«Πλέον τα θέματα της ταυτότητας φύλου συζητιούνται πολύ πιο ανοιχτά στον δημόσιο λόγο και –ευτυχώς– πληθαίνουν και οι φωνές που στηρίζουν και προωθούν τη συμπερίληψη. Έτσι ακόμα και άνθρωποι που μπορεί να μην έχουν μια ενεργά συμπεριληπτική στάση, έχουν ακούσει έστω κάτι για τρανς ζητήματα, και έχουν τη δυνατότητα να ψάξουν και να μάθουν.»
Ο Φίλιππος Παγάνης, ψυχολόγος, μέλος της επιστημονικής ομάδας Οrlando lgbt+ και υπεύθυνος του Transcending Youth, μας μιλά για τη βασική αλλαγή που έχει συντελεστεί στην ελληνική κοινωνία και έχει να κάνει με την ίδια την ορατότητα της τρανς κοινότητας, που αυξήθηκε πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια.
Η lgb κοινότητα υπήρξε υποστηρικτική απέναντί σου; Νιώθεις πως η τρανς ταυτότητα είναι καλοδεχούμενη στους queer κύκλους;
Για εμένα η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα υπήρξε ένας από τους πρώτους και πιο βασικούς χώρους, στον οποίο μπόρεσα να αισθανθώ ασφάλεια, αποδοχή και υποστήριξη, αλλά και να βρω ανθρώπους που νιώθω οικογένειά μου. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και δυσκολίες ή ότι δεν συνάντησα τρανσφοβικές αντιλήψεις και συμπεριφορές από άτομα της κοινότητας, ήταν ωστόσο λίγες.
Πέρα από τη δική μου εμπειρία, για τη στάση των cis ατόμων της κοινότητας προς τα τρανς άτομα δε νομίζω ότι μπορώ να δώσω μια συνολική, απόλυτη απάντηση. Άλλωστε αυτό που λέμε «κοινότητα» δεν είναι στην πραγματικότητα ένα ενιαίο πράγμα. Το πλαίσιο έχει συχνά τεράστια σημασία: Τελείως διαφορετική μπορεί να είναι η αντιμετώπιση που θα έχει ένα τρανς άτομο σε μια ακτιβιστική ομάδα, σε κάποιο Ρride ή στο Grindr. Τρανσφοβικές και cis-σεξιστικές αντιλήψεις, συμπεριφορές και στερεότυπα μπορούμε να συναντήσουμε παντού, και από cis άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, ακόμα και από τα ίδια τα τρανς άτομα. Το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ζούμε και έχουμε μεγαλώσει είναι το ίδιο και είναι αναμενόμενο αυτά τα στερεότυπα να τα συναντάμε ακόμα και από άτομα με τα οποία μοιραζόμαστε μια κοινή ταυτότητα. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι δεν είναι πληγωτικό ή ακόμα και κακοποιητικό, το αντίθετο μάλιστα. Όταν τέτοιες συμπεριφορές τις συναντάμε σε πλαίσια στα οποία περιμένουμε να είμαστε ασφαλή και να μπορούμε να εκφράσουμε ανοιχτά τις ταυτότητες μας, το πλήγμα μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο. Σίγουρα πάντως, αυτό που φαίνεται τα τελευταία χρόνια να έχει αλλάξει, είναι πως η ενημέρωση, και των cis ατόμων στην κοινότητα, γύρω από τρανς ζητήματα είναι πολύ μεγαλύτερη και αυτό έχει βοηθήσει να δημιουργηθεί χώρος για να αμφισβητήσουμε και τα στερεότυπα και τις υποθέσεις που υπάρχουν μέσα στην κοινότητα για τα τρανς άτομα.
