Πέτρος Αλεξανδρής
Η Lia Thomas δεν είναι η πρώτη τρανς κολυμβήτρια στο Εθνικό Κολεγιακό Πρωτάθλημα Κολύμβησης (NCAA) των ΗΠΑ, αλλά οι νίκες της την έφεραν στο επίκεντρο μιας συζήτησης για τους τρανς αθλητές.
Η Lia Thomas κολυμπά από την ηλικία των πέντε ετών. Στις 18 Μαρτίου του 2022 κέρδισε την πρώτη θέση στα 500 μέτρα ελεύθερο στο NCAA.
Ως μαθήτρια λυκείου, ήταν μία από τις κορυφαίες κολυμβήτριες στο Τέξας. Ακολούθησε τον μεγαλύτερο αδελφό της στην ανδρική ομάδα του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, Εκεί καθιερώθηκε ως ισχυρή συναγωνίστρια στις αποστάσεις. Στη δεύτερη σεζόν, στο πρωτάθλημα του Ivy League, τερμάτισε δεύτερη σε τρία αγωνίσματα. Έξω από την πισίνα, όμως, η ζωή της ήταν πολύ πιο δύσκολη.
Το σώμα της, με το ευρύ στέρνο και τους μικροσκοπικούς, μυώδεις γοφούς, χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός άνδρα αθλητή, δεν ταίριαζε με την αίσθηση που είχε για το ποια ήταν, όπως δήλωσε στο podcast SwimSwam, σε μία από τις δύο συνεντεύξεις που έδωσε αυτή τη σεζόν.
Διάβασε τις προσωπικές ιστορίες τρανς γυναικών στο διαδίκτυο. Είδε τα δικά της συναισθήματα να αντικατοπτρίζονται στις ιστορίες τους, δήλωσε στις 3 Μαρτίου στο Sports Illustrated. Το καλοκαίρι του 2018, μετά την πρώτη της σεζόν, συνειδητοποίησε ότι ήταν γυναίκα και όχι άνδρας.
Της πήρε λίγο χρόνο για να το αποκαλύψει στους συμπαίκτες και τους προπονητές της. Δεν ήθελε να θέσει σε κίνδυνο την καριέρα της στην κολύμβηση. Και κολυμπούσε καλά: Έκανε ατομικά ρεκόρ, έσπαγε ρεκόρ πισίνας. Παρόλα αυτά, το μαρτύριο έγινε υπερβολικό- η πεποίθηση ότι ήταν γυναίκα και αγωνιζόταν ως άνδρας «μου προκάλεσε μεγάλη αγωνία», έχει πει. Τον Μάιο του 2019 αποφάσισε να μην αναβάλει άλλο τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Σχεδόν αμέσως, ένιωσε καλύτερα. Ήταν αποφασισμένη να κρατήσει αυτό το κομμάτι του εαυτού της που ήταν μια ανταγωνιστική κολυμβήτρια. Αποκαλύφθηκε στους προπονητές της. Ήταν αμέσως υποστηρικτικοί, είπε, και της συμπαραστάθηκαν όταν αποφάσισε να ενταχθεί στην ομάδα γυναικών. Το ίδιο και οι φίλοι της.
Σύμφωνα με τον Guardian, η Ομοσπονδία Κολύμβησης των ΗΠΑ ορίζει ότι οι τρανς αθλητές πρέπει να υποβάλλονται σε τριετή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης πριν τους επιτραπεί να αγωνιστούν. Η Lia Thomas θέλει άλλους έξι μήνες για να κλείσει τριετία, αλλά το NCAA αποφάσισε να μην υιοθετήσει τους κανόνες της Ομοσπονδίας και επέτρεψε στην αθλήτρια να αγωνιστεί στο μίτινγκ της περασμένης εβδομάδας στην Ατλάντα.
Η Reka Gyorgy, η οποία αγωνίστηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016 για την Ουγγαρία και τώρα κολυμπά για την ομάδα του Πολυτεχνικού Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια (Virginia Tech), έγραψε επιστολή στο NCAA, αντιδρώντας στη συμμετοχή της Thomas.
«Αυτή είναι η τελευταία μου κολεγιακή συνάντηση και νιώθω απογοητευμένη. Αισθάνομαι σαν αυτή η τελευταία θέση να μου αφαιρέθηκε εξαιτίας της απόφασης του NCAA… Ξέρω ότι θα μπορούσατε να πείτε ότι είχα την ευκαιρία να κολυμπήσω πιο γρήγορα και να μπω στους 16 καλύτερους, αλλά αυτή η κατάσταση το κάνει λίγο διαφορετικό και δεν μπορώ να μην είμαι θυμωμένη και λυπημένη. Πληγώνει εμένα, την ομάδα μου και τις άλλες γυναίκες στην πισίνα», έγραψε.
Η ομάδα “Save Women’s Sport”, η οποία αντιτίθεται στα transgender άτομα που αγωνίζονται σε αγώνες γυναικών, πραγματοποίησε διαμαρτυρία έξω από το κολυμβητήριο του Georgia Tech, όπου η Thomas αγωνίστηκε την περασμένη εβδομάδα. Πάντως, η νίκη της έγινε δεκτή με ζητωκραυγές και λίγες αποδοκιμασίες από τους οπαδούς της πισίνας.
