Στο ιστορικό κτήριο της Παλαιάς Βουλής πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τρίτης η παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Σωτηρόπουλου, με τίτλο «ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα & Ελευθερίες», από τις εκδόσεις Σάκκουλα.
Μέσα από το έργο του, ο γνωστός δικηγόρος μάς παρουσιάζει για πρώτη φορά όλες τις σημαντικές νομοθετικές αλλαγές που αφορούν στα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων στην Ελλάδα και στον ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο, όπως διαμορφώθηκαν μέσα στις τελευταίες δεκαετίες.
Γι΄αυτό και η επιλογή του χώρου της Παλαιάς Βουλής για την παρουσίαση του συγκεκριμένου βιβλίου δεν ήταν καθόλου τυχαία. «Κάθεστε σε πολύ συγκεκριμένα έδρανα, στα οποία κάθονταν οι άνθρωποι που είχαν εκλεγεί βουλευτές», ανάφερε χαρακτηριστικά ο δικηγόρος και συγγραφέας του βιβλίου. «Από το 1875 μέχρι το 1935 αυτή η αίθουσα ήταν η αίθουσα της Βουλής. Και όλα αυτά τα χρόνια αυτοί οι άνθρωποι ψήφισαν νομοθεσίες και καθόριζαν και τη μοίρα του ελληνικού κράτους, ενώ υπήρχε σε ισχύ ο νόμος που ποινικοποιούσε τη λεγόμενη “παρά φύση ασέλγεια” και η οποία δεν αφορούσε μόνο στις ομοερωτικές σχέσεις, αλλά οτιδήποτε κάποιος δικαστής μπορούσε να εκλάβει ως “παρά φύση ασέλγεια”. Οπότε σκεφτείτε πόσα πράγματα έχουν αλλάξει σήμερα από τότε που σε αυτά τα έδρανα, που καθόμαστε εμείς σήμερα, κάθονταν αυτοί οι άνθρωποι».
Η εκδήλωση για το βιβλίο του Β. Σωτηρόπουλου ξεκίνησε λίγα λεπτά μετά τις 7 το απόγευμα με νομικούς, πολιτικούς αλλά και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών να δίνουν το «παρών».
Τον λόγο πήρε πρώτος ο δικηγόρος και δημοσιογράφος, Αντώνης Παπαγιαννίδης, ο οποίος είχε αναλάβει και τον συντονισμό της επιστημονικής συζήτησης που θα διεξαγόταν με αφορμή το αντικείμενο του βιβλίου. «Ομολογώ όταν έπιασα το βιβλίο αισθάνθηκα ένα δέος», ανέφερε ο δημοσιογράφος. «Κυρίως όμως, αυτό το οποίο η σημερινή παρουσίαση – είμαι βέβαιος – θα αναπτύξει μπροστά σας, είναι πώς ανακαλύπτει και στηρίζει το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια». Ο κ. Παπαγιαννίδης στη συνέχεια, αφού ευχαρίστησε τον Βασίλη Σωτηρόπουλο για την πρόσκληση και τη φιλοξενία, παρουσίασε και έδωσε το βήμα στα υπόλοιπα άτομα που συμμετείχαν στη συζήτηση.
Αντώνης Παπαγιαννίδης
Πρώτος στο βήμα ανέβηκε ο Σπύρος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Νομικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο κ. Βλαχόπουλος αφού αναφέρθηκε στην ιστορικότητα της αίθουσας, αναγνώρισε τη νομική ως μια γοητευτική επιστήμη «γιατί το δίκαιο είναι ένα πολύ ζωντανό πράγμα, το οποίο αλλάζει και σε αντίθεση με ό,τι πιστεύει ο κόσμος. Το δίκαιο δεν αλλάζει κάθε φορά που μεταβάλλεται η νομοθεσία ή αναθεωρείται το σύνταγμα, αλλά κάθε φορά που μεταβάλλεται η κοινωνική, οικονομική και πολιτική πραγματικότητα». Χρησιμοποίησε, μάλιστα, τον θεσμό της οικογένειας ως παράδειγμα και συγκεκριμένα το πώς η έννοια του θεσμού αυτού μεταβλήθηκε τα τελευταία 50 χρόνια. «Φανταστείτε ποια ήταν η έννοια της οικογένειας όταν ψηφίστηκε το Σύνταγμα του 1975. Τότε θεωρούταν προφανώς ότι η οικογένεια ήταν μόνο το ανδρόγυνο το οποίο έχει και παιδιά. Σταδιακά πήγαμε στην έννοια της οικογένειας που δεν έχει παιδιά. Μετά πήγαμε στην έννοια της οικογένειας που αποτελείται το ζευγάρι από άτομα του ίδιου φύλου. Μετά πήγαμε και στην έννοια της οικογένειας που αποτελείται από άτομα του ίδιου φύλου με παιδιά. Όλα αυτά έγιναν σε ένα χρονικό διάστημα 50 ετών». Για το βιβλίο του Β. Σωτηρόπουλου, ο κ. Βλαχόπουλος τόνισε πως «μπορεί να τρομάζουν οι πολλές σελίδες, είναι όμως ένα βιβλίο το οποίο εμένα με εντυπωσίασε γιατί καλύπτει όλες τις πλευρές που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Το πιο σημαντικό, ωστόσο, είναι πως πρόκειται για ένα χρηστικό βιβλίο, το οποίο δεν απευθύνεται μόνο στον άνθρωπο της πράξης, δεν απευθύνεται μόνο στον δικηγόρο, αλλά γεννά πάρα πολλούς προβληματισμούς, το οποίο πραγματικά σου δίνει τη δυνατότητα να σκεφτείς πράγματα τα οποία δεν είχες σκεφτεί».
