«Αγαπητοί φίλοι, διεκδικούμε να ανήκουμε σε εκείνους τους πολίτες του κόσμου, που σκοπός και πράξη ζωής τους είναι η κατοχύρωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως πανανθρώπινες αξίες. Διεκδικούμε, επίσης, να κατατασσόμαστε στην ομάδα εκείνη των ανθρώπων που χαίρεται μόνο όταν συμβάλει στην ευτυχία των άλλων. Διεκδικώ να ανήκω σ’ αυτούς τους οποίους είναι αδιανόητο να αρνηθούν σε δυο ανθρώπους να ασκήσουν το όποιο δημοκρατικό τους δικαίωμα, εφόσον αυτοί το ζητούν, και ιδιαίτερα όταν αφορά το άβατο της ιδιωτικής τους ζωής. Γι’ αυτούς κυρίως τους λόγους πραγματοποιήσαμε αυτή την τελετή που εσείς θελήσατε του πολιτικού σας γάμου, εδώ σήμερα. Και δε μας αρκεί να σας ευχηθούμε αλλά απαιτούμε να είστε ευτυχισμένοι. Σας ευχαριστούμε πάρα πολύ που μας επιτρέψατε να συμμετάσχουμε στον ωραίο γενικότερο αγώνα για την κατοχύρωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.»
Ιούνιος 2008, Τήλος. Ο δήμαρχος Τάσος Αλιφέρης τελεί στην αίθουσα του δημαρχείου τον γάμο δύο ομόφυλων ζευγαριών. Κατά τη διάρκεια της τελετής διαβάζει το παραπάνω κείμενο. Θα μπορούσε να είναι το φινάλε μιας ιστορίας με θέμα «Η ισότητα στον γάμο στη Ελλάδα». Δυστυχώς, ήταν απλά η συνέχεια.
«Το Απελευθερωτικό Κίνημα Ομοφυλοφίλων Ελλάδας (ΑΚΟΕ) είναι η αρχή της ιστορίας της κοινότητάς μας σε σχέση με τα αιτήματα αυτά», μας αναφέρει ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος, ο οποίος μάλιστα συμμετείχε ως μάρτυρας στους γάμους της Τήλου. «Δεν μπορούσα να είμαι γαμπρός, δεν μπορώ να τα κάνω όλα», μας λέει αστειευόμενος. Από 2008 μέχρι σήμερα, αρκετά είναι αυτά που έχουν γίνει στη χώρα μας, σχετικά με την αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών. Μηνύσεις, δίκες, Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, σύμφωνο συμβίωσης. Όλα αντηχούν το πάγια αίτημα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, που ακόμα και σήμερα παραμένει αναπάντητο. Το δικαίωμα στον γάμο! Ζητάμε από τον Γρηγόρη Βαλλιανάτο να μας μιλήσει για την ιστορία αυτού του αιτήματος. «Για να είμαι ειλικρινής, στα τέλη του ’70 – αρχές του ’80, τα αιτήματα ήταν πιο γενικά. Έτσι, λοιπόν, τα πρώτα αιτήματα ήταν η αναγνώριση, η αποδοχή, ήταν αντιρατσιστικά, ήταν σε σχέση με την πατριαρχία, ήταν σε σχέση με την εκπαίδευση, την εργασία και τον δημόσιο λόγο. Τότε, ακόμα, ήταν στα σπάργανα η διαμόρφωση ενός πλήρους καταλόγου, παρ’ όλο που στις δεκαετίες που πέρασαν έγιναν κι αυτά. Νομίζω ότι πριν από το 2000, από τον 21ο αιώνα, δεν μπορούσαμε να φανταστούμε κάτι τέτοιο. Όμως είναι δίκαιο να πει κανείς ότι ο νόμος 1250 του ‘82 που αφορά στον πολιτικό γάμο είναι καταρχήν ένας νόμος που έγινε —σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης— αργά. Κι ο Αριστόβουλος Μάνεσης, που είχε την καλοσύνη να μου εμπιστευθεί το μυστικό, ήταν ότι είναι έτσι φτιαγμένος, αναφερόμενος σε μελλόνυμφους και συζύγους, κι όχι σε άντρες και γυναίκες, που όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου, θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει και τα ομόφυλα ζευγάρια».
