Στις 8 Μαΐου 1945, μόλις δεκαπέντε λεπτά πριν από την ομιλία του Ουίνστον Τσώρτσιλ για την Ημέρα της Νίκης στην Ευρώπη, τα Claude Cahun και Marcel Moore απελευθερώνονται από τις φυλακές των Ναζί.
Λίγο αργότερα, στις 30 Ιουνίου 1945, η εφημερίδα Jersey Evening Post στο νησί Τζέρσεϊ της Μάγχης δημοσιεύει ένα άρθρο με τίτλο «Καταδικασμένες σε θάνατο από τους Ναζί: Η ιστορία δύο γενναίων Γαλλίδων». Πρόκειται για μια συνέντευξη με τ@ Γαλλ@ σουρεαλίστ@ φωτογράφ@, συγγραφ@, γλύπτ@, ακτιβίστ@, μέλη της Αντίστασης και σύντροφ@ ζωής, Claude Cahun και Marcel Moore.
Πριν ξεκινήσουμε ωστόσο να μιλάμε για το σημερινό μας ζευγάρι οφείλουμε να διευκρινίσουμε το εξής. Οι δύο προσωπικότητες στις οποίες θα αναφερθούμε, μεσουρανούσαν κατά το πρώτο μισό του 20 αι., σε μια εποχή δηλαδή κατά την οποία δεν υπήρχε ο όρος “non – binary”, ούτε η χρήση ουδέτερων αντωνυμιών προκειμένου να περιγραφεί η ταυτότητά τους. Καταχρηστικά και λόγω του ότι είχαν δηλώσει ότι το ουδέτερο φύλο είναι αυτό που τους ταιριάζει, επιλέξαμε να χρησιμοποιήσουμε τις ουδέτερες αντωνυμίες.
Η σχέση τους
Γνωρίστηκαν στην εφηβεία και έμειναν μαζί για το υπόλοιπο της ζωής τους, συνδέοντας αδιάρρηκτα την τέχνη τους με την πολιτική και την προσωπική τους ταυτότητα. Διεκδίκησαν μια ύπαρξη πέρα από το δίπολο φύλου: αυτοπροσδιορίζονταν ως λεσβίες, καθώς ο όρος non-binary δεν υπήρχε τη δεκαετία του 1920, και υιοθέτησαν ονόματα ουδέτερα ως προς το φύλο.
Στα σουρεαλιστικά σαλόνια του Παρισιού, οι φωτογραφίες και τα κολάζ τους εντυπωσίαζαν προσωπικότητες όπως ο Σαλβαντόρ Νταλί και ο Αντρέ Μπρετόν. Όμως, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, εγκατέλειψαν τον καλλιτεχνικό κύκλο και στρατεύτηκαν στην Αντίσταση.
Αντίσταση και καταδίκη
Ζώντας στο κατεχόμενο από τους Ναζί νησί του Τζέρσεϊ, τα Cahun και Moore πολέμησαν με τον δικό τους τρόπο: μεταμφιέζονταν σε ηλικιωμένες γυναίκες και άφηναν αντιναζιστικά μηνύματα κρυμμένα μέσα σε πακέτα τσιγάρων στρατιωτών. Το 1944 συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Μόνο το τέλος του πολέμου τα έσωσε από την εκτέλεση.
Για τη δράση τους, τιμήθηκαν με το Μετάλλιο Ευγνωμοσύνης από τη γαλλική κυβέρνηση.
Η κληρονομιά τους
Η ζωή και το έργο τους αμφισβήτησαν τις παραδοσιακές αντιλήψεις για το φύλο, την ταυτότητα και την εξουσία. «Αρσενικό; Θηλυκό; Εξαρτάται από την περίσταση. Το ουδέτερο είναι το μόνο φύλο που μου ταιριάζει», έγραφαν.
Πρωτοπόρες προσωπικότητες της αποδόμησης του φύλου, του σουρεαλισμού και της αντιφασιστικής δράσης, τα Cahun και Moore άφησαν μια παρακαταθήκη που παραμένει ζωντανή ως σήμερα.
