Από το 2001 η Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων καθιερώθηκε για πρώτη φορά με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και τιμάται κάθε χρόνο στις 20 Ιουνίου. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι ανά τον κόσμο και οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, εστιάζουν στα ανθρώπινα δικαιώματα των προσφύγων.
Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.), αναγνωρισμένο μη κερδοσκοπικό Σωματείο εθελοντικού χαρακτήρα για την προστασία των δικαιωμάτων της τρανς κοινότητας, σε συνέχεια πολλών δράσεών του βρίσκεται στο πλευρό όλων των προσφύγων και ιδιαίτερα των προσφύγων που διέφυγαν από τις χώρες καταγωγής τους λόγω κινδύνου ή απειλών της ελευθερίας, της σωματικής ακεραιότητας, διακινδύνευσης των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού, της έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΣΥΔ, από την αρχή της αύξησης των προσφυγικών ροών, έχει στηρίξει έμπρακτα έναν σημαντικό αριθμό υποθέσεων διεθνούς προστασίας ασύλου LGBTI ανθρώπων, έχει συστήσει ειδική Γραμματεία Αλληλεγγύης προς τους Πρόσφυγες, έχει εκδώσει τρίπτυχο-τρίγλωσσο φυλλάδιο για την ενημέρωση των προσφύγων, συνεργάζεται με άλλες οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και δικηγόρους που υπό την υποστήριξή μας στηρίζουν νομικά τα αιτήματά τους στον τομέα αυτό, καθώς και μια σειρά ακόμη δράσεων.
Πρόσφατα, σε δύο περιπτώσεις υποθέσεων που υποστηρίχθηκαν τα αιτήματά τους από το ΣΥΔ, μία ενός τρανς άντρα πρόσφυγα και ενός γκέι άντρα -και οι δύο καταγωγής από την Συρία-, είχαμε θετικές εξελίξεις. Συγκεκριμένα, στην υπόθεση τρανς άντρα από την Συρία, αρχικά σε συνεργασία με την Άρσις μπόρεσε να έχει πρόσβαση σε ορμονοληψία ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τη μετάβασή του, στη συνέχεια να έχει ψυχολογική υποστήριξη από τον Σταύρο Μπουφίδη (ψυχίατρο και Υπεύθυνο Θεμάτων Υγείας και Πρόνοιας του ΣΥΔ Περιφέρειας), ενώ σε συνεργασία με το Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, με δικηγόρο τον Γαρυπίδη Νικόλαο, και με επιστολή που συνοδεύτηκε το αίτημά του από το ΣΥΔ, έγινε δυνατό να γίνει δεκτό το αίτημα μετεγκατάστασής του στην χώρα που επιθυμούσε να έχει διεθνή προστασία, την Ιρλανδία. Ακόμη, στην υπόθεση γκέι άντρα αιτούντος άσυλο, που υποστηρίξαμε το αίτημά του, με παράσταση στην υπηρεσία ασύλου κατά τη συνέντευξή του από την Γραμματέα Αλληλεγγύης σε θέματα Προσφύγων, και της δικηγόρου που συνεργάζεται μαζί μας, Δήμητρας Κουρματζή, έγινε δεκτό το αίτημα ασύλου στη χώρα μας, και έτσι, και οι δύο πρόσφυγες, μπορούν πλέον να έχουν μία ασφαλή ζωή.
Χαιρετίζουμε τις δύο θετικές αυτές εκβάσεις, ωστόσο, οι ανησυχίες μας που είχαμε εκφράσει σε δελτίο τύπου μας από τον Μάρτιο του 2016, παραμένουν, καθώς έγινε γνωστή υπόθεση γκέι άντρα καταγωγής από την Συρία, που απορρίφθηκε το αίτημα ασύλου, τόσο στον 1ο όσο και στον 2ο βαθμό, ενώ έχουν έρθει σε γνώση μας περιπτώσεις LGBTI και ιδιαίτερα τρανς προσφύγων που έχουν υποστεί κακομεταχειρίσεις, σεξουαλικές παρενοχλήσεις και κρατήσεις που εντείνουν τις ανησυχίες μας.
Σε αυτήν την κατεύθυνση το ΣΥΔ, δεν στέκεται μόνο στις εύλογες ανησυχίες, αλλά προτείνει:
Αποφυγή των μέτρων κράτησης, κατ’ εφαρμογήν της ενωσιακής νομοθεσίας, όπως τονίζει στην πρόσφατη έκθεσή της η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Εάν παρόλα αυτά υπάρξουν, θα πρέπει όταν γίνεται αντιληπτό πως πρόκειται για τρανς πρόσωπο, να μην κρατείται σε χώρο που δε συνάδει με τη ταυτότητα φύλου του, διότι μπορεί να γίνει αιτία να υποστεί παρενοχλήσεις ή βία.
Πρέπει πάντα να γίνεται σεβαστή η ταυτότητα φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός από τις αρχές. Σε αυτήν την κατεύθυνση, θα πρέπει να δοθεί οδηγία σε όλους τους χώρους φιλοξενίας, hot spots, υπηρεσίες ασύλου και καταγραφής να γίνονται απολύτως σεβαστά και σε περιπτώσεις που υπάρχει η υπόνοια παραβίασης των δικαιωμάτων τους ή οποιαδήποτε παρενόχληση να προστατεύονται.