Ο Γρηγόρης μάς εξηγεί πως το 2000 ήταν μια χαμένη ευκαιρία για την πρώτη αναγνώριση των ομόφυλων ζευγαριών στη χώρα μας. «Γύρω στο 2000, με αφορμή την οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τη ρύθμιση των εκτός γάμου σχέσεων (το σύμφωνο συμβίωσης είναι εκτός γάμου σχέσεων) και με αφορμή ένα σκάνδαλο του Ρόκο Μπουτιλιόνε, που ήταν ένας επίτροπος και όλη την αναταραχή που έγινε σε αυτό, αποφάσισε κι η κυβέρνηση στην Ελλάδα να ασχοληθεί με το σύμφωνο συμβίωσης. Δεξιά κυβέρνηση. Χωρίς πάρα πολύ μεγάλη έκπληξη, ανακαλύψαμε ότι αυτό θα αφορούσε μόνο ετερόφυλα ζευγάρια. Οπότε αρχίσαμε να κατασκευάζουμε τα “όπλα”. Είπαμε στον Υπουργό Σωτήρη Χατζηγάκη ότι το θεωρούμε ανεπίτρεπτο και μας έδωσε μια δυνατότητα, για να είμαστε ειλικρινείς. Δηλαδή, ήταν ένας άνθρωπος ο οποίος είπε “είμαι δεξιός, δεν με παίρνει, αλλά εάν κάνω ένα νομοθέτημα που θα σας αποκλείει, θα μπορείτε να πάτε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και να το διορθώσετε”. Έγινε, πράγματι, το σύμφωνο συμβίωσης το οποίο φυσικά και απέκλειε τα ομόφυλα ζευγάρια.»
Κάπως έτσι φτάνουμε στο 2008 και στους πολιτικούς γάμους της Τήλου. Η απουσία αναφοράς στον Αστικό Κώδικα όρων που σχετίζονται με το φύλο, καθιστούν την τέλεση των γάμων αυτών εφικτή. Φυσικά, οι αντιδράσεις που προέκυψαν ήταν μεγάλες με τον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης, Σωτήρη Χατζηγάκη, να χαρακτηρίζει τους γάμους ανυπόστατους και με τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου να προβαίνει, σε συνεργασία με τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου στην ακύρωσή τους. «Ήταν σαφές ότι το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να πάμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Πήγαμε και μετά από πολλά χρόνια, το 2013, κερδήθηκε αυτή η μάχη», τονίζει ο Γρηγόρης. Σύμφωνα με το Δικαστήριο η Ελλάδα υποχρεούταν να προσφέρει μια νομική αναγνώριση στα ομόφυλα ζευγάρια. Όπως και έγινε τον Δεκέμβριο του 2015 με την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης (και) για τα ζευγάρια του ίδιου φύλου. Για τον Γρηγόρη «ο ΣΥΡΙΖΑ έφερε το σύμφωνο γιατί δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, γιατί έπρεπε να εφαρμόσει την απόφαση του δικαστηρίου». Ήταν όμως αυτή η τελικά απάντηση στο αίτημα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας για ισότιμη πρόσβαση στο δικαίωμα του γάμου;
Η (μη) Ισονομία
«Το σύμφωνο συμβίωσης αποτελεί κάτι σαν εναλλακτική, δηλαδή σαν μια πιο χαλαρή μορφή γάμου. Ωστόσο το σύμφωνο για τα ομόφυλα ζευγάρια εξακολουθεί να εισάγει διακρίσεις», εξηγεί ο δικηγόρος ο Ηλίας Γιαννατσής αναφέροντας ότι η ισότητα στον γάμο αποσκοπεί στο να καταργηθούν οι διακρίσεις αυτές. «Θεωρώ ότι η κατάκτηση της ισότητας του γάμου είναι απαραίτητη. Ακριβώς επειδή ο γάμος αντιμετωπίζεται κι απ’ τον νόμο ως κάτι συμβολικό κι ως κάτι το οποίο συνδέεται πολύ με την προστασία της παραδοσιακής οικογένειας, με τη δημόσια τάξη… με νομικές έννοιες που τελικά τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα βρίσκουν μπροστά τους σε οποιαδήποτε διαδικασία κι αν κινήσουν».