Η κοινωνία έχει σημειώσει πρόοδο στο κομμάτι της ενημέρωσης και της συμπεριληπτικότητας, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι έχουν εξαλειφθεί η άγνοια και τα περιστατικά διακρίσεων και βίας. Είναι ωστόσο αισθητή η διαφορά στην αντιμετώπιση των τρανς ατόμων σήμερα σε σχέση με το παρελθόν;
H βασική αλλαγή έχει να κάνει καταρχάς με την ίδια την ορατότητα της τρανς κοινότητας, η οποία έχει αυξηθεί πάρα πολύ σε σχέση με πριν δέκα ή ακόμα και πέντε χρόνια, και αυτό είναι αποτέλεσμα και της έντονης παρουσίας της κοινότητας και των θεσμικών αλλαγών που έχει πετύχει. Πλέον τα θέματα της ταυτότητας φύλου συζητιούνται πολύ πιο ανοιχτά στο δημόσιο λόγο, και –ευτυχώς- πληθαίνουν και οι φωνές που στηρίζουν και προωθούν τη συμπερίληψη. Έτσι ακόμα και άνθρωποι που μπορεί να μην έχουν μια ενεργά συμπεριληπτική στάση, έχουν ακούσει έστω κάτι για τρανς ζητήματα, και έχουν τη δυνατότητα να ψάξουν και να μάθουν. Αυτό είχε γίνει αρκετά εμφανές μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου σε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες όπου οι πολλοί υπάλληλοι απαντούσαν πλέον «Α ναι, κατάλαβα», όταν εξυπηρετούσαν ένα τρανς άτομο που δεν είχε αλλάξει ακόμα τα χαρτιά του. Δεν μιλάω φυσικά για κάποια τρομερή μεταστροφή στη στάση, ούτε για εξάλειψη των διακρίσεων και των τρανσφοβικών συμπεριφορών – υπήρξε όμως μια σημαντική μετακίνηση προς την ορατότητα και την αναγνώριση, από εκεί που τα τρανς άτομα ήταν τελείως αόρατα.
Η μεγαλύτερη ορατότητα φυσικά δεν έχει αποκλειστικά θετικό πρόσημο – η ανοιχτή δημόσια συζήτηση για αυτά τα ζητήματα και οι θεσμικές αλλαγές έχουν φέρει και ένα κύμα αρητικών αντιδράσεων, που εκφράζεται και μέσα από κακοποιητικές και παθολογιοποιητικές θέσεις στον δημόσιο λόγο, αλλά και διακρίσεις και βία. Το σημαντικό εδώ, και αυτό που κάπως νομίζω μπορεί να μας ανακουφίζει και να κρατάει από την απελπισία, είναι πως υπάρχει αντίδραση και κινητοποίηση απέναντι σ’ αυτά τα περιστατικά.
Το νομοσχέδιο για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου αποτέλεσε μια μικρή αλλά σημαντική κατάκτηση για την κοινότητα. Ποιο είναι το επόμενο βήμα στο κομμάτι των διεκδικήσεων;
Το νομοσχέδιο για τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου ήταν ένα πρώτο βήμα στο να ανοιχτούν πολλά ακόμα ζητήματα και ελλείψεις που υπάρχουν σε θεσμικό επίπεδο. Και αυτό το νομοσχέδιο όμως δεν είναι κάτι πλήρες. Μιλάμε για μια διαδικασία δικαστική με μεγάλο χρόνο αναμονής και σημαντικό κόστος∙ αν δεν έχεις χίλια και ευρώ, δεν μπορείς να έχεις πρόσβαση σε αυτή∙ αν είσαι παντρεμένος-η πρέπει να διαλέξεις ανάμεσα στην ταυτότητά σου και την οικογένειά σου∙ αν είσαι non-binary, για το νόμο δεν υπάρχεις∙ αν είσαι πρόσφυγας βασίζεσαι στην κρίση του κάθε δικαστηρίου και στο να έχεις σωστά έγγραφα∙ αν είσαι ανήλικο είτε αποκλείεσαι εξ’ ορισμού, είτε πρέπει να πάρεις επιπλέον την έγκριση μιας επιτροπής διαφόρων επιστημονικών πεδίων. Κι αυτό το βήμα ακόμα δηλαδή ήταν ένα μισό βήμα, παρότι υπήρχαν ήδη την περίοδο της κατάρτισης και της ψήφισης του νόμου παραδείγματα χωρών, όπως η Μάλτα, που είχαν λύσει όλα αυτά τα ζητήματα.
