Ο ορθοσκόπηση είναι μια απεικονιστική εξέταση – με εύκαμπτο όργανο και ενσωματωμένη κάμερα – για την παρακολούθηση του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου (σιγμοειδούς και ορθού) ικανή να διαγνώσει -μεταξύ άλλων- την παρουσία ελκών, πολυπόδες ορθού και σιγμοειδούς, αιμορροϊδοπάθεια, ραγάδες πρωκτού, συρίγγια, ελκώδη ορθίτιδα και άλλες αυτοάνοσες παθήσεις ΙΦΝΕ, καρκινικούς όγκους, φλεγμονές και μολύνσεις, στενώσεις και εκκολπώματα.
Μπορεί να δώσει ενδείξεις, που να επιβεβαιωθούν και εργαστηριακά, για σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα και ιούς (όπως για παράδειγμα ο κυτταρομεγαλοιός CMV, Toxoplasma Gondii, Yersinia, κονδυλώματα). Είναι η αμεσότερη εξέταση για οξεία εντερορραγία και μας δίνει την πρώτη ενδεικτική εικόνα για την κατάσταση όλου του μήκους του εντέρου καθώς και την πορεία της θεραπείας του.
Συμπτώματα που υποστηρίζουν την υποβολή σε μία ορθοσκόπηση είναι η αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου (διάρροια ή δυσκοιλιότητα), το κοιλιακό άλγος, η απώλεια αίματος από το ορθό, η αιματοχεσία, ο κνησμός, τα παράσιτα, τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου και αιματοκρίτη, η βλέννη στα κόπρανα.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες όλος ο πληθυσμός στην ηλικία των 50 ετών+ (άτομα με οικογενειακό ιστορικό και σεξουαλικά ενεργά άτομα ακόμη νωρίτερα) πρέπει να υποβληθεί για προληπτικούς λόγους σε ορθοσκόπηση.
Η εξέταση έχει απλή προετοιμασία και πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο και έμπειρο ειδικό ενδοσκόπο. Τα μηχανήματα μεγάλης ευκρίνειας είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό στην αποτελεσματικότητα της εξέτασης. Σε ειδικές καταστάσεις ο γιατρός μπορεί να κρίνει τη λήψη βιοψιών.
Όπως για όλον τον πληθυσμό, έτσι και για την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, η εξέταση είναι ιδιαίτερα σημαντική και μπορεί να αποβεί κρίσιμη στην πρόληψη και θεραπεία. Θα εστιάσουμε κυρίως σε μια συγκεκριμένη πτυχή της σπουδαιότητας της εξέτασης που αφορά στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των εσωτερικών κονδυλωμάτων του πρωκτού (HPV Human papillomavirus), που θεωρείται ως η βασικότερη αιτία πρόκλησης καρκίνου στον πρωκτό.
Τα κονδυλώματα αποτελούν το συνηθέστερο και άκρως σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, ακόμα και με χρήση προφυλάξεων, το οποίο στα αρχικά του στάδια δεν εκδηλώνει ενοχλήσεις. Ακόμα και όταν παρουσιαστεί κάποια απώλεια αίματος, στην οποία η διασπορά του ιού είναι εκτεταμένη, συχνά θεωρείται από τον ασθενή ότι είναι αιμορροϊδικός όζος και αντιμετωπίζεται με τοπικές αλοιφές, οι οποίες μάλλον επιδεινώνουν την κατάσταση.
Κάποιοι ασθενείς ενδέχεται να παρουσιάσουν κνησμό, αίσθημα καύσου, εκκρίσεις ή πόνο. Όταν σχηματιστούν μεγάλες μάζες, τα κονδυλώματα είναι πιθανόν να αποτελούν εμπόδιο στην σεξουαλική επαφή ή την αφόδευση, ή να προκαλέσουν ακόμα και στένωση του αυλού. Η συννοσηρότητα με τον ιό HIV, αυξάνει και τα ποσοστά μόλυνσης από τον ιό HPV καθώς το αδύναμο ανοσοποιητικό καθιστά τη μόλυνση πιο επιθετική.
Η Ορθοσκόπηση γίνεται σε αυτή την περίπτωση και μια επεμβατική θεραπεία για τα κονδυλώματα καθώς μπορεί ταυτόχρονα να γίνει διαθερμοπηξία, δηλαδή θεραπεία των κονδυλωμάτων μέσω καυτηριασμού. Η επεμβατική αυτή πράξη γίνεται με τοπική αναισθησία ή κατά την κρίση του θεράποντος με μέθη, και επιφέρει τον αποτελεσματικό περιορισμό του ιού. Όσο νωρίτερα διαγνωστούν τα κονδυλώματα, τόσο η ανάγκη για επαναληπτική συνεδρία λόγω υποτροπών απομακρύνεται. Ωστόσο η εξέταση είναι καλό να επαναλαμβάνεται κάθε 1-2 έτη.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο HPV μπορεί εκτός από τον πρωκτό να προκαλέσει προκαρκινικές ή καρκινικές βλάβες και στον στοματοφάρυγγα.
Στην περίπτωση αυτή, ένας συνδυαστικός προληπτικός ενδοσκοπικός έλεγχος με οισοφαγοσκόπηση ή γαστροσκόπηση είναι ενδεδειγμένος.
Σταύρος Καρακατσάνης, PhD, Ειδικός Επεμβατικός Ενδοσκόπος, Γαστρεντερολόγος-Ηπατολόγος – Δ/ντής Ενδοσκοπικής Μονάδας Πειραιά: Καραϊσκου 118, Πειραιάς, τηλ. 210-4297142
FB: Ενδοσκοπική Μονάδα Πειραιά Σταύρος Καρακατσάνης
Endoskopiki Karakatsanis