Για την Έλενα Όλγα Χρηστίδη, ψυχολόγο και επιστημονικά (συν)υπεύθυνη του Orlando LGBT+, το να μην υπάρχει ισότητα στον γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια αποτελεί μια από τις πιο ακραίες θεσμικές διακρίσεις που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. «Δεν μπορούμε να συζητάμε για το πότε θα θεσπιστεί ο γάμος, γιατί είναι σημαντικός, για την τεκνοθεσία κλπ., αν δεν αναγνωρίζουμε πρώτα ότι όσο δεν θεσπίζονται μιλάμε για μια πολύ σοβαρή θεσμική διάκριση. Επομένως, από την άποψη της ψυχικής υγείας, σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να παλεύουμε εναντίον των διακρίσεων για να μιλάμε για συμπεριληπτικό κράτος, συμπεριληπτικές πολιτικές, ισότητα και για μειωμένες διακρίσεις που επηρεάζουν και την ψυχοσυναισθηματική υγεία κάθε ατόμου και βέβαια τα μέλη μιας μειονότητας».
Το ζήτημα της ισονομίας θέτει και η Κατερίνα Τρίμμη, δικηγόρος, και εκπρόσωπος των Οικογενειών Ουράνιο Τόξο στην Ε.Ε.Δ.Α. «Κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα, θεωρητικά, να παντρευτεί και να κάνει παιδιά. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει γάμος που να καλύπτει τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Δυστυχώς, όμως, η ανάγκη ύπαρξής του ακόμα βλέπουμε ότι δεν έχει κατοχυρωθεί. Είναι δεδομένο ότι, αν θεωρούμε ότι στην Ελλάδα, βάσει του Συντάγματος, έχουμε Δημοκρατία, στο πλαίσιο αυτής της συνταγματικής κατοχύρωσης της ισότητας θα έπρεπε τόσο η μειοψηφία όσο και η πλειοψηφία να έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα. Εν προκειμένω δεν ισχύει. Όταν λέμε ισότητα, εννοούμε επί της ουσίας ισοτιμία. Δηλαδή, όση αξία έχει η πλειοψηφία τόση αξία έχει και η μειοψηφία».
Η Χριστίνα Τριχά αυτή τη στιγμή ζει και εργάζεται στο Βέλγιο. Μας εξηγεί ότι δεν ξέρει αν είναι υπέρ ή κατά του γάμου. «Μάλλον ποτέ δεν είχα σκεφτεί τον γάμο, να πω την αλήθεια. Απλά, εφόσον μου δίνεται η ευκαιρία να το κάνω κι εφόσον έχω βρει κι έναν άνθρωπο που ξέρω ότι θέλω να περάσω τη ζωή μου μαζί της, δεν το κάνουμε γιατί θέλουμε να παντρευτούμε, γιατί πιστεύουμε σε αυτόν τον θεσμό. Το κάνουμε λίγο ρομαντικά μεν, και λίγο παραδοσιακά, αλλά κυρίως γιατί θέλω να υπάρχει αυτή η δήλωση. Θέλω να βγαίνω έξω στον κόσμο και να λέω “η γυναίκα μου” και να λέει “η γυναίκα μου”. Μ’ αρέσει αυτό, ακούγεται αλλιώς. Σε παίρνουν περισσότερο στα σοβαρά, συνηθίζεται διαφορετικά στο αυτί του άλλου. Και εφόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα, θέλω να το κάνω. Θέλω να μπορώ να λέω “η γυναίκα μου”».
