτητικές επιλογές όπως συγκεκριμένες τροφές και ροφήματα (αναψυκτικά, πικάντικες τροφές, διάφορα φρούτα κλπ.) αλλά και στην έντονη άσκηση. Η τελευταία αυξάνει σημαντικά την εφίδρωση της περιοχής κυρίως όταν συνδυάζεται με σφιχτά, συνθετικά εσώρουχα που δεν επιτρέπουν την αναπνοή του δέρματος και το ερεθίζουν. Με τη βελτίωση των διατροφικών επιλογών και την αποφυγή χρήσης σφιχτών εσωρούχων το πρόβλημα συνήθως υποχωρεί άμεσα.
Μεγάλος αριθμός συνανθρώπων μας με συμπτώματα φαγούρας στην περιοχή του πρωκτού αδυνατεί συνήθως να ξεπεράσει το πρόβλημα του επειδή νιώθει άσχημα να μιλήσει για αυτό ακόμα και με τους επαγγελματίες υγείας. Επομένως, ο ιατρός οφείλει να κατανοήσει την ιδιαιτερότητα της κατάστασης και να προσεγγίσει ολιστικά τον ασθενή. Πολλές φορές η φαγούρα υποχωρεί εύκολα και άμεσα. Ο ρόλος του γιατρού είναι να επικοινωνήσει ειλικρινά με τον ασθενή και να συνεργαστεί μαζί του για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Δρ. Απόστολος Σταματιάδης, χειρουργός πρωκτού
