Σε μια κοινωνία απαρτιζόμενη από ποικιλόχρωμες ταυτότητες και ταμπέλες αναδύθηκε και αυτή του non-binary. Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όλο και περισσότερα άτομα να κάνουν coming out ως non-binary, genderfluid, agender, ταυτότητες παρόμοιες, αλλά όχι εξ ολοκλήρου ίδιες. Τι σημαίνει, όμως, να είσαι non-binary;
Θα ήθελα να ξεκινήσω, ίσως με κάτι πιο γενικό, έναν κάπως εγκυκλοπαιδικό ορισμό της λέξης· το non-binary(enby) άτομο ανήκει στο φάσμα ταυτοτήτων φύλου, το οποίο δεν εμπίπτει με το δυαδικό γυναίκα-άντρας, και δε φέρει αποκλειστικά θηλυκά ή αρρενωπά χαρακτηριστικά. Αυτή η ετυμολογία μας δίνει κάποια βασικά στοιχεία, όμως, δεν μπορεί να μας εξηγήσει πώς ένα άτομο αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως enby, τα συναισθήματα που περιβάλλουν αυτήν την ταυτότητα, και τις κοινωνικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει.
Με θυμάμαι σε μικρή ηλικία, μέσα στο ροζ μου δωμάτιο, να παίζω με πειρατικά καράβια, να βρίσκομαι ανάμεσα σε βιβλία για ιππότες και δεινοσαύρους, ενώ από τη γωνία με περίμενε ένα εξίσου ροζ παλάτι με πριγκίπισσες ντυμένες σε διάφορες αποχρώσεις του ροζ. Στο παιδικό μου μυαλό δεν υπήρχε καμία διαφορά μεταξύ τους, πέρα από το ποια παιχνίδια μου άρεσαν και ποια όχι. Στην εφηβεία μου θυμάμαι τη μητέρα μου να παραπονιέται που έβαλα το άσπρο μου πουκάμισο και το καλό μου παντελόνι στο οικογενειακό τραπέζι, και όχι κάποιο φόρεμα. Μετέπειτα, ήρθαν τα κοινωνικά πρέπει· πώς μιλάμε στα κορίτσια, και πώς στα αγόρια, ποιος πρέπει να μας αρέσει, και τι κουτάκια χρειάζεται να συμπληρώνουν αυτοί.
Προφανώς όλα αυτά τότε, δε μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση, ένιωθα ότι διαφέρω, αλλά ακόμα δεν μπορούσα να προσδιορίσω το πώς. Για μένα ήταν αρκετά εμφανές, ότι τα κορίτσια πρέπει να ντύνονται και να φέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, τα αγόρια αντίστοιχα, παρόλο που δεν μου έβγαζε κανένα απολύτως νόημα. Fast forward, γίνομαι 18 αρχίζω τις σπουδές μου στη κοινωνιολογία, και πέφτει στα χέρια μου ένα βιβλίο φεμινιστικής θεωρίας και φύλου. Διαβάζοντας, και ψάχνοντας στο διαδίκτυο, βρίσκομαι απέναντι σε ένα τεράστιο φάσμα ταυτοτήτων φύλου, που δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει, άλλους ανθρώπους που βάζουν σε λέξεις, συναισθήματα που βίωνα από μικρό. Σιγά σιγά φεύγει από μέσα μου το όριο του δίπολου, κι αυτό ήταν ειλικρινά απελευθερωτικό.
Φυσικά, αυτό έφερε διάφορες κοινωνικές προκλήσεις, ειδικά στην Ελλάδα, όπου η γλώσσα είναι δομημένη γύρω από τα δύο φύλα, και οι συζητήσεις γύρω από αυτό είναι αρκετά περιορισμένες έως και ανύπαρκτες. Προσωπικά, το πιο δύσκολο κομμάτι είναι η εντύπωση ότι όλοι πρέπει να ανήκουμε στο δίπολο, η ιδέα ότι αν δεν είσαι άντρας ή γυναίκα τότε πού ανήκεις, πού χωράς; Βεβαίως, είναι και οι πολλές, άβολες ερωτήσεις, που έρχονται με το να δηλώνω non binary, από το τι αναγράφει η ταυτότητα, μέχρι τον σεξουαλικό μου προσδιορισμό, και την ανατομία μου. Πολλές φορές μπορώ να απαντήσω με χιούμορ, να εξηγήσω την ταυτότητά μου όσο πιο απλά μπορώ, αλλά όταν γίνεται σε καθημερινή βάση είναι πολύ κουραστικό. Δε ζητάμε από κανέναν να μας καταλάβει εξ ολοκλήρου απλώς να σεβαστεί το όνομα μας και το πώς θέλουμε να μας προσφωνούν (pronouns).
Για μένα, το να είσαι enby σημαίνει ελευθερία από κάθε είδους στερεότυπο φύλου. Μπορώ να εκφράζω αυτό που είμαι χωρίς να μπαίνω σε ένα ροζ ή μπλε κουτάκι. Το δίπολο του φύλου έχει δημιουργήσει αρκετά ανθυγιεινά στερεότυπα, τα οποία μας περιορίζουν. Φεύγοντας από αυτό αντιλαμβάνομαι το εαυτό μου πιο αυθεντικά, ξεγυμνωμένο από καθετί αρρενωπό και θηλυπρεπές, είμαι απλά εγώ, το Σαμ. Η αλήθεια είναι πως έχουμε πολύ δρόμο ως κοινωνία μέχρι να αναγνωριστούν τα δικαιώματα όλων των ταυτοτήτων φύλου, αλλά η συζήτηση ξεκίνησε και το μέλλον φαίνεται περισσότερο πολύχρωμο από ποτέ.
Γράφει το Sam Krik
Σκίτσο: toastchild