Από εκεί και πέρα είναι πολλές άλλες θεσμικές αλλαγές που χρειάζεται να γίνουν. Πολύ σημαντική και βασική διεκδίκηση της τρανς κοινότητας είναι η κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία όλων των ιατρικών παρεμβάσεων φυλομετάβασης –συμπεριλαμβανομένων των χειρουργικών επεμβάσεων-, παρεμβάσεις με πολύ μεγάλο κόστος, τις οποίες καλούνται να καλύψουν εξολοκλήρου όσα τρανς άτομα τις επιθυμούν. Η κατοχύρωση του δικαιώματος στο γάμο και την τεκνοθεσία για ομόφυλα ζευγάρια, επίσης είναι καίριας σημασίας για την αναγνώριση και την προστασία και των οικογενειών πολλών τρανς ατόμων. Η απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής, επίσης, είναι ένα σημαντικό κομμάτι που λείπει από το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο. Βλέπουμε, ειδικά όσο περισσότερο ανοίγει ο δημόσιος διάλογος γύρω από την ταυτότητα φύλου, ανθρώπους που από τη θέση του «ειδικού» υποστηρίζουν πως υπάρχει η δυνατότητα για ένα άτομο να «επιστρέψει» σε μια cis ταυτότητα π.χ. μέσα από την ψυχοθεραπεία, τη στιγμή που τέτοιου είδους πρακτικές είναι ξεκάθαρο πως είναι όχι μόνο μη αποτελεσματικές αλλά και επικίνδυνες για την ψυχική υγεία των ατόμων.
Μιλώντας βέβαια για διεκδικήσεις της τρανς κοινότητας χρειάζεται να έχουμε διαρκώς στο μυαλό μας και όλες τις υπόλοιπες ταυτότητες που μπορεί να φέρει ένα τρανς άτομο, και που χρειάζεται επίσης να προστατεύονται, για να μπορεί να έχει μια ισότιμη αντιμετώπιση. Τι νόημα θα έχει για έναν τρανς πρόσφυγα το να καλύπτονται ασφαλιστικά οι επεμβάσεις επαναπροσδιορισμού φύλου, αν ο ίδιος δεν έχει πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη;
Πότε σκέφτηκες για πρώτη φορά να κάνεις coming out; Τι ήταν αυτό που σε ώθησε στο να πάρεις την απόφαση να το κάνεις;
Πριν από περίπου 12 χρόνια, είχα διαβάσει τότε για πρώτη φορά ένα άρθρο για ένα τρανς άτομο και θυμάμαι ότι είχα σκεφτεί ότι αυτό που περιέγραφε το συγκεκριμένο άτομο έμοιαζε πολύ με το πώς ένιωθα. Μέχρι τότε δεν ήξερα όχι μόνο τι σημαίνει τρανς, αλλά και ότι αυτό είναι κάτι που υπάρχει. Πιθανώς, αν το ήξερα, αυτή η πρώτη σκέψη να είχε έρθει πιο ξεκάθαρα και συνειδητά πολύ πιο νωρίς. Είναι λίγο σοκαριστικό το ότι μέχρι το 2008, όχι και τόσο μακριά από σήμερα, έχοντας πρόσβαση στο ίντερνετ και σε αρθρογραφία της (ΛΟΑ) κοινότητας, δεν είχα συναντήσει πουθενά καμία αναφορά σε τρανς άτομα. Από εκείνη την πρώτη φορά, βέβαια, μέχρι πράγματι να κάνω coming out, μεσολάβησαν αρκετά χρόνια. Αυτό που άλλαξε στο ενδιάμεσο ήταν ότι από εκεί που βρισκόμουν σε ένα πλαίσιο που δεν υπήρχε κανένας χώρος για το ότι είμαι τρανς, πλέον αισθανόμουν μια βασική ασφάλεια να σκεφτώ εγώ ο ίδιος και στη συνέχεια να μιλήσω πιο ανοιχτά για αυτό το κομμάτι της ταυτότητάς μου. Είχα την τύχη να έχω δίπλα μου ανθρώπους που με στήριξαν.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες στον τομέα της εργασίας; Είναι εύκολη η αναζήτηση ασφαλών εργασιακών χώρων;
Προσωπικά δεν έχω αντιμετωπίσει δυσκολίες σε αυτό το κομμάτι, γεγονός που έχει άμεση σχέση με το ότι έχω εργαστεί αποκλειστικά σε οργανώσεις της κοινότητας ή σε άλλες οργανώσεις που δουλεύουν πάνω σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πλαίσια στα οποία υπήρχε απόλυτος σεβασμός αλλά και κατανόηση σε πρακτικά ζητήματα που μπορεί να προέκυπταν. Παρ’ όλα αυτά, είναι σίγουρο πως αν ήθελα να εργαστώ σε κάποιον άλλο τομέα που να μην σχετιζόταν τόσο άμεσα (και) με τρανς ζητήματα, οι δυσκολίες που θα αντιμετώπιζα θα ήταν πολύ μεγαλύτερες. Ο τομέας της εργασίας έχει αρκετές δυσκολίες για τα τρανς άτομα, είτε μιλάμε για το να αναζητάς εργασία όντας out, είτε για το να μπεις στη διαδικασία να κάνεις coming out σε έναν χώρο όπου ήδη εργάζεσαι.
