Spyros Katopodis
Silas Howard. O πρώτος τρανς σκηνοθέτη του Χόλυγουντ. Μας συστήθηκε ως σκηνοθέτης της σειράς «Transparent». Οι περισσότεροι τον γνωρίσαμε μέσα από τη δημοφιλή σειρά, αλλά, λίγοι ξέρουν ότι πέρα από σκηνοθέτης είναι σεναριογράφος, ηθοποιός, καθηγητής, ενώ υπήρξε και κιθαρίστας του θρυλικού συγκροτήματος «Tribe8».
Γύρισε την πρώτη του ταινία («By Hook or By Crook») το 2001, και από τότε, ερωτεύτηκε την οπτική αφήγηση. Τον συνάντησα στα γυρίσματα της οικογενειακής σειράς «The Fosters» που γυρίζεται για το αμερικανικό τηλεοπτικό κανάλι ABC. Η σειρά απεικονίζει τη ζωή ενός λεσβιακού ζευγαριού που είναι θετοί γονείς και πραγματεύεται διάφορες ιστορίες σχετικά με την μετανάστευση, το μεγάλωμα παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, τρανς θέματα και καθημερινές ιστορίες συμβίωσης ζευγαριών. Σε ένα διάλειμμα των γυρισμάτων μου απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις.
Συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθοποιός. Τι άλλο;
Στις μέρες μας επιβάλλεται να είσαι πολυσχιδής προσωπικότητα και να ασχολείσαι με πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Προσωπικά, θα χαρακτήριζα τον εαυτό μου, προτίστως, καθηγητή, πέρα από τις προηγούμενες ιδιότητες που ανέφερες. Μου αρέσει πολύ να διδάσκω και είμαι πολύ τυχερός που έχω τη δυνατότητα να συνεργάζομαι με πανεπιστήμια και δημόσια ιδρύματα και να κάνω διαλέξεις σε φοιτητές πανεπιστημίων, αλλά και σε μαθητές σχολείων. Αν έπρεπε να δώσω ένα τίτλο για τον εαυτό μου, θα έλεγα ότι είμαι ένας αφηγητής ιστοριών. Αλλά πάνω απ’ όλα, είμαι Δίδυμος, και αυτό τα λέει όλα. Μη με ρωτήσεις για τον ωροσκόπο μου, γιατί δεν έχω ιδέα.
Οι ταινίες σου «Sunset Stories» και «By hook or by crook» έχουν πάρει πολλά βραβεία και διακρίσεις, παγκοσμίως. Πως νιώθεις γι’ αυτό;
Είναι μεγάλη τιμή για μένα, αδιαμφισβήτητα. Το «By hook or by crook» ήταν η πρώτη ταινία που έκανα με τον Harry Dodge, και, όταν τη γυρίζαμε, κανείς από τους δυο μας δεν είχε προηγούμενη σκηνοθετική εμπειρία. Η ταινία αυτή προέκυψε από την έντονη ανάγκη να απεικονίσουμε τη φιλία δύο outsider χαρακτήρων, και πώς αυτή η φιλία μεταμορφώνεται σε κάτι πιο έντονο. Με το «Sunset Stories», ο στόχος μας ήταν να αντιπροσωπεύσουμε την κοινότητα μας και να δείξουμε πως είναι να είσαι out, χωρίς να αποτελείς σημείο αναφοράς εξ’αιτίας των σεξουαλικών σου προτιμήσεων. Θέλαμε να παρουσιάσουμε στο κοινό κάτι που ήταν πολύ ξεχωριστό για μας και να καταλάβουν όλοι πόσο σημαντικό ήταν αυτό.
