Όπως έχουμε πει σε προηγούμενα τεύχη, μολονότι η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, νόμιμων και παράνομων, δεν ήταν και δεν είναι κάτι σπάνιο, παραμένει, όπως και όλες οι απολαύσεις που δεν ευθυγραμμίζονται με τα εκάστοτε κυρίαρχα κοινωνικά ιδεώδη, ιδιαίτερα στιγματισμένη.
από τον Αντώνη Πούλιο & Γιώργο Παπαδοπετράκη*
Η χρήση είναι συχνά ταμπού, αποδίδεται λανθασμένα σε προσωπική αποτυχία ή αδυναμία ενώ τα άτομα που κάνουν χρήση, τουλάχιστον αυτά που δεν έχουν προνόμια όπως η οικονομική επιφάνεια ή ένα ποιοτικό κοινωνικό δίκτυο, αντιμετωπίζονται ως περιθωριακά και επικίνδυνα. Το στίγμα αυτό, βεβαίως, λειτουργεί πολλαπλασιαστικά όταν, όπως συμβαίνει με το chemsex, η χρήση είναι συνδεδεμένη με το σεξ και μάλιστα με το μη-ετεροκανονικό ή και αντισυμβατικό σεξ ως προς τις πρακτικές και τον αριθμό ατόμων που περιλαμβάνει. Η ντροπή, το στίγμα και το περιθώριο αποτελούν εμπόδια στην πρόσβαση στη φροντίδα ή μας ενοχοποιούν σε τέτοιο βαθμό ώστε να μη φροντιζόμαστε αρκετά. Αξίζει να επισημάνουμε ότι τη φροντίδα εαυτού, δεν την εννοούμε ως ατομική ευθύνη και επικέντρωση στην…πάρτη μας και μόνο, αλλά ως έναν έντιμο διάλογο με τις επιθυμίες και τις ανάγκες μας, οι οποίες άλλωστε σπάνια είναι απόλυτα διαυγείς και σταθερές.
Η φροντίδα του εαυτού, λοιπόν, αποτελεί σημαντικό παράγοντα μείωσης βλάβης από την εμπλοκή μας με το chemsex, το οποίο, όπως έχουμε περιγράψει, είναι μια δραστηριότητα, η οποία μπορεί να είναι απαιτητική ή και επιβαρυντική ως προς την υγεία μας, οπότε απαιτεί μια κάποια φροντίδα πριν κατά τη διάρκεια και μετά. Συνεπώς, η μείωση της βλάβης από την εμπλοκή με το chemsex δεν αφορά μόνο σε συγκεκριμένες τεχνικές ή γνώσεις αλλά στο βαθμό που φροντιζόμαστε και αναστοχαζόμαστε τις ζωές μας ως ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Σε αυτό αλλά και στα επόμενα τεύχη, θα εστιάσουμε στα σημεία που καλό θα ήταν να έχουμε κατά νου όταν παίζουμε με chems, ώστε να φροντίσουμε τον εαυτό μας και ο ένας τον άλλο.
Αν, λοιπόν, έχεις αποφασίσει να παίξεις με chems, καλό θα ήταν να έχεις κατά νου ότι η φροντίδα του εαυτού μας ξεκινά πριν από το ίδιο το chemsex. Βασικός προστατευτικός παράγοντας των επιβλαβών επιπτώσεων του chemsex είναι το να δίνουμε στη ζωή μας ως ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα τη σημασία και την αξία που της αναλογεί. Αυτό δεν είναι καθόλου δεδομένο ή και εύκολο αν λάβουμε υπόψιν την ομοφοβία με την οποία ερχόμαστε αντιμέτωπ@ ή και έχουμε εσωτερικεύσει. Το να έχουμε μια ζωή όπου η ικανοποίηση και η απόλαυση δεν έρχονται αποκλειστικά από τα chems, μπορούμε να αισθανθούμε αρκετή επίτευξη και δημιουργικότητα αλλά και το να έχουμε ένα ικανοποιητικό κοινωνικό δίκτυο όπου περνάμε καλά και φροντιζόμαστε αμοιβαία, είναι κεντρικοί παράγοντες μείωσης βλάβης. Να επισημάνουμε ότι δε χρειάζεται να αισθανθούμε αποτυχία, ντροπή και ενοχή αν δεν τα έχουμε αυτά, δεν είναι πάντα στο χέρι μας. Δεδομένου ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά την ετεροκανονικότητα και την ομοκανονικότητα αλλά και σε συνδυασμό με το ότι μπορεί να έχουμε περάσει δύσκολα στη ζωή μας ή και διανύουμε περιόδους κρίσεων, τα πράγματα δεν μπορούν να πηγαίνουν πάντα όσο καλά θα χρειαζόμασταν. Ο σκοπός είναι να είμαστε σε επαφή με το τι χρειαζόμαστε, πόσο καλύπτεται και σε ποιο βαθμό επιτρέπουμε στον εαυτό μας να το διεκδικεί.