Για την Χριστίνα, η λέξη «γάμος» στην Ελλάδα έχει ταυτιστεί με την παράδοση και με όλα αυτά που μπορεί να κουβαλάει. «Εγώ το βλέπω τελείως διαφορετικά», εξηγεί. «Γίνεται πολιτικός γάμος στο Βέλγιο. Έχω την επιλογή. Θα ήθελα να μπορούσα να κάνω πολιτικό γάμο και στην Ελλάδα. Το όνειρό μου βασικά θα ήταν να γίνει αυτό στην Ελλάδα. Το φαντάζομαι σαν πολιτικό γάμο στην Ελλάδα και μετά να κάνω και μια τελετή δικιά μου, με φίλους, με οικογένειες, με όλα τα συμπράγκαλα αλλά να είναι και λίγο εναλλακτικό, κάπως έτσι το ονειρεύομαι».
Οι «γονείς της καρδιάς»
Επανερχόμαστε στις διακρίσεις που βιώνουν τα ομόφυλα ζευγάρια στην Ελλάδα, λόγω της μη αναγνώρισης του δικαιώματος γάμου. «Αυτή τη στιγμή η τεκνοθεσία επιφυλάσσεται σαν δικαίωμα μόνο στους έγγαμους, στα έγγαμα ζευγάρια», τονίζει ο Ηλίας Γιαννατσής. «Λέει ο νομοθέτης ότι, ανά πάσα στιγμή, αν είσαι straight και έχεις κάνει σύμφωνο συμβίωσης, να το πας σε κάτι πιο σοβαρό, άμα θες να αποκτήσεις παιδί, να υιοθετήσεις το παιδί του συντρόφου σου, να συνάψεις γάμο και να προχωρήσεις με την τεκνοθεσία. Εκεί, λοιπόν, υπάρχει μια έμμεση διάκριση για τα ομόφυλα ζευγάρια, τα οποία φαίνεται να μην αποκλείονται εκ πρώτης όψεως, αλλά αποκλείονται έπειτα κι απ’ την απόφαση του Αρείου Πάγου που επικύρωσε την ακύρωση του γάμου στην Τήλο, γιατί δεν μπορούν να θεωρηθούν, λόγω της ομοιότητας φύλου, ότι υπάγονται στην έννοια των έγγαμων με κάποιον τρόπο. Δεν μπορούν να μπουν στον γάμο κι επομένως αποκλείονται κι από την οποιαδήποτε τεκνοθεσία».
Ο Μιχάλης Οικονόμου είναι από τα λίγα επώνυμα άτομα στη χώρα μας που μίλησαν ανοιχτά για το τι σημαίνει να μεγαλώνεις ένα παιδί στο πλαίσιο μιας ομόφυλης οικογένειας. «Έχοντας μεγαλώσει σε μια οικογένεια που υπήρχε πολλή αγάπη —έχω πολύ όμορφες αναμνήσεις απ’ το δικό μου μεγάλωμα— πάντα ονειρευόμουνα να φτιάξω κι εγώ μια δική μου οικογένεια. Παρ’ όλα αυτά ανακαλύπτοντας τη σεξουαλικότητά μου, κατάλαβα ότι είναι πολύ δύσκολο. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα, που για να κινηθούν αυτές οι διαδικασίες, έπρεπε να βρω εναλλακτικούς τρόπους». Ζητάμε από τον Μιχάλη να μας πει περισσότερα γι΄αυτό. «Ένα άτομο, ένα γκέι άτομο στην Ελλάδα πρέπει να ψάξει ή να πάει στο εξωτερικό για να υιοθετήσει ένα παιδί ή να βρει μια παρένθετη μητέρα ή, ή, ή… Μου φαινόταν βουνό αυτό και κάπως το είχα απωθήσει. Αλλά με τον άνθρωπο που μοιράζομαι τη ζωή μου, τον Γιώργο, με έναν τρόπο ήρθε και μας βρήκε το παιδί. Ανήκει στο