Αρχικά, δεν είχαμε ιδέα αν οι ταινίες θα πάνε καλά γιατί δεν επενδύσαμε καθόλου σε gay δημόσιες σχέσεις. Επίσης, προβάλαμε gay χαρακτήρες που παρουσίαζαν μεγάλη απόκλιση από του gay κλισέ ρόλους που παίζονταν εκείνη την εποχή στην τηλεόραση. Εστιάσαμε σε θέματα που έχουν να κάνουν με τον προσδιορισμό φύλου και την πνευματική υγεία, θέματα που είναι πολύ ευαίσθητα και μπορούν να προκαλέσουν αντιδράσεις, τόσο σε επίπεδο κοινωνίας, όσο και σε επιμέρους LGBTQI κοινότητες. Οι ταινίες είναι σύγχρονες και, παρόλο που γυρίστηκαν το 2002, είναι τόσο δυναμικές που έχουν αντέξει στο χρόνο και μπορούν να προβληθούν μέχρι και σήμερα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δε χρησιμοποιήσαμε αυτοκίνητα, κινητά και αντικείμενα αντιπροσωπευτικά της εποχής, αλλά βασιστήκαμε σε διαχρονικά και βίντατζ αντικείμενα για να δώσουμε μια διαχρονική νότα. Ο βασικός άξονας πάνω στον οποίο κινούνται και οι δύο ταινίες είναι το πώς διαχειριζόμαστε τς ζωές μας. Και αυτό, είναι κάτι τόσο προσωπικό, αλλά και τόσο κοινό σαν προβληματισμός για όλους μας. Ακόμα και αν κάποιος δεν μπορεί να ταυτιστεί με τους πρωταγωνιστές, τα συναισθήματα, οι φόβοι και οι ανασφάλειες που βιώνουν οι χαρακτήρες είναι ίδια για όλους. Αποφασίσαμε να μείνουμε μακρυά από τα Χολυγουντιανά πρότυπα και να παρουσιάσουμε απλούς και καθημερινούς χαρακτήρες, που απεικονίζουν πραγματικά το πως είναι οι ζωές μας.
Μίλησε μου για το μεγαλύτερο σου επίτευγμα. Τι είναι αυτό για το οποίο νιώθεις ιδιαίτερα περήφανος στη ζωή σου;
Μου έκανες την ερώτηση που φοβόμουν. Δυσκολεύομαι να απαντήσω, αλλά θα το κάνω. Ένα από τα πράγματας που είμαι ιδιαίτερα περήφανος είναι το γεγονός ότι μου δίνεται η δυνατότητα να δουλέψω πάνω σε πράγματα που μου επιτρέπουν να δώσω ένα κομμάτι της καρδιάς και του εαυτού μου. Πριν πολλά χρόνια, αρχές 1990, αποφάσισα να ανοίξω ένα καφέ μαζί με τον Harry Dodge, όταν ήμασταν και οι δύο μας queer punks. Ήταν δύσκολη εποχή να κάνεις coming out, γιατί είχε ξεσπάσει η μάστιγα του AIDS, και η gay κοινότητα ήταν συνετριμένη. Τότε, αποφασίσαμε να ανοίξουμε το δικό μας καφέ, έναν χώρο όπου θα σερβίρουμε καφέδες, θα φτιάχνουμε υγιεινά φαγητά και θα έχουμε το δικό μας στέκι που θα αποτελεί τόπο συνάντησης και κοινωνικοποίησης για όλα τα «φρικιά», που δεν μπορούσαν να συχνάσουν κάπου αλλού. Πρέπει να ομολογήσω, ότι ακόμα και οι σειρές που σκηνοθετώ τώρα (The Fosters, Transparent) είναι συνδεδεμένες με αυτό το καφέ. Στην τελικά, η δουλειά είναι πάντα δουλειά όπου και να είσαι, ό,τι και να κάνεις, αλλά αυτές οι στιγμές που μοιράζεσαι με τον άλλον και σε κάνουν να έρχεσαι πιο κοντά μαζί του, είτε είναι συνεργάτης σου είτε είναι πελάτης σου είτε είναι το κοινό που σε παρακολουθεί, είναι μαγικές και υπάρχουν παντού. Και πάντα θα υπάρχουν άτομα που θα σε υποστηρίζουν. Συνοψίζοντας μπορώ να πω ότι η ιστορία της ζωής μου είναι το μεγαλύτερο μου επίτευγμα.
Πως αποφάσισες να κάνεις το σκηνοθετικό σου ντεμπούτο το 2001;
Θα σου απαντήσω με μία ιστορία. Στο σημείο αυτό να σου πω ότι το καφέ για το οποίο σου μίλησα προηγουμένος ήταν ένας χώρος που συγκέντρωνε όλους τους φίλους μας και φιλοξενούσε πολύ συχνά performances και διάφορα events. Τότε συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχαν ταινίες που να πραγματεύονται τις ζωές μας. Έτσι, η πρώτη μου ταινία προέκυψε από την έντονη ανάγκη μου να δω ιστορίες που αφορούν εμάς στη μεγάλη οθόνη. Δεν γνωρίζαμε πως θα το κάνουμε αυτό πραγματικότητα και μας πήρε χρόνια να τελειώσουμε την πρώτη ταινία. Κάπου στην πορεία, οι ανασφάλειες που είχαμε μας έκαναν να διστάζουμε, αλλά μόλις ολοκληρώθηκε η ταινία είμασταν πανευτυχείς.