Επίσης, κι άλλοι αθλητές έδειξαν υποστήριξη. Η Erica Sullivan από το Τέξας, η οποία τερμάτισε τρίτη πίσω από την Thomas στα 500 μέτρα ελεύθερο, έγραψε ένα άρθρο για το Newsweek στο οποίο υποστήριξε ότι ο γυναικείος αθλητισμός έχει άλλα θέματα που είναι πολύ πιο σημαντικά να αντιμετωπιστούν. «Ως αθλήτρια, μπορώ να σας πω ότι γνωρίζω ποιες είναι οι πραγματικές απειλές για τον γυναικείο αθλητισμό: Η σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση, οι άνισες αμοιβές και πόροι και η έλλειψη γυναικών στην ηγεσία», έγραψε.
Όπως αναλύει το η δημοσιογράφος του New Yorker, Louisa Thomas (απλή συνωνυμία), το N.C.A.A. άνοιξε έναν δρόμο σε ανθρώπους σαν τη Lia, να ενταχθούν στη γυναικεία ομάδα, αλλά δεν ήταν γρήγορος ή εύκολος. Σε γενικές γραμμές, οι κορυφαίοι άνδρες αθλητές έχουν σημαντικά σωματικά πλεονεκτήματα έναντι των κορυφαίων γυναικών αθλητών. Τα άτομα που έχουν περάσει από την εφηβεία λόγω τεστοστερόνης έχουν, κατά μέσο όρο, μεγαλύτερη καρδιαγγειακή ικανότητα, μεγαλύτερη μυϊκή μάζα, μεγαλύτερη μηχανική αντοχή των τενόντων και πυκνότερα οστά. Τείνουν να είναι ισχυρότεροι και ψηλότεροι, με μεγαλύτερο άνοιγμα φτερών. Σε πολλά αθλήματα που περιλαμβάνουν αγώνες με χρονομέτρηση, οι άνδρες είναι περίπου δέκα έως δώδεκα τοις εκατό ταχύτεροι από τις γυναίκες. Στα αθλήματα που περιλαμβάνουν άλματα και καθαρή δύναμη, το χάσμα είναι ακόμη μεγαλύτερο. Καθώς οι τρανς γυναίκες έχουν αγωνιστεί για την ένταξή τους στα γυναικεία αθλήματα, διάφορα διοικητικά όργανα έχουν εφαρμόσει κανόνες για τον μετριασμό τυχόν σωματικών πλεονεκτημάτων που μπορεί να έχουν. Αλλά ποια ακριβώς είναι αυτά τα πλεονεκτήματα και πώς να τα εξουδετερώσουν -και αν αυτό είναι απαραίτητο ή ακόμη και δυνατό- έχει συζητηθεί έντονα.
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή άρχισε να επιτρέπει στους τρανς αθλητές να αγωνίζονται από το 2004. Στην αρχή, η Δ.Ο.Ε. απαιτούσε από τους αθλητές να αλλάξουν νομικά το φύλο τους και να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Το N.C.A.A., έξι χρόνια αργότερα, υιοθέτησε μια διαφορετική προσέγγιση. Μετά από διαβουλεύσεις με φοιτητές, ειδικούς ιατρούς και άτομα από την κοινότητα L.G.B.T.Q., η ένωση ανακοίνωσε ότι οι τρανς γυναίκες θα μπορούσαν να αγωνίζονται σε κολεγιακές γυναικείες ομάδες μετά από ένα χρόνο καταστολής της τεστοστερόνης.
Η εστίαση στην τεστοστερόνη φαινόταν, για πολλούς, απλή: Κατά μέσο όρο, οι άνδρες έχουν επίπεδα τεστοστερόνης περίπου δεκαπέντε φορές υψηλότερα από εκείνα των γυναικών, και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της λήψης τεστοστερόνης – ή τουλάχιστον της εξωγενούς τεστοστερόνης, ενός στεροειδούς – ήταν καλά τεκμηριωμένα. Αλλά η έρευνα σχετικά με την ενδογενή τεστοστερόνη, το είδος που παράγει ο οργανισμός με φυσικό τρόπο, ήταν λιγότερο ξεκαθαρισμένη. Υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ του εύρους των επιπέδων τεστοστερόνης στους άνδρες και του εύρους στις γυναίκες -ένας ερευνητής το περιέγραψε στη δημοσιογράφο του New Yorker ως “χάσμα”- αλλά υπάρχει αρκετή μεταβλητότητα μεταξύ των αθλητών της ελίτ, ώστε να δημιουργείται κάποιος μικρός βαθμός πιθανής επικάλυψης μεταξύ των φύλων, και οι ερευνητές δεν ήταν σε θέση να διαπιστώσουν μια οριστική αιτιώδη σχέση μεταξύ των ατομικών επιπέδων τεστοστερόνης και της αθλητικής απόδοσης.
