Proud Seniors Greece: Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα τρίτης ηλικίας

Στην Ελλάδα τα περισσότερα λοατκι άτομα τρίτης ηλικίας είναι συχνά ένας «αόρατος» πληθυσμός. Εξαιρετικά λίγα από αυτά είναι «ανοιχτά», αναφορικά με το σεξουαλικό τους προσανατολισμό, παρόλαυτα όμως μιλάμε για ένα σεβαστό νούμερο ατόμων όπου μαζί με την υπόλοιπη κοινότητα, συνθέτουν ένα σημαντικό αριθμό του γενικού πληθυσμού.

Μια πολύ σημαντική δυσκολία που αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη κατηγορία ηλικιωμένων είναι το κοινωνικό στίγμα.

Και ενώ για τους ετερόφυλους ηλικιωμένους, η αποδοχή και η υποστήριξη από την βιολογική οικογένεια είναι αυτονόητη και απολαμβάνουν τα προνόμια που ορίζονται από το νόμο και τις υπηρεσίες φροντίδας, τα λοατκι ηλικιωμένα άτομα δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση, αποδοχή και προστασία τόσο απο την βιολογική τους οικογένεια όσο και απο το κοινωνικό σύνολο γενικότερα.

Η μη ίση αντιμετώπιση των λοατκι ηλικιωμένων συχνά προκαλεί εμπόδια στη διαδικασία του «επιτυχούς γήρατος». Το επιτυχές γήρας ορίζεται από τη γεροντολογία (την επιστήμη που ασχολείται με άτομα τρίτης ηλικίας) ως η ικανοποίηση και η αίσθηση ευημερίας κατά τη διαδικασία του γήρατος. Τα λοατκι τρίτης ηλικίας άτομα δυστυχώς συχνά υποφέρουν από χρόνιο στρες που συνδέεται με το στιγματισμό και τις εμπειρίες διάκρισης αλλά και βίας που τυχόν έχουν υποστεί.

Το χρόνιο στρες που βιώνουν, συχνά τα οδηγεί σε περαιτέρω απομόνωση και στην επιλογή να συνεχίζουν να παραμείνουν «αόρατα», αναφορικά με το σεξουαλικό τους προσανατολισμό, ακόμα και σε αυτή την προχωρημένη φάση της ζωής τους.

Σε επίπεδο βασικών αναγκών όλοι οι ηλικιωμένοι είτε ανήκουν στην λοατκι κοινότητα είτε όχι, έχουν τις ίδιες ανάγκες. Παρομοίως, είτε βρίσκονται σε κάποιο χώρο φιλοξενίας, είτε σε κάποια μονάδα νοσηλείας, είτε σε σπίτι με κάποιο κοινωνικό φροντιστή. Όλοι έχουν ανάγκη ανάπτυξης σχέσεων, συντροφικότητας και αγάπης. Στα λοακτι άτομα όμως, υπάρχει μια πιο έντονη ανησυχία σε περίπτωση ασθένειας ή απώλειας της λειτουργικότητας τους. Η ανησυχία αυτή, πηγάζει από το γεγονός ότι υπάρχουν διαφορές ως προς την ικανοποίηση των πιο πάνω αναγκών τους, καθώς σε αντίθεση με τους ετερόφυλους για τους λοατκι ηλικιωμένους, η μεγαλύτερη πρόκληση και ανασφάλεια έχει να κάνει με την διασφάλιση της καλής υγείας, των ικανοποιητικών οικονομικών και των καλών παροχών υγείας.

Μια βασική διαφορά ανάμεσα στους ετερόφυλους και τους λοατκι ηλικιωμένους είναι, η μη ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου που θα φροντίσει για τις βασικές τους ανάγκες. Λόγω της απόρριψης ή του φόβου απόρριψης από τη βιολογική οικογένεια, πολλά ηλικιωμένα άτομα της κοινότητας μας, μπορεί να αναγκαστούν να επιλέξουν να ζήσουν σε μια βιολογική οικογένεια που τους δημιουργεί άγχος και τους κακοποιεί λεκτικά ή και συναισθηματικά, λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου τους.

Σε αντίθεση με τους λοατκι ηλικιωμένους, οι ετερόφυλοι ηλικιωμένοι συνηθίζουν πιο συχνά να μένουν με κάποιο σύντροφο ή παιδί, επίσης πιο συχνά έχουν παιδιά, ενώ τα λοατκι ηλικιωμένα άτομα, έχουν 4 φορές λιγότερες πιθανότητες να μην απέκτησαν ποτέ παιδιά, ή εάν απέκτησαν κάποτε να μην τους δώσουν την απαραίτητη προσοχή λόγω της μη αποδοχής του σεξουαλικού τους προσανατολισμού ή της ταυτότητας φύλου τους.

Επιπλέον τα 2/3 των λοατκι τρίτης ηλικίας, αναγκασμένα να ζουν μόνα τους έχουν πιο συχνά την ανάγκη λήψης φροντίδας σε θέματα που αφορούν προβλήματα υγείας και αυτοεξυπηρέτησης από άτομα ξένα προς αυτά, κάτι που δεν συμβαίνει με τους ετερόφυλους ηλικιωμένους. Μια άλλη βασική παράμετρος είναι η φροντίδα των βασικών αναγκών που προκύπτουν για τα άτομα της λοατκι κοινότητας, τα οποία δεν έχουν υποστηρικτικό δίκτυο, αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα και εργασιακές διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, μερικά από αυτά έχουν έρθει σε ρήξη με τη βιολογική τους οικογένεια και τους συγγενείς και είναι μη αυτόνομα. Επομένως, από τα πιο πάνω είναι αυτονόητο ότι τα ηλικιωμένα άτομα της λοατκι κοινότητας, έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από πλαίσια φροντίδας υποστηρικτικά προς αυτά, φροντίδα, η οποία θα τους παρέχεται δωρεάν, μιας και τα περισσότερα από αυτά βάση ερευνών στην Ελλάδα, δεν έχουν οικονομική δυνατότητα να έχουν ικανοποιητική στήριξη. Επίσης, η υποστήριξή τους θα πρέπει να γίνεται από φροντιστές με τους οποίους θα αισθάνονται αποδεκτοί και ασφαλείς.