Περίμενες την τεράστια επιτυχία του «Transparent»;
Όταν σκηνοθετούσα την πρώτη σεζόν, στην αρχή, δεν ήξερα τι να περιμένω. Όταν πρωτομίλησα με την Jill Soloway, τη δημιουργό του «Transparent» και την Ali Liebegott, μία από τις σεναριογράφους της σειράς, και συνειδητοποίησα ότι κάνουν κάτι διαφορετικό από αυτά που είχαμε δει μέχρι στιγμής και μου ομολόγησαν ότι πίσω από το «Transparent» θα είναι μόνο γυναίκες και τρανς σκηνοθέτες, τότε κατάλαβα ότι θέλω να γίνω και εγώ κομμάτι της σειράς. Όταν, λοιπόν, γυρίζαμε τον πρώτο κύκλο ευχόμουν να πάει καλά και να έχει επιτυχία, γιατί είδα ότι αυτό που κάναμε είναι τόσο ξεχωριστό.
Μπορεί το καστ να είναι κυρίως άνω των 40, αλλά βλέπω ότι η νέα γενιά μπορεί να ταυτιστεί πολύ εύκολα με τη σειρά, διότι πρόκειται για μία σειρά που απεικονίζει αληθινούς, ειλικρινείς μη προσποιητούς χαρακτήρες που δεν ακολουθούν τις τηλεοπτικές νόρμες, όσον αφορά το πως πρέπει να ζήσουν. Οι χαρακτήρες δεν είναι τα τέλεια πρότυπα, έχουν ατέλειες και είναι απλά και καθημερινά άτομα. Πρόκειται για μία οικογενεία που είναι, την ίδια στιγμή, η καλύτερη και η χειρότερη στον κόσμο. Όπως συμβαίνει και με την οικογένεια μας, ακριβώς. Μπορεί να την αγαπάμε, αλλά νιώθουμε ότι μπορεί να τη μισούμε κάποιες στιγμές. Δεν παύει να είναι η οικογένεια μας, όμως, και να τη λατρεύουμε με τις ατέλειες της.
Όταν η πρώτη σεζόν γνώρισε τεράστια επιτυχία και, η σειρά κέρδισε μεγάλη αναγνώριση και πολλά βραβεία, εκεί ένιωσα ότι το όνειρο μου έγινε πραγματικότητα. Και, έτσι, με ζήτησαν και για τις επόμενες σεζόν. Παρά το γεγονός ότι σκηνοθετώ τα τελευταία 15 χρόνια, ο περισσότερος κόσμος με γνώρισε τώρα. Έχω λάβει μεγάλη αναγνωρισιμότητα από αυτή τη σειρά και έγινα γνωστός ως τρανς σκηνοθέτης. Αυτό δε με ενοχλεί καθόλου, και δε φοβάμαι το στιγματισμό, γιατί είμαι περήφανος για τη δουλειά μου και μου αρέσει να προσφέρω στο κοινό ορατότητα πάνω στα τρανς θέματα.
Πως νιώθεις που είσαι ο πρώτος τρανς σκηνοθέτης της σειράς;
Υπάρχουν και άλλοι τρανς σκηνοθέτες, αλλά μάλλον εγώ είμαι ο μεγαλύτερος ηλικιακά. Νιώθω χαρούμενος, αλλά και τυχερός ταυτόχρονα που μπορώ να εκπροσωπώ τόσους τρανς σκηνοθέτες, και αυτό οφείλεται στη δημοσιότητα που γνώρισα μέσω της σειράς. Είμαι ευλογημένος που συνεισφέρω σε αυτή τη σειρά και μπορώ να προβάλλω τις προσωπικές μου στιγμές και τα δικά μου συναισθήματα. Υπάρχουν εκπληκτικοί τρανς καλλιτέχνες εκεί έξω, που θα ήθελα να τους δοθεί η ευκαιρεία να προβληθεί η δουλειά τους, ώστε ο κόσμος να έρθει πιο κοντά σε τρανς ζητήματα και να εξοικειωθεί με εμάς.