συγγενικό περιβάλλον του Γιώργου και δεν θα μπορούσε να το μεγαλώσει η μαμά του. Επομένως, ή που θα έμενε αυτό το παιδί σε κάποιο ίδρυμα ή που θα έπρεπε κάτι να κάνουμε. Κοιταχτήκαμε στα μάτια κι είπαμε ότι δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε αυτό, να αφήσουμε ένα παιδί να μεγαλώσει μακριά από αγκαλιά, από φροντίδα, από αγάπη. Κι απ’ τη στιγμή που έχουμε απ’ όλα αυτά και ένα πιάτο φαΐ κι ένα δωμάτιο στο σπίτι μας, κάναμε τη μεγάλη κίνηση και αυτή τη στιγμή έχουμε τον Νικηφόρο που είναι δυόμισι ετών. Μας έχει αλλάξει τη ζωή, είμαστε απίστευτα ευτυχισμένοι. Βιώνουμε ό,τι βιώνει μια… κανονική οικογένεια. Τις ίδιες έγνοιες, τις ίδιες ανησυχίες, την ίδια χαρά, την ίδια αγωνία».
«Οι εγκυρότεροι διεθνείς φορείς ψυχικής υγείας έχουν πάρει θέση υπέρ του γάμου ομόφυλων ζευγαριών, υπέρ της τεκνοθεσίας, της αναδοχής από ομόφυλα ζευγάρια, γενικά της γονεϊκότητας ΛΟΑΤΚΙ ατόμων εδώ και σχεδόν 20 χρόνια», διευκρινίζει η Έλενα Όλγα Χριστίδη. «Η πρώτη επίσημη θέση από διεθνή φορέα ψυχικής υγείας, από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία έγινε το 2002, και από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων κι από άλλους φορείς. Άρα, πλέον κι αυτό το παλαιό κι ομοφοβικό επιχείρημα ότι η επιστήμη δεν έχει καταλήξει, είναι ξεπερασμένο και παρωχημένο. Και βέβαια αντιεπιστημονικό».
Ζητάμε από την Κατερίνα Τρίμμη να μιλήσει για την καθημερινότητα των οικογενειών “Ουράνιο Τόξο“. «Είναι ακριβώς η ίδια όπως είναι και μιας ετεροκανονικής οικογένειας», απαντά χωρίς δισταγμό. «Έχουμε τις υποχρεώσεις μας, θα σηκωθούμε, θα πάμε στο σχολείο μας, θα κάνουμε τις δουλειές μας, θα πληρώσουμε τους φόρους μας, θα τσακωθούμε με τα παιδιά μας. Θα κάνουμε ακριβώς ό,τι κάνουν οι άλλοι, με μια μικρή ποιοτική διαφορά: ότι τουλάχιστον το ένα από τα δύο μέλη μιας ΛΟΑΤΚΙ οικογένειας δεν έχει κανένα δικαίωμα. Είναι, δηλαδή, γονείς… της καρδιάς, δεν είναι όμως νομικά γονείς. Είναι άνθρωποι που έχουν τις αγωνίες τις οικογενειακές όλων των υπολοίπων οικογενειών και μια παραπάνω αγωνία: τι θα γίνει αν απουσιάσει ο βιολογικός γονέας, αν πάθει κάτι ο βιολογικός γονέας. Αυτό είναι το χειρότερο σενάριο, βέβαια. Υπάρχει και το απλό σενάριο, που συμβαίνει σε κάθε συμβιωτική σχέση: τι θα γίνει αν χωρίσει αυτό το ζευγάρι; Ο μη βιολογικός γονέας δεν είναι πλέον γονέας. Μπορεί να έχει μεγαλώσει ένα παιδί μέχρι τα 5, τα 10, τα 15, και να μην το ξαναδεί ποτέ. Και να μην έχει δικαίωμα να το ξαναδεί ποτέ».