Είναι ο ακτιβισμός άρρηκτα συνδεδεμένος με την τρανς ταυτότητα; Τι σου έδωσε το έναυσμα να αναπτύξεις ακτιβιστική δράση;
Το τι χωράει μέσα η έννοια του ακτιβισμού νομίζω είναι μια μεγάλη συζήτηση. Σε μια κοινωνία τόσο βαθιά cis-κανονική και τρανσφοβική, συχνά το να υπάρχεις και μόνο ως τρανς άτομο μπορεί να είναι μια «ακτιβιστική» πράξη. Ταρακουνάει αυτό που θεωρείται δεδομένο και αυτονόητο. Ο ακτιβισμός ωστόσο, αν τον βάλουμε σε ένα πιο συγκεκριμένο πλαίσιο, π.χ. μέσα από την ενασχόληση με οργανώσεις και ομάδες της κοινότητας, συμμετοχή στο δημόσιο λόγο και σε δράσεις, είναι κάτι άλλο. Δεν είναι καθόλου δεδομένο πως το να ανήκεις σε μια μειονοτική ομάδα συνδεέται αυτόματα με συγκεκριμένες πολιτικές πεποιθήσεις και στάσεις, ή και με την ανάληψη δράσης και την ενεργό συμμετοχή στην κοινότητα. Καταρχάς, ειδικά όταν μιλάμε για ομάδες που αντιμετωπίζουν τόσο έντονη περιθωριοποίηση και στιγματισμό, η ίδια η ανάγκη για την εξασφάλιση της επιβίωσης μπορεί να μην αφήνει κανένα χώρο για εμπλοκή σε ακτιβιστικές δράσεις. Το να αφιερώσεις χρόνο, ενέργεια αλλά και χρήματα (δεδομένου ότι η πλειοψηφία των δράσεων της κοινότητας στηρίζεται οικονομικά από τα ίδια τα μέλη της), για να στηρίξεις μια ακτιβιστική δράση γίνεται πολύ πιο δύσκολο όταν δεν έχεις δουλειά, ή δεν έχεις καμία στήριξη από την οικογένειά σου. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ένα τρανς άτομο μπορεί να υποστηρίζει και συντηρητικές ή/και ομοφοβικές και τρανσφοβικές θέσεις, και να μην αναγνωρίζει κάποια ανάγκη για οποιουδήποτε είδους ακτιβισμό, ακόμη κι αν βιώνει και το ίδιο τις συνέπειες της τρανσφοβίας. Η ακτιβιστική δράση είναι μια αντίδραση στην cis/ετεροκανονική καταπίεση, ωστόσο δεν θεωρώ ότι συνδέεται άρρηκτα με την τρανς ή αντίστοιχα την γκέι ή την οποιαδήποτε άλλη μειονοτική ταυτότητα.
Η δική μου επαφή με την κοινότητα ξεκίνησε περίπου το 2007, όταν άρχισα να παρακολουθώ τη δράση των οργανώσεων της κοινότητας τότε και όσων μιλούσαν ως ατομικότητες. Με έναυσμα τα όσα διάβαζα τότε, είχα ξεκινήσει και τις πρώτες «ακτιβιστικές» μου δράσεις στο σχολείο, όπως το να γράφω εκθέσεις για τη θεσμοθέτηση του γάμου και της γονεϊκότητας, και να διακινώ στην τάξη ποιήματα του Καβάφη (από αυτά που δε διδάσκονται στα μαθήματα της λογοτεχνίας). Ένιωθα την ανάγκη να μιλήσω για αυτά τα ζητήματα εκεί που δεν ακουγόταν τίποτα, και αισθανόμουν μια ιδιαίτερη περηφάνεια και ένα σεβασμό για τους ανθρώπους που έβλεπα – τότε από τον υπολογιστή μου, αργότερα και από κοντά – να το κάνουν. Από τότε είχα την τύχη να βρεθώ σε πλαίσια στα οποία μπόρεσα να κάνω αυτό ακριβώς, με ανθρώπους που μοιραζόμαστε αυτή την ανάγκη και τις ίδιες ιδέες και αξίες.