Πως συνδέεσαι προσωπικά με τη σειρά;
Ξέρεις κάτι; Θα σου μιλήσω πρώτα για τις διαφορές μου με τους χαρακτήρες της σειράς και αυτό είναι από μόνο του πολύ ενδιαφέρον. Δεν είμαι Εβραίος, μεγάλωσα σε μία μικροαστική και επαρχιακή πόλη της Αμερικής και δεν μπορώ να μοιραστώ το ίδιο κοινωνικό υπόβαθρο με τους χαρακτήρες της σειράς. Φαινομενικά, είναι τόσο διαφορετικοί οι χαρακτήρες από τον κόσμο μου. Αλλά, σε κάθε επεισόδιο βγάζουν στην επιφάνεια θέματα, ανησυχίες, σκέψεις, ψυχολογικούς τραυματισμούς και καταστάσεις που μπορούν να μιλήσουν στην ψυχή του καθενός. Και, αυτό με κάνει να ταυτίζομαι με το πως νιώθουν. Πρέπει να πω, ότι η προβολή μιας εβραϊκής Αμερικάνικης οικογένειας είναι από τα πιο ριζοσπαστικά κομμάτια της σειράς και αυτό γεννάει μία σειρά από θέματα που έπρεπε να προβληθούν στον κόσμο και να δημιουργήσουν ερωτήματα. Το να προβάλλεις ανθρώπους που είναι πολυδιάστατοι είναι κάτι πολύ καινούριο για την τηλεόραση και, με αυτό ταυτίζομαι τελείως.
Έχω κλάψει βλέποντας τη σειρά. Σαν σκηνοθέτης μπορούσες να προβλέψεις ότι το «Transparent» θα προκαλούσε έντονα συναισθήματα στο κοινό;
Αυτό είναι για μένα η μεγαλύτερη ικανοποίηση. Είναι τόσο σημαντικό να βλέπεις ότι ο κόσμος ανταποκρίνεται με συναισθήματα στη δουλειά σου. Ο κόσμος μας πολλές φορές μας αποθαρύνει από το να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας, αλλά εγώ προσπαθώ να το ενθαρρύνω αυτό με κάθε τρόπο μέσα από τη δουλειά μου και μέσα από τις ιστορίες που αφηγούμαι. Κάθε χαρακτήρας στη σειρά έχει την χαρούμενη και τη λυπημένη πλευρά του γιατί θέλουμε να δείξουμε τη διπλή και δισυπόστατη όψη κάθε χαρακτήρα.
Πως είναι τα πράγματα μπροστά και πίσω από την κάμερα σήμερα; Είναι το εύρος των σκηνοθετών μεγάλο ή παρατηρείς κάποια ανακύκλωση;
Δυστυχώς, δεν υπάρχει μεγάλη ποικιλία, τόσο σε θέμα κάστ όσο και σε θέμα σκηνοθετών. Θέλω, και επιθυμώ διακαώς, να δωθεί η δυνατότητα σε πολλά νέα ταλέντα να πουν τις δικές τους ιστορίες. Είναι σημαντικό να έχουμε νέα ταλέντα, και έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας, μιας και το Hollywood, που έχει τη μεγαλύτερη δύναμη εξαγωγής παγκοσμίως, αρκείται στο να ανακυκλώνει συνεχώς τα ίδια πρόσωπα.
Πιστεύεις ότι η τρανς κοινότητα έχει γνωρίσει μεγαλύτερη αναγνώριση τα τελευταία χρόνια;
Απόλυτα. Η αναγνώριση των τρανς διακιωμάτων είναι κάτι καινούριο, ύστερα από τόσα χρόνια που δεν είχαμε τόση ελευθερία. Βρισκόμαστε σε ένα πρώιμο στάδιο, αλλά οι αλλαγές γίνονται ταχύτατα και είναι ραγδαίες οι εξελίξεις πάνω σε αυτό το θέμα. Τα πράγματα κινούνται ίσως πιο γρήγορα από ότι μπορεί να αφομοιώσει ο κόσμος, και αυτό οφείλεται στην έκρηξη των media. Εύχομαι ο κόσμος να μην μπερδευτεί γιατί όλο αυτό που γίνεται είναι τόσο ελπιδοφόρο. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι δεν υπάρχει μόνο το αρσενικό και το θηλυκό, αλλά και η ύπαρξη κάπου «στο ενδοιάμεσο», και αυτό είναι μία μεγάλη προσωπική μάχη για κάποιον που είναι τρανς. Αυτό προσπαθούμε να βγάλουμε προς τα έξω και να δείξουμε ότι δεν είναι τόσο απλό όσο μπορεί να φαντάζει στα μάτια κάποιου. Είναι μία εξελικτική διαδικασία. Το θέμα δεν είναι να αποδεχτούμε και να καταλάβουμε ότι κάποιος είναι τρανς, αλλά να δούμε πως νιώθει και να αποδεχτούμε την ελεύθερη έκφραση του.