Κλείνοντας, ο κ. Βλαχόπουλος διάβασε μια φράση που αναφέρεται στην εισαγωγή του βιβλίου του Β. Σωτηρόπουλου «Η δικαιωματική προσέγγιση οφείλει να υπερασπίζει τα δικαιώματα ως θέσεις αρχής».
Σπύρος Βλαχόπουλος
Στη συνέχεια στο βήμα ανέβηκε η Μαρία Γαβουνέλη, καθηγήτρια Νομικής Σχολής Παν. Αθηνών και Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η κα. Γαβουνέλη αφού ευχαρίστησε τα άτομα που βρίσκονταν στην αίθουσα μίλησε για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα τονίζοντας ότι η προστασία τους δεν είναι «woke ατζέντα». «Το δικαίωμα στην ισότητα δεν είναι woke ατζέντα», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Θα ήθελα να το ξεκαθαρίσουμε και να πάψουμε να βαυκαλιζόμαστε με διαφόρων ειδών ανοησίες. Συγγνώμη που είμαι λίγο βάναυση, αλλά είναι αργά το βράδυ και η υπομονή μου είχε αρχίσει να τελειώνει». Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στη λειτουργία της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και στις δράσεις της υπέρ της ισότητας. «Η επιτροπή ήταν πολύ ενεργή στη συζήτηση για την Εθνική Στρατηγική για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ και βεβαίως και για τον γάμο των ομοφύλων. Ήταν αυτονόητο για μας. Διότι δεν θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο». Για το βιβλίο του Β. Σωτηρόπουλου, σχολίασε: «Νομίζω ότι αυτή την απολύτως φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων, την αποτυπώνει ο Βασίλης στο βιβλίο του. Αν ρίξετε μια ματιά στις 1000 και τόσες σελίδες του βιβλίου και κοιτάξετε κυρίως τον κατάλογο των περιεχομένων… θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα κλασικό εγχειρίδιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν έχει ούτε χρώματα ούτε αρώματα ούτε κεραίες, ούτε σημαίες, ούτε τίποτα που να το καθιστά διαφορετικό από ένα κλασικό πανεπιστημιακό εγχειρίδιο. Ένα εγχειρίδιο που παίρνει ένα ένα τα δικαιώματα (τα πολιτικά, τα κοινωνικά, τα οικονομικά και φτάνει μέχρι και το άσυλο), για να συζητήσει και να πει ότι “ξέρεις θα πρέπει η ισότητα που ευαγγελίζεται ο νόμος στο Σύνταγμα οι διεθνείς συμβάσεις, να εμφανιστεί και στις πράξη”. Και επειδή δεν θα έρθει κάποιος από το υπερπέραν να εξασφαλίσει αυτήν την ισότητα, αυτό θα γίνει από τη διοίκηση, τα δικαστήρια, σε τελική ανάλυση από όλους εμάς στην καθημερινότητά μας. Τόσο απλό, τόσο απίστευτα δύσκολο, τόσο καθημερινό, τόσο εξαιρετικά σημαντικό. Αυτό είναι το βιβλίο, αυτή είναι η δουλειά του Βασίλη, αυτή ήταν η δουλειά της Εθνικής Επιτροπής, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είμαστε σήμερα όλοι μαζί».
