Μια έφηβη μεταφέρεται σε κρίσιμη κατάσταση σε ένα ιατρικό ινστιτούτο. Η γιατρός αρνείται την είσοδο ενός ιερέα στον θάλαμο του κοριτσιού, διότι δεν διαθέτει επαρκείς πληροφορίες για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της ασθενούς. Γύρω από αυτήν την απόφαση, ξεσπά ένα σκάνδαλο που σύντομα λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και κάπως έτσι ξετυλίγεται μια δύσκολη ιστορία που μάς εισάγει βίαια στον ρεαλιστικό κόσμο του The Doctor, στον οποίo τα ζητήματα προσωπικής ηθικής χρησιμοποιούνται ως όπλα σε έναν ανεξέλεγκτο πόλεμο ταυτοτήτων.
Το πολυβραβευμένο θρίλερ ιδεών του Robert Icke, ανεβαίνει στο Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου, σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου. Εμείς βρεθήκαμε στα παρασκήνια της παράστασης κλέβοντας εικόνες – αλλά και κάποιες σκέψεις – από τις/τους ηθοποιούς.
Ξεκινώντας, είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως το «Τhe Doctor», καταπιάνεται με ζητήματα ηθικής, ενεργοποιώντας τα αντανακλαστικά των θεατών απέναντι στα στερεότυπα και προκαλώντας τα όρια των δικών τους προκαταλήψεων. Αυτό επιτυγχάνεται με το να μη γίνεται ταύτιση μεταξύ των ρόλων και των ηθοποιών που τους ερμηνεύουν. Αναγνωρίζεις δηλαδή τις ταυτότητες (φύλου, ηλικίας, εθνικότητας, θρησκείας κλπ.) του εκάστοτε χαρακτήρα από αυτά που ακούς κατά τη διάρκεια του έργου και όχι από αυτά που προϋποθέτεις βλέποντας τον/την ηθοποιό που τον υποδύεται. Αυτό το τέχνασμα αποτελεί οδηγία του συγγραφέα του έργου, οδηγία που και η σκηνοθέτρια αποφάσισε να ακολουθήσει.
Κεντρικό πρόσωπο του έργου η καθηγήτρια Ρουθ Γουλφ, η οποία πλήρως αφοσιωμένη στον ιατρικό της σκοπό αποφασίζει να μην επιτρέψει σε έναν (χριστιανό) ιερέα να επισκεφθεί ένα ετοιμοθάνατο κορίτσι. Τον δύσκολο αυτόν ρόλο κρατά η Στεφανία Γουλιώτη. «Ο ρόλος δεν ήταν ακριβώς για μένα. Θα έπρεπε να ήταν μια γυναίκα λίγο μεγαλύτερη σε ηλικία, αλλά είπαμε ότι δεν πειράζει», αναφέρει η ίδια για τον χαρακτήρα που υποδύεται. «Με την Κατερίνα (Ευαγγελάτου) ψάχναμε ένα έργο μαζί. Όταν σκεφτήκαμε το The Doctor, συμφωνήσαμε και οι δύο είναι μια σωστή στιγμή να ακουστεί αυτό το έργο και στην Ελλάδα». Αναρωτιέμαι τι εννοεί όταν μιλάει για «σωστή στιγμή». «Γιατί καταπιάνεται με όλο το σύγχρονο θέμα των διακρίσεων και των ταυτοτήτων, αλλά και πώς κάποιες φορές κρεμόμαστε από αυτές για να υποστηρίξουμε το μίσος που μπορεί να νιώθουμε», μου απαντά η Στεφανία, ενώ ετοιμάζεται στο καμαρίνι της.