Ένα καλό προληπτικό μέτρο από τις αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης είναι να κάνουμε chems όταν είμαστε καλά για να γίνουμε ακόμα καλλίτερα και όχι όταν δεν είμαστε καλά στην προσπάθειά μας να γίνουμε. Αν χρησιμοποιούμε ψυχοδραστικές ουσίες και μάλιστα αρκετά ισχυρές, όπως είναι τα chems, προκειμένου να ξεπεράσουμε δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε, είναι πολύ πιθανότερο να χρειαστεί να πάρουμε περισσότερη ποσότητα ουσιών και να έρθουμε αντιμέτωπ@ πιο έντονα με τις παρενέργειές τους, οι οποίες άλλωστε εξαρτώνται από την συναισθηματική μας κατάσταση. Επίσης είναι πιθανότερο να εθιστούμε ή να αυξηθούν οι υπάρχουσες δυσκολίες μας, όταν περάσει η επίδραση των chems, κυρίως αν αυτές οι δυσκολίες είναι ψυχολογικής φύσης. Κατά συνέπεια, αν παίζουμε με chems ή σκοπεύουμε να το κάνουμε, είναι πολύ σημαντικό να μην τα χρησιμοποιήσουμε ως φάρμακο αλλά ως μέσο ψυχαγωγίας, να αποτελούν ένα ακόμα στοιχείο που θα προσθέσει σε κάτι που ήδη το θέλουμε και μας κάνει να περνάμε καλά. Η φροντίδα της διατροφής μας, της φυσικής μας κατάστασης καθώς και της σωματικής, κοινωνικής και ψυχικής μας υγείας είναι μια καλή αρχή και σημαντικός παράγοντας προστασίας από τις πιθανές επιβαρυντικές επιπτώσεις των chems.
Ας έχουμε επίσης κατά νου ότι δεν είναι ιδιαίτερα καλή ιδέα δραστηριότητες όπως το chemsex να γίνονται βιαστικά ή υπό πίεση. Τα ταξείδια αναψυχής, είτε είναι για χαλάρωση είτε για περιπέτεια, αποτελούν μια πολύ ωραία δραστηριότητα. Η επιτυχία τους, ωστόσο, εξαρτάται από το πού θα πάμε, πόσο θα κάτσουμε, τι θα κάνουμε ή τι δε θα κάνουμε και, κυρίως, με ποια άτομα. Ας φανταστούμε και το chemsex κάπως έτσι. Ας σκεφτούμε όσο είμαστε ακόμα νηφάλι@, πριν το «ταξείδι», τα όριά μας και τις προθέσεις μας σε σχέση με το πού, πόσο, τι θέλουμε να κάνουμε και με ποια άτομα. Καλό είναι να έχουμε πάρει όσο χρόνο μας χρειάζεται ώστε να αισθανθούμε όση ασφάλεια και άνεση θέλουμε. Αν πηγαίνουμε σε άγνωστα μέρη, χωρίς παρέα, μπορεί να αποτελεί μια καλή ιδέα να επικοινωνήσουμε τα σχέδιά μας για το πού θα βρισκόμαστε, πότε σκοπεύουμε να επιστρέψουμε και ό,τι άλλο θέλουμε να μοιραστούμε, με κάποιο άτομο που δε θα μας αγχώσει ή θα μας κάνει να αισθανθούμε ντροπή και ενοχές. Αν δεν έχουμε τέτοια άτομα στο περιβάλλον μας, ίσως να βάλουμε προτεραιότητα να βρούμε!
Η ντροπή, το στίγμα και οι ενοχές για τις συμπεριφορές, τις ταυτότητες που φέρουμε και τον αυτοπροσδιορισμό μας εύκολα μας οδηγούν στο να μην φροντιζόμαστε όσο μας χρειάζεται. Συχνά δαπανάμε όλο το δυναμικό μας προκειμένου να γίνουμε αποδεκτ@ και επιθυμητ@ παραμελώντας το πόσο καλά είμαστε, πόσο καλύπτουμε πραγματικά τις ανάγκες μας και σε ποιο βαθμό αναλαμβάνουμε την επιθυμία μας. Κάτι τέτοιο συνιστά έναν από τους πλέον επιβαρυντικούς παράγοντες για την υγεία μας. Δεν είναι θέμα ατομικής ευθύνης και μόνο, μπορεί πολλ@ από εμάς να κουβαλάμε ήδη πολλές ενοχές και ντροπή, δε χρειάζεται να προσθέτουμε κι άλλες ρίχνοντας το φταίξιμο για τα στραβά που μας συμβαίνουν πάνω μας ή αποδεχόμεν@ την κριτική των άλλων σχετικά με το πόσο έχουμε παραμελήσει τ@ εαυτ@ μας. Μπορούμε να κάνουμε την αρχή να αυτό-φροντιστούμε και, ακόμα περισσότερο, να διεκδικήσουμε έντονα, τρυφερά, καυλωτικά και με κάθε άλλο δυνατό τρόπο τη φροντίδα που μας χρειάζεται αλλά και τη δυνατότητα να την προσφέρουμε και αλλού.
Να προσέχουμε ο ένας τον άλλο!
Αντώνης Πούλιος, Κλινικός ψυχολόγος, M.S., Ph.D. και ψυχαναλυτής. Επιστημονικός υπεύθυνος των κοινοτικών προγραμμάτων του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή».
Γιώργος Παπαδοπετράκης, Σύμβουλος εξαρτήσεων. Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή».
Το ChemSex Support είναι η υπηρεσία συμβουλευτικής και μείωσης βλάβης από το ChemSex. Η υπηρεσία παρέχεται και σε άτομα της περιφέρειας. Τηλεφώνησε στο 2103310400 και κλείσε το ραντεβού σου.
Πηγή: Poulios, A. (2022). Harm reduction in the context of chemsex: an AIDS Action Europe training manual. Berlin: AIDS Action Europe.