Μαρία Γαβουνέλη
Μετά την κα. Γαβουνέλη ακολούθησε η εισήγηση του Νικόλαου Κατηφόρη, Αναπληρωτή Καθηγητή Νομικής Σχολής Παν. Αθηνών. «Τον Βασίλη δεν το γνώριζα. Τον ήξερα ως συγγραφέα για τα προσωπικά δεδομένα», εξήγησε ξεκινώντας την ομιλία του και συνέχισε. «Θα διαφωνήσω με την κα. Γαβουνέλη. Δεν μου φάνηκε σαν εγχειρίδιο. Μου φάνηκε σαν μονογραφία. Του ευχήθηκα να είναι διδακτορικό, γιατί σε κάθε σχεδόν σελίδα είδα την άποψή του, είδα πρωτοτυπία, που δεν τη βλέπουμε πια. Την είδαμε όλοι την πρωτοτυπία. Μετά από λίγες βδομάδες με πήρε τηλέφωνο και μου ζήτησε να είμαι κοντά σας». Στη συνέχεια ο καθηγητής αναφέρθηκε εκτενώς στη μεταβολή της ληξιαρχικής καταχώρισης φύλου προσώπου και τη διαδικασία εκούσιας δικαιοδοσίας. «Πολύ σωστά αναφέρει ο Βασίλης στο έργο του, ότι εδώ δηλώνεται κατά το νόμο, το επιθυμητό φύλο. Δεν επιθυμεί ο αιτών/ η αιτούσα το φύλο. Το βιώνει. Επιθυμεί τη μεταβολή». Λίγο πριν κλείσει την ομιλία του ο κ. Κατηφόρης, δήλωσε: «Όταν μίλησα με τον Βασίλη στον τηλέφωνο και τον ευχαρίστησα γι΄αυτή την τιμή, του είπα ότι πριν από δύο μήνες ήταν αδύνατο να φανταστώ ότι θα βρίσκομαι ανάμεσά σας και θα παρουσιάζω αυτό το θέμα. Δήλωσα “συντηρητικός” επιστημονικά. Ήμουν συντηρητικός. Ο Βασίλης με τη θεματολογία του μου άνοιξε τα μάτια. Και ξέρετε το στερεότυπο τι θα πει συντηρητικός και τι προοδευτικός… Συντηρητικός είναι αυτός που δεν μετακινείται. Εγώ νομίζω ότι, επιστημονικά τουλάχιστον, μετακινήθηκα. Και για να κλείσω, εγώ προσωπικά θα ήθελα σε κάποια χρόνια να μην έχει αντικείμενο μια τέτοια ημερίδα. Να δικάζονται κι αυτές οι υποθέσεις (σ.σ. μεταβολή της ληξιαρχικής καταχώρισης φύλου προσώπου) μαζί με τις άλλες και όχι κρυφά σε μια αίθουσα».
Νικόλαος Κατηφόρης
Ολοκληρώνοντας τον κύκλο των εισηγήσεων για το βιβλίου του Β. Σωτηρόπουλου, στο βήμα ανέβηκε η Ελένη Τροβά, Επ. Καθηγήτρια Διεθνούς Παν. Ελλάδος, η οποία ξεκίνησε την ομιλία της ευχαριστώντας τον συγγραφέα και τον εκδοτικό οίκο. «Τους οφείλονται συγχαρητήρια τυπικά και ουσιαστικά όχι μόνο γιατί το έργο είναι εξαίρετο αλλά και γιατί χρειάζεται και μια τόλμη για να το γράψεις, για να το εκδώσεις. Και μαζί με την τόλμη χρειάζεται και αντίστοιχο ήθος». Στη συνέχεια η κα. Τροβά ανέφερε πώς αυτό το θέμα με το οποίο καταπιάνεται το βιβλίο είναι ένα θέμα που το αγαπά και πώς επίσης χρειάστηκε πολύ μελέτη για τη σημερινή της εισήγηση. Διαπίστωσε, μάλιστα, πως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η ιστορία ξέχασε σκοπίμως ένα κομμάτι του Ολοκαυτώματος, αυτό που αναφέρεται στα βασανιστήρια των ατόμων με «διαφορετικούς σεξουαλικούς προσανατολισμούς». «Δεν είναι ότι δεν αναγνώριζαν ότι στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως εξολοθρεύθηκαν κάθε λογής που σχετιζόταν με την ομοφυλοφιλία… Είναι ότι και οι σύμμαχοι δεν ήθελαν να αλλάξει η σχετική νομοθεσία μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήθελαν να τη διατηρήσουν. Δεν είναι μόνο ότι οι συνέπειες του Ολοκαυτώματος δεν αναφέρθηκαν ιστορικά γι΄αυτούς τους ανθρώπους. Είναι ότι δεν υπήρχε και νομική αποτύπωση πουθενά». Αμέσως μετά και αναφερόμενη στη ανάγκη αναγνώρισης του δικαιώματος στον αυτοπροσδιορισμό (σ.