Κατά την έναρξη της συνέντευξης στην Υπηρεσία Ασύλου να γίνονται γνωστοί από τους υπηρεσιακούς παράγοντες οι λόγοι που ένα πρόσωπο μπορεί να γίνει αιτών ή αιτούσα διεθνούς προστασίας όπως λόγω συμμετοχής σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα που συμπεριλαμβάνει τον σεξουαλικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου. Να αναφέρονται στην αρχή της συνέντευξης. Γνώση δηλαδή, και πλήρως προσβάσιμες και διαθέσιμες διαδικασίες.
Να επιδιωχθούν προγράμματα κατάρτισης που θα λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των LGBTQI ανθρώπων. Καλά ενημερωμένο προσωπικό στους χώρους υποδοχής και στις Υπηρεσίες Ασύλου που θα λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του σεξουαλικού προσανατολισμού και ιδιαίτερα της ταυτότητας φύλου, τόσο όσον αφορά τη συμπεριφορά απέναντι στους και στις αιτούσες άσυλο, όσο και στην πρόσβαση με βάση αυτό.
Ανάμεσα στις ιδιαίτερες ανάγκες, θα πρέπει να θεωρήσουμε την πλήρη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας για τους τρανς ανθρώπους. Σε υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης εφόσον ζητηθεί ή ακόμη και σε φαρμοκολογική υποστήριξη σε περιπτώσεις τρανς ανθρώπων που ήδη από τη χώρα καταγωγής τους έχουν ξεκινήσει ορμονοληψία. Θα πρέπει να καταλάβουμε πως για τους τρανς ανθρώπους, η πρόσβαση στις διαδικασίες αυτές δεν μπορεί να θεωρείται πολυτέλεια, αλλά θεμελιώδης ανάγκη τους. Αυτό είναι κάτι που το επιβεβαιώνει και ο Ευρωπαίος Επίτροπος για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Στην πρόβλεψη για δομές φιλοξενίας που γίνεται σε συνεργασία με οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών από την Ύπατη Αρμοστεία, θετικό θα ήταν να υπάρξει πρόβλεψη και έναν αριθμό για LGBTQI πρόσφυγες. Να υπάρξει κάποια ειδική πρόβλεψη που θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες.
Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η νέα νομοθεσία σύμφωνα με την οποία είναι δυνατόν να προωθηθούν διαδικασίες φαστ τρακ εντός 15 ημερών καθώς και οι επαναπροωθήσεις στην Τουρκία σύμφωνα με την συμφωνία Ε.Ε-Τουρκίας. Οι διαδικασίες θα πρέπει να είναι, τόσο χρονικά όσο και γενικότερα, ώστε να διασφαλίζεται ότι θα τηρείται η διεθνής νομοθεσία. Εξατομικευμένα, και όχι με κριτήριο αν προέρχονται από εμπόλεμη ζώνη, καθώς ιδιαίτερα οι LGBTI αιτούντες άσυλο προέρχονται συχνά από χώρες που δεν είναι εμπόλεμες, αλλά είναι παράνομη είτε η ομοφυλοφιλία είτε η τρανς κατάσταση ή κινδυνεύουν από τρίτους για τους λόγους αυτούς.
Σχετικά με το θέμα της επιβίωσης και απασχόλησής τους. Ένα από τα θέματα που μας αναφέρεται συχνά είναι το θέμα της επιβίωσής τους και της απασχόλησης στη χώρα μας. Στις χώρες της βόρειας Ευρώπης, δίδεται κάποιο επίδομα στη κατεύθυνση αυτή και θεωρούμε πως είναι εύλογο να εξεταστεί στα πλαίσια της κοινής Ευρωπαϊκής πολιτικής, να δίνονται σε όλες τις χώρες που υποδέχονται πρόσφυγες με πρόνοια από την Ε.Ε. και ενδεχομένως με την επιπλέον πολιτική απορρόφησης, να επιδοτούνται θέσεις εργασίας.
Ένατον, και τελευταίο, το θέμα των οικογενειακών επανενώσεων. Σε πολλές περιπτώσεις οι LGBTI και ιδιαίτερα οι τρανς άνθρωποι, ταξιδεύουν και έρχονται στη χώρα μας, μαζί με τους συντρόφους τους. Παρότι στις χώρες καταγωγής τους δεν θεωρούνται οικογένεια, στην πραγματικότητα είναι. Υπενθυμίζουμε την ΚΥΑ 23443/2011, σχετική με το καθεστώς άδειας διαμονής συντρόφων που έχουν σχέση με πολίτη «προσηκόντως αποδεδειγμένη». Προτείνουμε να επεκταθεί και σε πολίτες εκτός Ε.Ε. ώστε να γίνεται πράξη η οικογενειακή επανένωση και για τους LGBI πρόσφυγες.
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΕΜΦΥΛΙΚΩΝ (Σ.Υ.Δ.)