Με τη Στεφανία συμφωνεί και ο Νίκος Χατζόπουλος, ο οποίος υποδύεται τον ιερέα αλλά και τον πατέρα (σ.σ. δύο διαφορετικοί ρόλοι) του ετοιμοθάνατου κοριτσιού που βρέθηκε στην κλινική μετά από μια μετά από μια αυτοσχέδια έκτρωση. «Το έργο δεν έχει διδακτικό χαρακτήρα. Πιο πολύ θέλει να σου εκθέσει κάποια πράγματα. Να σου μιλήσει για το πως οι ταυτότητες διαμορφώνουν τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου και πως μπορεί να χρησιμοποιηθούν. Δεν παίρνει, ωστόσο, θέση αλλά αφήνει τον θεατή να αποφασίσει ποιο μέρος θέλει να πάρει», μου εξηγεί ο ηθοποιός αναφέροντάς μου ότι όταν διάβασε το έργο – μετά από πρόταση της σκηνοθέτιδας – πήρε αμέσως την απόφαση να πάρει μέρος στην παράσταση. «Δεν με ενδιέφερε αν ήταν μεγάλος ή μικρό ο ρόλος. Με ενδιέφερε πάρα πολύ το έργο και για ότι μιλά για τόσο σημερινά πράγματα και έχει αξία αυτό να ανέβει πάνω στη σκηνή».
Στο έργο, η απόφαση της Ρουθ Γουλφ, μιας λευκής, λεσβίας, γυναίκας εβραϊκής καταγωγής να απαγορεύσει σε έναν Μαύρο, χριστιανό ιερέα την είσοδο στο δωμάτιο ενός κοριτσιού που πεθαίνει για να μην ταράξει τις τελευταίες της στιγμές, πυροδοτεί έναν πόλεμο. Και ο πόλεμος αυτός μεταφέρεται στον δημόσιο διάλογο και τα social media με την «κουλτούρα της ακύρωσης» (cancel culture) να απειλεί την καριέρα μέχρι και τη ζωή της γιατρού.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που καταλαβαίνεις παρακολουθώντας την παράσταση είναι ο τρόπος με τον οποίο διαπραγματεύεται την έννοια της διαθεματικότητας, την ύπαρξη δηλαδή των πολλών και διαφορετικών ταυτοτήτων που διασταυρώνονται και αλληλοεπιδρούν μέσα μας. Το αν είσαι Χριστιανός ή Εβραίος, άνδρας ή γυναίκα, λευκός ή Μαύρος, cis ή τρανς, γκέι ή straight έχει σημασία εδώ, όπως και στη ζωή. Και ο συγγραφέας επιλέγει να χρησιμοποιήσει τη «σύγκρουση» για να αναδείξει ακριβώς αυτή τη διαθεματικότητα. Οι ταυτότητες συγκρούονται, πολεμούν μεταξύ τους για να «αναγνωριστούν», θέτοντας σημαντικά ερωτήματα ηθικής. «Αυτό που με εντυπωσιάζει σε αυτό το έργο είναι ότι ξεκινά με το δικαίωμα στην άμβλωση, στην πίστη, στον αυτοπροσδιορισμό και φτάνει μέχρι το δικαίωμα στην ευθανασία», τονίζει η Στεφανία. «Και μέσα από αυτή τη διαδρομή βλέπουμε και την έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου να μισήσει κάτι. Και όταν αυτό δεν το βρίσκει στο περιβάλλον του με έναν τρόπο δικαιολογημένο, αρχίζει να περιχαρακώνεται και να επιτίθεται στις ταυτότητες (φύλου, χρώματος, θρησκείας, σεξουαλικότητας) που δεν έχει ή δεν καταλαβαίνει».
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές του έργου είναι η σκηνή που η γιατρός συμμετέχει σε μια τηλεοπτική εκπομπή, στην οποία καλείται να αντιμετωπίσει την κριτική και τις επιθέσεις ενός πάνελ από εκπροσώπους διαφορετικών κοινωνικών ομάδων και απόψεων. Σκηνή που θυμίζει αρκετά κι όλα αυτά τα τηλεδικαστήρια που στήνονται καθημερινά στη χώρα μας με αφορμή τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα.
