«Φταίνε οι μανούλες τους που τους καλόμαθαν» είναι συχνά η απάντηση όταν καταδεικνύουμε τον ακραίο μισογυνισμό ορισμένων αντρών. Με λίγα λόγια, για τον μισογυνισμό των αντρών φταίνε πάλι οι γυναίκες. Η προσέγγιση αυτή είναι φαινομενικά αθώα αφού δεν επιτίθεται γενικά στις γυναίκες αλλά στις μανάδες των μισογύνηδων που στο κάτω κάτω είναι υπεύθυνες για την ανατροφή τους. Απλά εντελώς συμπτωματικά οι μανάδες τυχαίνει να είναι πάντα και γυναίκες.
Η ποπ κουλτούρα έχει άλλωστε φροντίσει να μας εφοδιάσει με αρκετές εικόνες αυταρχικών κακών πεθερών που είναι επιθετικές προς κάθε άλλη γυναίκα διδάσκοντας στον κακομαθημένο γιόκα τους πώς να αποφεύγει τις σκάρτες νύφες που πάνε να τον τυλίξουν. Επομένως, εκ πρώτης άποψης η επίρριψη ευθύνης στης μανάδες φαντάζει αθώα, σχεδόν φεμινιστική. Αν όμως για τις πράξεις και τις αντιλήψεις των ανθρώπων ευθύνονται οι μανάδες που τους μεγάλωσαν, αυτό συνεπάγεται ότι για όλα τα κακά τις ανθρωπότητας φταίνε οι γυναίκες: Για τα κακά που πράττουν οι γυναίκες επειδή οι ίδιες είναι γυναίκες και για τα κακά που πράττουν οι άντρες πάλι οι γυναίκες γιατί αυτές τους μεγάλωσαν ως μάνες. Πολύ βολικό, ε;
Πέρα από το μισογυνικό συμπέρασμα στο οποίο αναπόφευκτα καταλήγει μια τέτοια προσέγγιση, θα πρέπει να εξετάσουμε και τις σεξιστικές παραδοχές τις οποίες παίρνει ως δεδομένες. Καταρχάς, υποθέτει ότι οι γυναίκες είναι αποκλειστικά υπεύθυνες για την ανατροφή των παιδιών και άρα για τις αρχές που θα τους εμφυσήσουν. Ενώ πράγματι στις πατριαρχικές μας κοινωνίες οι γυναίκες αναλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της ανατροφής των παιδιών, οι άντρες είναι αυτοί που συχνά λάμπουν δια της απουσίας τους. Μπορεί δηλαδή να μη διδάσκουν στα παιδιά την κοσμοθεωρία τους περνώντας χρόνο μαζί τους, τους διδάσκουν όμως με το παράδειγμά τους. Αν ο πατέρας είναι αυτός που δεν σηκώνεται ούτε να σερβιριστεί ή που δεν πλένει ούτε το πιάτο του, δεν χρειάζεται να πει κάποιος από τους γονιούς ποιο φύλο είναι υπεύθυνο για τις δουλειές του σπιτιού. Αρκεί που το παιδί έχει την εικόνα της γυναίκας που κάνει όλη την οικιακή εργασία ενώ ο άντρας δεν συνεισφέρει ποτέ.
Αλλά ακόμα και όταν ο άντρας λείπει εντελώς από τη ζωή του παιδιού με αποτέλεσμα να μην συνεισέφερε ποτέ στην διαπαιδαγώγησή του ούτε καν δια του παραδείγματός του, πάλι δεν απαλλάσσεται από την ευθύνη οποιουδήποτε λάθος έκανε στην ανατροφή του παιδιού η μητέρα, γιατί πολύ απλά όφειλε και ο ίδιος να είναι εκεί και να διορθώσει τα λάθη της, αν φυσικά είχε διαφορετικές αντιλήψεις. Το ότι η πατριαρχική οργάνωση της κοινωνίας αναγκάζει πολλές γυναίκες να επωμίζονται συχνά αποκλειστικά το βάρος της ανατροφής των παιδιών με τους άντρες απόντες δεν σημαίνει ότι αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιείται εναντίον της. Αν μια γυναίκα άλλωστε παρατήσει τα παιδιά της όπως κάνουν πολλοί άντρες, θεωρείται αναπόφευκτο αυτά να μεγαλώσουν μισώντας τις γυναίκες. Κάτι που σημαίνει πως είτε τα μεγαλώσει η μητέρα μόνη της είτε ο πατέρας μόνος τους, πάλι είναι η πρώτη που φταίει για τον ενδεχόμενο μισογυνισμό των παιδιών.