Ένα άλλο εξίσου σημαντικό θέμα, είναι η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και η ίση αντιμετώπιση από τους επαγγελματίες υγείας. Συχνά, τα λοατκι άτομα, έχοντας ανατραφεί σε μια κοινωνία στην οποία η ομοφυλοφιλία θεωρείτο μέχρι τουλάχιστον τη δεκαετία του 70 ψυχιατρική διαταραχή, και μη νόμιμη από ηθικής και κοινωνικής πλευράς, έχουν ζήσει μια ζωή αντιμετωπίζοντας τον σεξισμό, την τρανσφοβία την ομοφοβία, καθώς και έντονο στιγματισμό στην εργασία τους, στο στρατό, στις υπηρεσίες υγείας και σε άλλα πλαίσια της καθημερινής τους ζωής, με συνέπεια την ανάπτυξη ενός μόνιμου φόβου διακρίσεων. Η ομοφοβία και το στίγμα που έχουν δεχθεί από το κοινωνικό σύνολο, συχνά τα δυσκολεύει στην αποκάλυψη του σεξουαλικού τους προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου τους, στο ιατρικό, νοσηλευτικό προσωπικό αλλά και στους κοινωνικούς φροντιστές τους. Ο παράγοντας αυτός προκαλεί έντονο άγχος και καθιστά δύσκολη την ειλικρινή επικοινωνία και τη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης, που είναι πολύ σημαντική στο επίπεδο της θεραπείας και αποκατάστασης.

Επίσης στην περίπτωση της μη σύναψης συμφώνου συμβίωσης, τα άτομα αυτόματα αποκλείονται από την επαφή με σημαντικές για αυτούς σχέσεις όπως η παρουσία του συντρόφου στο νοσοκομείο ή στον οίκο ευγηρίας.

Το αποτέλεσμα ήταν αυτή η προσέγγιση να έχει ως συνέπεια να αποκλείονται συζητήσεις γύρω από σημαντικές παραμέτρους της ζωής των λοατκι ηλικιωμένων ατόμων, όπως η σχέση με το/τη σύντροφο τους, η ακόμα και επιθυμίες και οι ανάγκες που έχουν, στην καθημερινότητα τους.

Απέκλειε, αποξένωνε και περιθωριοποιούσε τα ηλικιωμένα άτομα της κοινότητας μας, καθώς δεν λάμβανε υπόψη καμία από τις ιδιαίτερες ανάγκες τους.

Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και τώρα η κοινωνία που θεωρείται λιγότερο ομοφοβική και προσκείμενη φιλικά στην λοατκι κοινότητα, δεν λαμβάνει υπόψη της την διαφορετικότητα μιας μεγάλης μερίδας ηλικιωμένου πληθυσμού, αν και τα τελευταία χρόνια, τα δικαιώματα των λοατκι ατόμων αρχίζουν να γίνονται ορατά για το κοινωνικό σύνολο, γεγονός που έχει κατακτηθεί με πολλούς αγώνες. Στην Αμερική, σύμφωνα με δημογραφικές μελέτες (το 2011) ο πληθυσμός των λοατκι ατόμων τρίτης ηλικίας ανερχόταν στα 2.000.000, με αναμονή διπλασιασμού έως το 2030.

Το αποτέλεσμα των μελετών στην Αμερική, ήταν η αφορμή, να αρχίσουν να διαμορφώνονται εξίσου προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες των λοατκι ηλικιωμένων, πράγμα το οποίο στην Ελλάδα είναι ένα όνειρο, μιας και μόλις πρίν λίγο χρονικό διάστημα ξεκίνησε σαν αίτημα η δημιουργία της ομάδας μας.

Όπως όλα τα ηλικιωμένα άτομα, έτσι και τα λοατκι άτομα αντίστοιχα, τους αρμόζει να γερνούν με ασφάλεια διατηρώντας ελεύθερη και χωρίς διακρίσεις την έκφραση του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου τους, με τη δυνατότητα άσκησης των δικαιωμάτων τους και την υποστήριξή τους σε αυτό τόσο από τις λοατκι οργανώσεις, όσο και από το Δημόσιο και Ιδιωτικό Σύστημα Υγείας, Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας. Ολοκληρώνοντας το κείμενο μας, πρέπει να αναφέρουμε και το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η παιδεία και η ενημέρωση του συνόλου των πολιτών και ειδικότερα των νέων ανθρώπων, η οποία οφείλει και έχει καθήκον να μεριμνήσει, ώστε να ενισχυθούν και να προωθηθούν ανάλογες πρωτοβουλίες σαν την σημερινή, που θα εμπλέξουν και θα εντάξουν σε αντίστοιχα προγράμματα ακόμα και κρατικούς φορείς, έτσι ώστε, σαν λοατκι κοινότητα να μπορέσουμε επιτέλους να αρχίσουμε να βλέπουμε ουσιαστικά και ολοκληρωμένα την δόμηση του ατόμου από την γέννηση του , έως και την τρίτη ηλικία.