Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε επίσημη αξιολόγηση της νέας ουγγρικής νομοθεσίας που επιτρέπει στις αρχές να χρησιμοποιούν τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου για την ταυτοποίηση συμμετεχόντων σε εκδηλώσεις Υπερηφάνειας (Pride), εν μέσω αυξανόμενων επικρίσεων για την καταπάτηση θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με αποκλειστικό ρεπορτάζ του Politico, πρόκειται για μία ακόμη μετωπική σύγκρουση ανάμεσα στην Κομισιόν και την κυβέρνηση του Βίκτορ Όρμπαν, με την Ουγγαρία να φτάνει και πάλι στα όρια της ευρωπαϊκής νομιμότητας.
Η υπόθεση αποτελεί και την πρώτη σοβαρή δοκιμασία του Κανονισμού για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act), που ψηφίστηκε πρόσφατα και προβλέπει αυστηρούς περιορισμούς στη χρήση βιομετρικής επιτήρησης σε πραγματικό χρόνο.
Η Βουδαπέστη, ήδη από τα μέσα Μαρτίου, απαγόρευσε τις εκδηλώσεις Pride και τροποποίησε τη σχετική νομοθεσία, δίνοντας στις αστυνομικές αρχές τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν βιομετρικές κάμερες. Η κυβέρνηση υποστηρίζει πως στόχος είναι η «προστασία των παιδιών από τη ΛΟΑΤΚΙ+ ατζέντα», ωστόσο ακτιβιστές και πολιτικοί αντίπαλοι κατηγορούν τον Όρμπαν για οργανωμένη εκστρατεία κατά της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Ελέγχεται για παραβίαση του AI Act
Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, Τόμας Ρενιέ, δήλωσε πως η Κομισιόν «αξιολογεί την ουγγρική νομοθεσία» για να διαπιστώσει εάν παραβιάζει τον νέο Κανονισμό για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Κρίσιμο ζήτημα είναι αν η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου χρησιμοποιείται σε πραγματικό χρόνο – κάτι που απαγορεύεται ρητά – ή με καθυστέρηση, πράγμα που ενδέχεται να επιτρέπει νομικά «παραθυράκια».
Αν διαπιστωθεί παράβαση, προβλέπονται διοικητικά πρόστιμα έως και 35 εκατομμύρια ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, κάθε κράτος – μέλος είναι υπεύθυνο να ορίσει την εθνική αρχή που θα επιβάλει τις κυρώσεις, ενώ υποχρεούται να ενημερώνει την Επιτροπή για τυχόν εξαιρέσεις.
Κενά στους κανόνες βλέπουν οι επικριτές
Ο Μπράντο Μπενιφέι, ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών και εκ των εισηγητών του AI Act, εξέφρασε την ανησυχία του.
«Η χρήση συστημάτων βιομετρικής επιτήρησης σε εκδηλώσεις Pride είναι σαφώς απαγορευμένη από τον Κανονισμό. Αυτά τα συστήματα όχι μόνο ταυτοποιούν άτομα χωρίς συναίνεση, αλλά ενδέχεται να ανιχνεύουν και ευαίσθητα προσωπικά χαρακτηριστικά, όπως ο σεξουαλικός προσανατολισμός».
Σύμφωνα με την οργάνωση Hungarian Civil Liberties Union, που μάχεται υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα δεδομένα συλλέγονται από δημόσιες κάμερες και αποστέλλονται στο Ινστιτούτο Εγκληματολογικών Επιστημών της Ουγγαρίας για την τελική ταυτοποίηση μέσω λογισμικού αναγνώρισης προσώπου.
Αν και η χρήση με «χρονική καθυστέρηση» δεν απαγορεύεται από τον Κανονισμό, χαρακτηρίζεται ως «υψηλού κινδύνου» και υπόκειται σε αυστηρές ρυθμιστικές απαιτήσεις, όπως μελέτη αντικτύπου και έγκριση από ανεξάρτητους δικαστές — κάτι που αποτελεί νέο σημείο τριβής, καθώς η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης στην Ουγγαρία αμφισβητείται συστηματικά από ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Αυξανόμενη πίεση προς την Κομισιόν
Περισσότερες από 20 οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών απέστειλαν επιστολή στην πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας να αναλάβει δράση. Παράλληλα, στις 14 Απριλίου, η αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την Ψηφιακή Κυριαρχία, Χένα Βίρκουνεν, συναντήθηκε με τον νέο Ούγγρο κυβερνητικό επίτροπο για την Τεχνητή Νοημοσύνη, Λάσλο Πάλκοβιτς, χωρίς να διευκρινιστεί αν το θέμα της παρακολούθησης τέθηκε στη συνάντηση.
Ο Πάλκοβιτς, παλαιότερα τεχνολογικός υπουργός στην κυβέρνηση Όρμπαν, έχει αναλάβει τη δημιουργία της ουγγρικής ρυθμιστικής αρχής που θα επιβλέπει την εφαρμογή του AI Act.
Η ουσία στον χρόνο
Όπως επισημαίνει ο νομικός Άνταμ Ρεμπορτ, το «παραθυράκι» για την Ουγγαρία ίσως είναι το αν η αναγνώριση προσώπου δεν γίνεται σε πραγματικό χρόνο, αλλά με καθυστέρηση δευτερολέπτων. Ωστόσο, τονίζει ότι ακόμη και έτσι, η εφαρμογή της τεχνολογίας θα πρέπει να υπόκειται σε αυστηρούς κανόνες διαφάνειας και δικαστικής εποπτείας.
«Βλέπουμε τώρα τις πραγματικές συνέπειες της αποδυνάμωσης κρίσιμων διατάξεων», σχολιάζει χαρακτηριστικά.
με πληροφορίες από Politico