Οι «γονείς της καρδιάς» είναι αόρατοι και για τον Μιχάλη Οικονόμου. «Στην Ελλάδα σήμερα στις ομόφυλες οικογένειες υπάρχουν οι λεγόμενοι “αόρατοι γονείς”, οι οποίοι δεν κατοχυρώνονται νομικά αυτή τη στιγμή από την ελληνική πολιτεία. Το παιδί συνήθως ανήκει μόνο στον έναν, επειδή υπάρχει είτε συγγένεια είτε παρένθετη μητέρα, είτε μονογονεϊκή οικογένεια», μας εξηγεί. «Ένας αόρατος γονιός δεν έχει δικαίωμα να πάει το παιδί του στον γιατρό ή να υπογράψει για να γίνει μια επέμβαση. Ή αν τυχόν μια ομόφυλη οικογένεια χωρίσει δεν έχει δικαιώματα δικαστικά ο άλλος γονιός, να διεκδικήσει να βλέπει το παιδί. Είναι πολλά τα κενά που δεν προστατεύουν αυτές τις οικογένειες και πρέπει να γίνει κάτι. Αλλά νομίζω ότι από εδώ και πέρα, επειδή έτσι εξελίσσεται η κοινωνία μας, αυτού του είδους οι οικογένειες μόνο θα πληθαίνουν και μόνο θα πολλαπλασιάζονται και μόνο θα επεκτείνονται και πια δε θα είναι εύκολο κανείς να τις κρύψει κάτω από κάποιο χαλί. Θα ζητούν τα δικαιώματά τους. Τώρα οι γονείς κι αύριο τα ίδια τα παιδιά. Οπότε… Το μέλλον είναι ήδη εδώ και πρέπει ήδη να κάνουμε κάτι —χθες!— γι’ αυτό θέμα».
Η ισότητα στον γάμο με σαφή αναφορά στο δικαίωμα της τεκνοθεσίας ήταν ένα από τα από αποτελέσματα της Επιτροπής για την Εθνική Στρατηγική Ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ+. Αντίστοιχα αποτυπώνεται και στην πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ για την ισότητα στον γάμο. «Ο Μητσοτάκης παρήγγειλε μια Έκθεση για την πλήρη ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ —έκπληξη!», σχολιάζει ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος. «Και τον Ιούνιο παρέλαβε τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, η οποία είναι πλήρης, περιλαμβάνει όλα τα θέματα που είναι για εκκρεμότητα. Και θα δούμε τι θα γίνει, διότι ο ίδιος είπε ότι έχει ένα χρονικό περιθώριο να το κάνει. Θα δούμε πώς θα αντιδράσει στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως, έχουμε δυο κόμματα στην Ελλάδα σήμερα, την Κυβέρνηση και την Αντιπολίτευση, που για πρώτη φορά λένε ότι θα ήθελαν να δούνε την πλήρη ισότητα —η μεν ΝΔ γενικότερα, ο δε ΣΥ.ΡΙΖ.Α στον πολιτικό γάμο». Για τον ίδιο ωστόσο η συζήτηση έχει ανοίξει για πολλά χρόνια. «Η κοροϊδία πήγε σύννεφο, η μετάνοια έχει καταγραφεί, η πρόθεση έχει καταγραφεί, το χυδαίο του πράγματος αν συνδεθεί με τις εκλογές θα φανεί πιο χυδαίο. Άρα νομίζω ότι θα αρχίσουν να αποκαθιστώνται κάποιες ανισότητες. Δεν ξέρω αν θα γίνει άμεσα, θα γίνει πρώτο. Έχει ενδιαφέρον ότι υπάρχει μια πρόταση νόμου στη Βουλή κατατεθημένη κι άρα η Κυβέρνηση θα πρέπει να απαντήσει στην Αντιπολίτευση τι θα κάνει. Όμως, κανείς δεν ξέρει σ’ αυτή τη χώρα. Δεν ξέρει κανείς, καταρχήν, τον πολιτικό ορίζοντα της σημερινής κυβέρνησης. Πόσος θα είναι —αυτό έχει να κάνει και με τον COVID. Αλλά νομίζω ότι τα πράγματα πλέον έχουν στενέψει και για τους δυο και θα ήτανε μια μεγάλη πολιτική αλητεία αν δεν προχωρήσει συγκεκριμένα.»