Θα ήθελες να δώσεις κάποια συμβουλή στα νεαρά τρανς άτομα που θα διαβάσουν τη συνέντευξη;
Το πιο βασικό νομίζω, που αναδεικνύεται και μέσα από αυτό το αφιέρωμα, είναι ότι κανένα τρανς άτομο δεν είναι μόνο του. Υπάρχουν πάρα πολλοί άλλοι άνθρωποι που νιώθουν το ίδιο, που έχουν κοινές εμπειρίες και ταυτότητες, και που μπορούν να είναι δίπλα τους. Είναι σημαντικό, με όποιο τρόπο μπορεί το καθένα, να βρει άτομα και πλαίσια που θα το δουν ολόκληρο, με όλες του τις ταυτότητες, και θα το υποστηρίξουν.
Επίσης, να μην ξεχνάνε ότι κανείς άλλος δεν μπορεί να ξέρει καλύτερα το πώς αισθάνονται. Κανείς, εκτός από μας δεν μπορεί να μας πει ποιοι είμαστε ή δεν είμαστε. Το πώς αισθανόμαστε το φύλο μας μπορεί να αλλάξει κάποια στιγμή στη ζωή μας ή να έρθουμε σε ένα σημείο που συνειδητοποιούμε ότι δεν είναι αυτό που μέχρι τώρα αναμενόταν από τους άλλους να είναι. Η διαδικασία αυτή είναι πολύ προσωπική για κάθε άτομο, δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος, ούτε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα στο οποίο οφείλει να φτάσει κάποιο.
Διαβάστε επίσης
https://avmag.gr/119004/nikos-drivas/
«The future is trans». Τι σημαίνει αυτό για εσένα; Είναι το μέλλον αισιόδοξο για την κοινότητα;
Για μένα ένα τρανς μέλλον είναι ένα μέλλον που θα αναγνωρίζει, θα χωράει και θα συμπεριλαμβάνει όλες τις τρανς ταυτότητες και εμπειρίες, και δεν θα επιβάλλει στα άτομα να χωρέσουν σε στενά cis και ετεροκανονικά κουτάκια και πρότυπα.
Τα βήματα που έχουν γίνει για την τρανς κοινότητα πιστεύω δεν μπορούν παρά να μας πάνε ακόμα πιο μπροστά – έστω κι αν κάποιες στιγμές φαίνεται τα πράγματα να είναι στάσιμα ή και να γυρίζουμε για λίγο πίσω, όπως έγινε π.χ. με τη μη συμπερίληψη της προστασίας της ταυτότητας φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού και των χαρακτηριστικών φύλου στην αναθεώρηση του Συντάγματος. Η τρανς κοινότητα έχει αποκτήσει αυτά τα χρόνια μια ιδιαίτερη δυναμική που, θεωρώ, δύσκολα μπορεί να ανακοπεί, και υπάρχουν ακόμα πολλά να γίνουν. Η ιστορία άλλωστε μας έχει δείξει πολλές φορές πως οι κοινότητες έχουν πολύ μεγάλη δύναμη και μέσα από τη συλλογική δράση μπορούμε να φτάσουμε στην κοινωνική αλλαγή.
Αν θέλεις, ανάφερε κάποιες δομές στήριξης τρανς ατόμων.
Από το 2018 στην Colour Youth λειτουργεί τοTranscending Youth, μια υπηρεσία ενημέρωσης τρανς ατόμων για θέματα σχετικά με την ταυτότητα τους, της οποίας είμαι υπεύθυνος. Στο Transcending Youth μπορεί να απευθυνθεί οποιοδήποτε άτομο θέλει να βρει πληροφορίες για διαδικασίες ιατρικής φυλομετάβασης, αλλαγής εγγράφων αλλά και για οτιδήποτε άλλο μπορεί να το απασχολεί στο κομμάτι της ταυτότητας φύλου. Στα πλαίσια του Transcending Youth δημιουργήθηκε ο οδηγός που περιλαμβάνει βασικές πληροφορίες για τρανς ζητήματα.