Επιπλέον ,το αφήγημα σύμφωνα με το οποίο οι γυναίκες μεγαλώνουν τους αυριανούς σεξιστές δήθεν από κάποιο μίσος και ανταγωνισμό προς τις άλλες γυναίκες υποθέτει πως αυτές ξύπνησαν μια μέρα και αποφάσισαν να υιοθετήσουν σεξιστικές ιδέες και να δημιουργήσουν έναν σεξιστικό κόσμο που στο φινάλε βλάπτει και τις ίδιες. Η αφήγηση αυτή αγνοεί το πώς και οι ίδιες οι γυναίκες όχι μόνο γεννιούνται και μεγαλώνουν σε μια σεξιστική κοινωνία αλλά και το πώς η αξία τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το πόσο καλές μητέρες είναι οι ίδιες. Κι αυτό σημαίνει με το κατά πόσο μεγαλώνουν σεμνές κόρες και μάγκες γιούς. Κάθε απόκλιση ενός παιδιού από το υπάρχον πρότυπο αρρενωπότητας ή θηλυκότητας χρεώνεται στην μητέρα άρα αυτή έχει έξτρα κίνητρο να τα αναγκάζει να συμμορφωθούν.
Υπήρχαν περίοδοι στην ιστορία (όχι ότι το φαινόμενο έχει εξαλειφθεί πλήρως) που η γυναίκα θεωρούταν επιτυχημένη μόνο όταν κατάφερνε να γεννήσει γιους (λες κι αυτό εξαρτάται από την ίδια) ενώ η γέννηση κοριτσιών θεωρούταν αποτυχία. Αυτό είχε ως συνέπεια να συμπεριφέρονται στις κόρες τους σαν να αξίζουν λιγότερο. Αυτό δε σημαίνει ότι οι γυναίκες επέλεξαν από μόνες τους να υποτιμήσουν το ίδιο τους το φύλο και άρα και την δική τους ύπαρξη. Σίγουρα δεν ήταν δική τους ιδέα να θεωρούνται λιγότερο άνθρωποι. Απλά η επιβίωσή τους στο πατριαρχικό σύστημα εξαρτάται πάντα από το κατά πόσο θα φέρουν εις πέρας την αποστολή που αυτό τους αναθέτει.
Για να χωνέψουμε καλύτερα το γεγονός ότι η ομάδα που είναι υπεύθυνη για την ανατροφή των παιδιών όχι μόνο δεν επιλέγει τις αρχές που θα μεταδώσει σε αυτά αλλά είναι και η ίδια θύμα των συστημάτων εξουσίας, ας αναλογιστούμε ότι σε πολλές κοινωνίες και ακόμα και σήμερα υπεύθυνες για την ανατροφή των παιδιών ήταν μαύρες (ή και λευκές) γυναίκες ως οικιακές σκλάβες ή χαμηλόμισθες μετανάστριες ως νταντάδες. Είναι προφανές ότι με την ίδια λογική που κατηγορούμε τις μανάδες για την κοσμοαντίληψη των σεξιστών αντρών θα έπρεπε να κατηγορήσουμε κι αυτές για τις ρατσιστικές τους αντιλήψεις. Στην πραγματικότητα, η τάξη ανθρώπων που αναλαμβάνει το μεγάλωμα των παιδιών είναι συνήθως και η πιο καταπιεσμένη.
Όταν λοιπόν κατηγορούμε αυθόρμητα την μητέρα ενός μισογύνη που δεν του μετέδωσε φεμινιστικές αρχές, όχι μόνο απαλλάσσουμε τον ίδιο από κάθε ευθύνη αλλά καταλήγουμε πάλι να θεωρούμε τις γυναίκες υπεύθυνες για την συναισθηματική εξέλιξη των αντρών, σαν οι γυναίκες πάντα να υπάρχουν για να εξισορροπούν τις σκοτεινές τους πτυχές . Οι γυναίκες θα πρέπει να κρίνονται για τον δικό τους εσωτερικευμένο μισογυνισμό αλλά όχι και για τον μισογυνισμό των αντρών στην ζωή τους –τα ίδια άλλωστε ισχύουν και όταν η ευθύνη επιρρίπτεται στις συντρόφους τους που τους ανέχονται.