Η Ευρωπαϊκή Ένωση
Καλούμε στην κουβέντα μας την Terry Reintke, τη συμπροεδρεύουσα του LGBTI Intergroup του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θέλοντας να αποτυπώσουμε τη στάση της Ευρώπης για την ισότητα στον γάμο. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι μια απλή Ένωση αγοράς, με κοινά οικονομικά ενδιαφέροντα, αλλά είναι μια Ένωση αξιών, που δημιουργήθηκε με βάση τους κανόνες δικαίου, τη δημοκρατία, και τα θεμελιώδη δικαιώματα για όλους τους Πολίτες της», μας λέει χαρακτηριστικά. «Είναι πάρα πολύ σημαντικό να τονίζουμε, ξανά και ξανά, ότι αυτό προφανώς ισχύει και για τις μειονότητες. Μπορούμε να δούμε, αυτήν τη στιγμή, ότι η ΛΟΑΤΙ κοινότητα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση δέχεται επίθεση. Βλέπουμε πολιτικές δυνάμεις που προσπαθούν να περιορίσουν τα δικαιώματά μας και που στέκονται εμπόδιο στην εγγύηση ότι έχουμε τα ίδια δικαιώματα, όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι, κι αυτό φυσικά περιλαμβάνει και την ισότητα στον γάμο. Βλέπουμε και μία ιστορία επιτυχίας σε όλο και περισσότερα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που πετυχαίνουν την άρση των διακρίσεων όσον αφορά στον γάμο, και ελπίζουμε ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί. Αλλά, ταυτόχρονα, θα πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση, ειδικά λόγω των απολυταρχικών πολιτικών δυνάμεων που βλέπουμε σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, κυρίως για παράδειγμα τις δυνάμεις σε κράτη-μέλη, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία. Και προφανώς, ελπίζω η ισότητα στον γάμο, και τα θεμελιώδη δικαιώματα για όλα τα άτομα, να γίνουν πραγματικότητα στην Ελλάδα. Όπως έχουμε δει στο παρελθόν κάποιες θετικές εξελίξεις, έτσι πιστεύω ότι ήρθε η ώρα, να μπορέσουμε να πούμε ότι παντού στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορούμε να αγαπήσουμε το άτομο που εμείς επιθυμούμε, και να είμαστε οι εαυτές/οί μας ελεύθερα».
Κλείνοντας αυτό το αφιέρωμα, δανειζόμαστε τα λόγια της Κατερίνας. «Ξεχνάμε κάτι πάρα πολύ βασικό, και στη γονεϊκότητα και στην ουσία του γάμου. Αυτό…το οποίο είναι ουσιαστικότερο και στις δυο σχέσεις είναι η αγάπη. Κι η αγάπη δεν έχει φύλο. Όπως δεν έχει φύλο κι η ανάγκη για ευτυχία. Και η γονεϊκότητα είναι ευτυχία.
*Το βίντεο προέκυψε μετά από ανοιχτή ψηφοφορία, στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από δύο χιλιάδες ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα από την Ελλάδα, και αντίστοιχη διεργασία σε working groups, στο πλαίσιο του έργου “LGBTQI+ Voice Up: Project Greece”. Το εν λόγω έργο υλοποιείται από τη Homo Evolution με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Κεντρικός στόχος είναι η ανάδειξη των βασικών ζητημάτων που απασχολούν τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στην Ελλάδα, η ενδυνάμωση της φωνής της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, αλλά και η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει, αναδεικνύοντας, παράλληλα, τον ρόλο και τη συμβολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ως ισχυρό της σύμμαχο σ’ αυτήν την προσπάθεια.