Στην Colour Youth λειτουργούν επίσης εδώ και 8 χρόνια πλέον, ομάδες ενδυνάμωσης για ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, τις οποίες συντονίζουμε ψυχολόγοι, που και οι ίδιοι είμαστε ανοιχτά μέλη της κοινότητας. Οι ομάδες ενδυνάμωσης είναι δύο –μια για ζητήματα ταυτότητας φύλου και μια για ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού- ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος χώρος να συζητηθούν αντίστοιχα βιώματα και εμπειρίες. Η ομάδα της ταυτότητας φύλου πολύ συχνά έχει και ένα χαρακτήρα ενημερωτικό πάνω σε ζητήματα ιατρικής φυλομετάβασης, νομικών διαδικασιών, ζητήματα που απασχολούν αρκετά τρανς άτομα. Οι ομάδες συναντιούνται μια φορά το μήνα η καθεμιά και είναι ανοιχτές, δηλαδή μπορεί να έρθει όποιο άτομο νιώθει ότι αυτά τα ζητήματα το απασχολούν προσωπικά, και για όσες συναντήσεις θέλει.
Τέλος, η Colour Youth έχει διάφορες ανοιχτές συναντήσεις, με συζητήσεις, προβολές και άλλες δραστηριότητες, στις οποίες μπορεί να έρθει κάποιο άτομο για να γνωρίσει άλλα άτομα και να έρθει σε επαφή και με την οργάνωση. Φυσικά όλες οι παραπάνω δράσεις και υπηρεσίες είναι δωρεάν για όλα τα άτομα, είτε αυτά είναι μέλη της οργάνωσης είτε όχι.
Η Γραμμή Ψυχολογικής Στήριξης 11528-Δίπλα σου αποτελεί, επίσης, μια από τις πιο σημαντικές υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα για ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Ειδικά για άτομα από την επαρχία που είναι τρανς ή διερευνούν την ταυτότητα φύλου τους και δεν έχουν πρόσβαση σε (φυσικούς) χώρους της κοινότητας, η δυνατότητα να σηκώσουν το τηλέφωνο και να μπορούν να βρουν κάποιον-α που να τα ακούσει και να τους παρέχει στήριξη αλλά και πληροφορίες, είναι καίριας σημασίας. Ακόμη, το 11528 πραγματοποιεί και παρεμβάσεις σε σχολεία, επομένως μπορούν να απευθυνθούν εκεί τρανς μαθητές-τριες, αλλά και γονείς ή εκπαιδευτικοί, που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο πλαίσιο του σχολείου.
Στο κομμάτι της ψυχολογικής υποστήριξης, δυστυχώς υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο κενό στην εκπαίδευση των ειδικών, αλλά και πολλά στερεότυπα, προκαταλήψεις και κακές πρακτικές, γεγονός που μπορεί να κάνει πολύ δύσκολο για ένα τρανς άτομο το να αναζητήσει υποστήριξη. Το Orlando LGBT+,επιστημονικός φορέας που εξειδικεύεται στην ψυχική υγεία ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, μπορεί να στηρίξει τρανς άτομα που αναζητούν ψυχολογική υποστήριξη σε ένα ιδιωτικό πλαίσιο, παραπέμποντας τα σε ειδικούς που να είναι ασφαλείς και εξειδικευμένοι-ες σε ζητήματα ταυτότητας φύλου.
Τέλος, τρανς άτομα που εργάζονται στο σεξ μπορούν να βρουν στο Red Umbrella Athensμια σειρά από υπηρεσίες, όπως ψυχοκοινωνική και νομική υποστήριξη, εξέταση για HIV, καθώς και δωρεάν προφυλακτικά, είδη ρουχισμού και συμβουλευτική για θέματα σεξουαλικής υγείας.
Η συνέντευξη του Φίλιππου Παγάνη δημοσιεύεται στο αφιέρωμα του 90ού τεύχους του Antivirus με τίτλο “The Future is Trans”
συνέντευξη: Ραφαέλα Συκόβαρη