Μίλησε μου για την εμπειρία σου σαν μέλος του Tribe8.
Ήταν από τα πιο ωραία πράγματα που έχω κάνει. Είμαι ακόμα σε επαφή με τα μέλη του συγκροτήματος. Περάσαμε μία δεκαετία της ζωής μας μαζί μέσα από το Tribe8 και τους θεωρώ οικογένεια μου. Έχει πολύ πλάκα το ότι σε reality shows εδώ στην Αμερική, μεγαλοστελέχη εταιρειών δηλώνουν ότι στο παρελθόν ήταν φανατικοί θαυμαστές του Tribe8. Είμασταν πολύ άγριοι, αντιφατικοί, αστείοι, σοβαροί, γεμάτοι ενέργεια και πολύ μοναδικοί. Ήμασταν και είμαστε πολύ περήφανοι για το συγκρότημα αυτό.
Έχεις βιώσει καθόλου άσχημες εμπειρίες ως ένας τρανς άνδρας στο Χόλυγουντ;
Η δύσκολη περίοδος που έζησα είναι συνυφασμένη με την περίοδο του επαναπροσδιορισμού φύλου, γιατί ένιωθα ότι δεν είχα τα μέσα στη δουλειά μου να μιλήσω για τη ζωή μου και αυτό που ζούσα. Το budget ήταν μικρό και δεν μπορούσα να αφηγηθώ τις ιστορίες μου όπως ήθελα. Δεν ήθελα να κάνω κάτι εμπορικό, αλλά κάτι ουσιαστικό. Μετά τον επαναπροσδιορισμό φύλου, τα πράγματα πήγαν πολύ καλύτερα και έγιναν πιο εύκολα, διότι ο κόσμος με αποδέχτηκε και άρχισα να δουλεύω με μεγαλύτερες παραγωγές. Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν με την οικογένεια μου, αλλά 7 χρόνια αργότερα αποδείχτηκε ότι όλο αυτό ήταν ένα «συν» στη ζωή μου. Επίσης, για 15 χρόνια πάσχιζα να αποδεχτώ το ποιος ήμουν, γιατί και σαν γυναίκα στο παρελθόν ήμουν ιδιαίτερα ανδροπρεπής. Ήξερα ότι ήμουν «gender non-conforming», αλλά αποφάσισα να μην εστιάσω σε αυτό και να μην το σκέφτομαι, ώστε να μπορέσω να προχωρήσω μπροστά.
Αποφάσισες να επαναπροσδιορίσεις το φύλο σου σε σχετικά μεγάλη ηλικία. Αν γύρναγες το χρόνο πίσω, θα το έκανες νωρίτερα;
Όχι, διότι κέρδισα πολλά από το να ζω στο «ενδοιάμεσο». Όταν ήμουν στους Tribe8 και όταν έκανα την ταινία «By hook or by crook», ήρθα σε επαφή με άτομα που ήταν περισσότερο «gender non-conforming» από εμένα και έμαθα πολλά από αυτούς. Είχαν ήδη φτιάξει έναν κόσμο που ήταν έτοιμος να με υποδεχτεί. Οπότε δεν το μετάνιωσα καθόλου.
Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον;
Αυτήν την περίοδο κάνω μία σειρά επεισοδίων ντοκυμαντέρ για την MAC Make-up Aids Foundation ώστε να συγκεντωθούν χρήματα για τρανς άτομα και άτομα που σκοπεύουν να επαναπροσιορίσουν την ταυτότητα φύλου τους. Επιθυμώ να συνεχίσω να κάνω αυτό που κάνω τώρα και να διηγούμαι ιστορίες στον κόσμο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα συνεχίσω να σκηνοθετώ το «Transparent» και να συνεργάζομαι σκηνοθετικά με διάφορους καλλιτέχνες, όπως κάνω και αυτήν την περίοδο. Πριν λίγο καιρό σκηνοθέτησα ένα βίντεο για το συγκρότημα «Peaches». Αυτό είναι κάτι που με ενδιαφέρει πολύ και θέλω να ασχοληθώ με αυτό ακόμα περισσότερο. Επίσης, θέλω να ολοκληρώσω μία ταινία που ξεκίνησα 10 χρόνια πριν, αλλά άφησα στη μέση, και ήρθε η ώρα να τελειώσει. Δε θα αποκαλύψω, λεπτομέρειες προσεχώς.
Ήταν σίγουρα ο πιο ενδιαφέρων Δίδυμος που έχω γνωρίσει!