«Αυτό το πάνελ κάποιος μπορεί να το δει και θετικά και αρνητικά. Θυμίζει όντως όλα αυτά τα τηλεδικαστήρια, όλες τις τηλεμαχίες που είδαμε και βλέπουμε κατά καιρούς στην τηλεόραση», εξηγεί ο Νίκος (Χατζόπουλουλος). «Θυμίζει, επίσης, κι όλη αυτήν την αυθαιρεσία των socia media, στα οποία καταδικάζει κανείς με μεγάλη ευκολία χωρίς να έχει και τις απαραίτητες γνώσεις. Μιλά για το cancel culture που είναι ένα σημαντικό θέμα της εποχής». Ωστόσο, ο ηθοποιός τονίζει ότι πολλά από αυτά τα πρόσωπα που μιλούν στο πάνελ εκπροσωπούν ομάδες που παλεύουν για το δίκιο τους (όπως αυτό που αναφέρεται σε ζητήματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας). «Εκπροσωπούν και εκφράζουν πολύ σημαντικά ζητήματα τα οποία συζητάμε σήμερα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Πέρα από τη Στεφανία Γουλιώτη και τον Νίκο Χατζόπουλο, συμμετέχουν οι Κίττυ Παϊταζόγλου, Μαριάννα Δημητρίου, Aurora Marion. Νίκη Σερέτη, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Σταύρος Καλλιγάς, Μαρία Κοραχάη, Αλίκη Ανδρειωμένου και Ζωή Ρηγοπούλου. Βλέποντάς τους όλους μαζί, αναρωτιέμαι αν όλος αυτός «ο πόλεμος ταυτοτήτων» που συντελείται στη σκηνή, καταλήγει να ξεπλένει και κάποιες ταυτότητες, τις πιο κυρίαρχες. «Το αποτέλεσμα δεν είναι να ξεχάσεις τις κυρίαρχες ταυτότητες, αλλά να δεις πως δρουν εσωτερικά, όταν τις φέρουμε εμείς οι ίδιοι», μου εξηγεί ο Νίκος.
Λίγο πριν ολοκληρωθεί η κουβέντα μας, αναρωτιέμαι για τη σχέση που χτίζει ο χαρακτήρας της Στεφανίας με ένα νεαρό τρανς κορίτσι. «Αυτή είναι η πιο τρυφερή σχέση που υπάρχει που είναι κάπως ανεξήγητη στην πραγματικότητα», μου λέει χαμογελώντας η Στεφανία. «Σίγουρα υπάρχει κάτι μητρικό και σίγουρα υπάρχει κάτι φιλικό μεταξύ τους. Είναι και μια προσπάθεια για την παράσταση να αγγίξει κι αυτό το κομμάτι της κοινωνίας. Και χάρη σε αυτή τη σχέση ακούμε τη Ρουθ να λέει κάτι πολύ σημαντικό: “Δεν πρέπει να απολογείσαι γι΄αυτό που είσαι, δεν πρέπει να κρύβεσαι. Είσαι αυτό που είσαι”».
Φεύγοντας από τα παρασκήνια και ενώ ολοκληρώνουμε τη συζήτηση με τον Νίκο για την ανάγκη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για περισσότερη ορατότητα και υποστήριξη, η Στεφανία θυμάται μια φράση που χρησιμοποιεί ο χαρακτήρας της και που θεωρεί ότι συμπυκνώνει το νόημα του έργου: «Κόβετε την ανθρωπότητα στη μέση τόσες φορές, που σε λίγο θα σταματήσει να υπάρχει».
φωτογραφίες: Βασίλης Τσαλικίδης
Πληροφορίες
Τhe Doctor
Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου (Αγγελικής Χατζημιχάλη 15 & Ανδριανού)
Τετάρτη – Κυριακή / Εισιτήρια