σ. και απαντώντας σε σχόλιο του κ. Κατηφόρη για την ανάγκη να γίνεται η ληξιαρχική καταχώρισης φύλου ενώπιον δικαστηρίου), τόνιζε πως «δεν χρειάζεται ο δικαστής να είναι από πάνω. Δεν χρειάζεται καθόλου. Να λείπει ο δικαστής από αυτά τα θέματα. Δεν θα πάμε στα δικαστήρια να πούμε ποιοι είμαστε…». Στη συνέχεια, αφού τόνισε την κοινωνική διάσταση της ταυτότητας φύλου, επικαλέστηκε τις θέσεις του ΟΗΕ. «Ως κοινωνική κατάκτηση, πολιτιστική κατάκτηση, το γένος (σ.σ. με την έννοια της ταυτότητας φύλου) αποτελεί πολιτιστικό δικαίωμα. Και τα πολιτιστικά δικαιώματα έχουν νομική βάση».
Ελένη Τροβά
Μετά την ολοκλήρωση των εισηγήσεων τον λόγο πήρε ο συγγραφέας του βιβλίου, Βασίλης Σωτηρόπουλος, δίνοντας κάποιες πληροφορίες για την «ιστορία» του βιβλίου. «Η ιδέα ξεκίνησε το 2022, από τότε μας είχαν καλέσει στην Εθνική Σχολή Δικαστών, προκειμένου να κάνουμε μια εισήγηση με θέμα τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην έννομη τάξη. Είχε γίνει χαμός. Είχαν έρθει πάρα πολλοί δικαστές για να το παρακολουθήσουν. Είχε έρθει είχαν επίσης υπουργοί, στελέχη από τη δημόσια διοίκηση, την κυβέρνηση κλπ. Παρόλο όμως που είχε δοθεί τόση μεγάλη έμφαση, τόσος πολύς χρόνος και τόσο μεγάλο ενδιαφέρον, διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε μια ταξινόμηση και δεν υπήρχε μία βιβλιογραφική αναφορά, ώστε να παραπέμψουμε σε ορολογία, πληροφορίες κλπ. Επικρατούσε μεγάλη σύγχυση. Καλά δεν συζητώ για τα θέματα ταυτότητας φύλου. Μόλις γύρισα στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, μετά την ημερίδα, αποφάσισα ότι όλο αυτό το υλικό πρέπει να ταξινομηθεί. Είμαι και σε ένα δικηγορικό γραφείο το οποίο έχει πάρα πολύ μεγάλο αρχείο και έπρεπε να αναλάβω και αυτή την ευθύνη να εξηγήσω τι είναι αυτές οι υποθέσεις και να ταξινομηθούν».
Βασίλης Σωτηρόπουλος
Στη συνέχεια, ο κ. Σωτηρόπουλος ανακοίνωσε τα σχέδια του να υπάρξει μετάφραση του βιβλίου στα αγγλικά, αφού όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «το κενό στη βιβλιογραφία δεν είναι μόνο ελληνικό».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του και αφού ευχαρίστησε τα άτομα που βρίσκονταν στην αίθουσα, ο συγγραφέας τα προέτρεψε να κάνουν τις δικές τους ερωτήσεις. Στο κάλεσμα του κ. Σωτηρόπουλου ανταποκρίθηκαν αρκετά άτομα εκφράζοντας χρήσιμες απορίες και ερωτήματα γύρω από θέματα ορολογιών, νομοθετημάτων (τονίζοντας τις ελλείψεις αυτών που σχετίζονται με τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα) και εκθέτοντας τον συντηρητισμό με τον οποίο πολλές φορές κινείται το νομοθετικό σώμα στη χώρα μας.
Δείτε όλη την εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου του Βασίλη Σωτηρόπουλουστο YouTube.
Πληροφορίες
ΛΟΑΤΚΙ+ Δικαιώματα & Ελευθερίες © 2024 του Βασίλη Α. Σωτηρόπουλου από τις Εκδόσεις ΣΑΚΚΟΥΛΑΣ
φωτογραφίες: Βασίλης Τσαλικίδης
