Εν μέσω της προόδου για νομικά δικαιώματα και την προστασία της τρανς κοινότητας, ελάχιστες χώρες του κόσμου αναγνωρίζουν τα non-binary και φυλοδιαφορετικά άτομα στα επίσημα έγγραφα.
Ταξιδεύοντας σε ένα ευρύ και ρευστό φάσμα, τα non-binary άτομα έχουν τις δικές τους προσωπικές αλλά και συλλογικές εμπειρίες γύρω από την ταυτότητά τους, και όπως και τα υπόλοιπα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, υπήρχαν πάντα.
Ενώ μεγάλο μέρος του πολιτικού λόγου επικεντρώνεται στην τρανς εμπειρία με έναν αρκετά δυαδικό ως προς το φύλο τρόπο, οι εκστρατείες για την αναγνώριση και την υπεράσπιση άλλων φυλοδιαφορετικών ομάδων έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα καθιστούν αργά αλλά σταθερά πιο ουδέτερα ως προς το φύλο τα έγγραφα. Οι πιο προοδευτικοί εργοδότες διαθέτουν επιλογές αντωνυμίας στις αιτήσεις εργασίας και ο τίτλος «Mx» εμφανίζεται σε περισσότερες φόρμες πελατών από ποτέ.
Παρ’ όλα αυτά, οι κυβερνήσεις εξακολουθούν να υστερούν όσον αφορά την αναγνώριση των non-binary ταυτοτήτων. Τα στοιχεία της Equaldex υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν μόνο 18 χώρες στον κόσμο που έχουν κάποιου είδους νομική αναγνώριση για τα non-binary άτομα.
Παρόλο που αυτές οι χώρες αναγνωρίζουν νομικά – όχι φυσικά με τον καλύτερο τρόπο – έναν δείκτη φύλου πέρα από το δίπολο, η τρανσφοβία εξακολουθεί να υφίσταται.
Αυστραλία
Τα αυστραλιανά διαβατήρια προσφέρουν από το 2011 μια επιλογή «Χ» εκτός από την ανδρική και γυναικεία ταυτότητα φύλου, και έγινε έτσι μια από τις πρώτες χώρες που το έκαναν. Τότε, η πολιτική ανέφερε ότι «η χειρουργική επέμβαση επιβεβαίωσης φύλου δεν αποτελεί προϋπόθεση για την [διορθωμένου] έκδοση διαβατηρίου. Τα πιστοποιητικά γέννησης ή ιθαγένειας δεν χρειάζεται να τροποποιηθούν».
Άτομα άνω των 16 ετών στην Αυστραλία μπορούν να αλλάξουν την ταυτότητα φύλου τους στα επίσημα έγγραφα χωρίς να χρειάζεται να υποβληθούν σε ορμονοθεραπεία ή χειρουργική επέμβαση.
Ολλανδία
Μια από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρώπη που αναγνωρίζουν τις non-binary ταυτότητες, η Ολλανδία βρέθηκε στο επίκεντρο, όταν το 2018 έν@ πολίτ@ της χώρας κατάφερε να έχει έναν δείκτη φύλου «Χ» στο διαβατήριό του.
Η χώρα σχεδιάζει να καταστήσει όλες τις εθνικές ταυτότητες «χωρίς φύλο» έως το 2025.
Μάλτα
Ένας νέος νόμος που τίθεται σε ισχύ στη νησιωτική χώρα της Μεσογείου δίνει πλέον τη δυνατότητα επιλογής της non-binary ταυτότητας στα πιστοποιητικά γέννησης και στα επίσημα έγγραφα, αντικαθιστώντας επίσημα την επιλογή «Χ».
Αυτή η επικαιροποίηση ενός νόμου του 2018, που έδινε στα τρανς άτομα το δικαίωμα να διορθώσουν τον δείκτη φύλου στα επίσημα έγγραφα, επιτρέπει πλέον σε άτομα ηλικίας 16 ετών και άνω να το κάνουν χωρίς γονική άδεια.