Τα σώματα παράγουν διαφορετικά επίπεδα της ορμόνης και έχουν διαφορετικές ικανότητες να την αξιοποιήσουν.
Καθώς η Lia Thomas υποβαλλόταν σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης και περνούσε κάτι σαν γυναικεία εφηβεία, παρατήρησε ότι κάποιοι μύες της μαλάκωναν. Το λίπος αναδιανεμήθηκε γύρω από το σώμα της και ένιωσε να χάνει την αερόβια ικανότητά της. Οι χρόνοι της στην πισίνα άρχισαν να αυξάνονται. Συνέχισε να κολυμπά με την ανδρική ομάδα, σποραδικά, φορώντας γυναικείο κοστούμι. Τότε άρχισε η πανδημία και η σεζόν διακόπηκε- η επόμενη σεζόν ακυρώθηκε εντελώς. Η Thomas συνέχισε την ορμονοθεραπεία και διατήρησε την τελευταία χρονιά της επιλεξιμότητάς της για να αγωνιστεί. Μέχρι την έναρξη της τρέχουσας σεζόν, είχε καταστείλει την τεστοστερόνη για περισσότερα από δύο χρόνια. Ένιωθε ευτυχισμένη, όπως είπε, που θα αγωνιζόταν, επιτέλους, ως ο «αυθεντικός εαυτός της».
Λίγοι έδωσαν σημασία όταν, σε μια συνάντηση με τα Πανεπιστήμια του Πρίνστον και του Κορνέλ, τον Νοέμβριο, σημείωσε τους καλύτερους χρόνους της σεζόν στα διακόσια και πεντακόσια μέτρα ελεύθερο και έκανε ρεκόρ Πενσυλβανίας. Όμως, στις αρχές Δεκεμβρίου, στο Zippy Invitational, στο Άκρον του Οχάιο, η Thomas έχασε άλλο ένα δευτερόλεπτο από το χρόνο της στα πεντακόσια μέτρα ελεύθερο και σχεδόν ενάμισι δευτερόλεπτο από το χρόνο της στα διακόσια μέτρα. Κέρδισε όμως ένα αγώνισμα. Την ίδια ημέρα, μια ομάδα γονέων κολυμβητών της Πενσυλβανίας έστειλε ανώνυμα επιστολή στο N.C.A.A. υποστηρίζοντας ότι η Thomas δεν έπρεπε να αγωνίζεται σε αγώνες γυναικών.
Η επιστολή διέρρευσε στην Daily Mail και συντηρητικά μέσα ανέφεραν με ευχαρίστηση τις διαφωνίες μεταξύ της Thomas και των συμπαικτών της. Ορισμένα δημοσίευσαν φωτογραφίες της Thomas από την εποχή πριν από τη μετάβασή της και αναφέρονταν σε αυτήν χρησιμοποιώντας το όνομα που είχε τότε.
Η Diana Nyad, η θρυλική κολυμβήτρια ανοιχτής θάλασσας, έγραψε ένα άρθρο για την Washington Post επικρίνοντας τους κανόνες που επέτρεψαν τη συμμετοχή της Thomas. Στο άρθρο υποστήριξε ότι, σε δύο αγωνίσματα, η Thomas «κολύμπησε πιο γρήγορα από οποιαδήποτε κολυμβήτρια κολεγίου στην ιστορία». (Η Τόμας κολύμπησε ταχύτερα από οποιαδήποτε κολυμβήτρια κολεγίου φέτος, όχι στην ιστορία. Το άρθρο της Nyad διορθώθηκε στη συνέχεια).
Η Τόμας παρέμεινε σιωπηλή, απορρίπτοντας τα περισσότερα αιτήματα για συνέντευξη. Όμως η ένταση στην ομάδα της Πενσυλβανίας γινόταν όλο και πιο δημόσια. Αφού η Τόμας έχασε μια κούρσα από τον Ίζακ Χένιγκ, έναν τρανς άνδρα που ακόμα κολυμπά για τη γυναικεία ομάδα του Yale, μία από τις συμπαίκτριες της Thomas τους κατηγόρησε ανώνυμα ότι συνωμότησαν για το αποτέλεσμα. Υπήρξαν αναφορές για κολυμβήτριες “αναστατωμένες και κλαμμένες” έξω από την πισίνα. Ένας αξιωματούχος της Ομοσπονδίας Κολύμβησης παραιτήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το γεγονός ότι η Τόμας επιτρέπεται να αγωνίζεται σε αγώνες γυναικών.
Είναι αδύνατο να αγνοήσουμε το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο συνέβαιναν όλα αυτά: Εκατοντάδες νομοσχέδια έχουν εισαχθεί, για να περιορίσουν την πρόσβαση των τρανς όχι μόνο στον αθλητισμό αλλά και στην υγειονομική περίθαλψη. Και είναι παράλογο να βλέπεις συντηρητικούς πολιτικούς, που δεν έχουν δείξει ποτέ ενδιαφέρον για την υποστήριξη του γυναικείου αθλητισμού, που είναι χρόνια υποχρηματοδοτούμενος και υποπροβεβλημένος, να ηθικολογούν για την ιερότητα της γυναικείας κολύμβησης…