Χιλή
Η Χιλή θεωρούνταν πάντα προοδευτική όσον αφορά τα τρανς δικαιώματα, με την εφαρμογή του νόμου για τον αυτοπροσδιορισμό, την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και ακόμη και την εκλογή μιας τρανς γυναίκας στο Κογκρέσο πριν νομιμοποιηθεί η ισότητα στον γάμο.
Η νοτιοαμερικανική χώρα αναγνώρισε επίσημα τα non-binary άτομα το 2022, με το «Χ» να αντικαθιστά το «αρσενικό» και το «θηλυκό» στα πιστοποιητικά γέννησης.
Νέα Ζηλανδία
Τα άτομα στη Νέα Ζηλανδία εδώ κι έναν χρόνο έχουν τη δυνατότητα να διορθώσουν τις ληξιαρχικές τους πράξεις, χωρίς να πρέπει να υποβάλλονται σε οποιαδήποτε δικαστική διαδικασία ή απόδειξη ιατρικών παρεμβάσεων.
Τώρα, οι άνθρωποι που επιθυμούν να διορθώσουν οποιοδήποτε έγγραφο μπορούν να υποβάλουν απλά μια υπεύθυνη δήλωση.
Μεξικό
Την άνοιξη του 2023, το Μεξικό εξέδωσε το πρώτο του διαβατήριο με την επιλογή «Χ» στον δείκτη φύλου. Το διαβατήριο άνηκε στο ακτιβιστ@ Jesús Ociel Baena – το οποίο δυστυχώς δολοφονήθηκε πριν κάποιους μήνες.
Η νέα πολιτική επιτρέπει στα non-binary και gender non-conforming άτομα να διορθώσουν τα διαβατήριά τους, βάζοντας την επιλογή «Χ».
Ισλανδία
Το 2019, η προοδευτική ως προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα χώρα, ψήφισε την εφαρμογή ενός «αυτοκαθοριζόμενου τρόπου διόρθωσης φύλου», ο οποίος περιελάμβανε μια πρόσθετη επιλογή φύλου «Χ».
Η Ισλανδία επιτρέπει σε άτομα άνω των 15 ετών να διορθώσουν επίσημα τους δείκτες φύλου τους και η χώρα απαγόρευσε πέρυσι όλες τις μορφές «θεραπειών μεταστροφής».
Γερμανία
Μετά από μερικά χρόνια νομικής εκκρεμότητας, το κοινοβούλιο της Γερμανίας ψήφισε τελικά τον νόμο περί αυτοπροσδιορισμού, διευκολύνοντας τα τρανς και non-binary άτομα να διορθώσουν το μικρό τους όνομα και τους δείκτες φύλου στα επίσημα έγγραφα.
Ο νόμος τίθεται σε ισχύ τον Νοέμβριο και τροποποιεί τον υφιστάμενο «Νόμο για το Τρίτο Φύλο», ώστε να επιτρέπει τη νομική αναγνώριση των φυλοδιαφορετικών ατόμων.
Κολομβία
Τον Φεβρουάριο του 2022, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Κολομβίας αποφάνθηκε ότι τα non-binary άτομα μπορούν να έχουν την ένδειξη «no binario» ή «NB» στο πιστοποιητικό γέννησης και στην ταυτότητά τους. Το δικαστήριο διέταξε επίσης την κυβέρνηση να διευκολύνει τη συμπερίληψη αυτού του δείκτη στα έγγραφα ταυτότητας και το Κογκρέσο να τροποποιήσει τους νόμους για να υποστηρίξει τα non-binary δικαιώματα.
Η απόφαση αναγνώρισε ότι οι ταυτότητες που δεν εντάσσονται στο δυαδικό σύστημα αρσενικού-θηλυκού πρέπει να προστατεύονται από τις διακρίσεις.
Ινδία
Οι Χίτζρα είναι αδιαμφισβήτητα οι πιο γνωστές φυλοδιαφορετικές κοινότητες στον κόσμο.
Πριν από μια δεκαετία, το Ανώτατο Δικαστήριο αναγνώρισε νομικά ένα λεγόμενο «τρίτο φύλο» εκτός του παραδοσιακού δυαδικού συστήματος και ως κατηγορία που δικαιούται ποσοστώσεις στην εκπαίδευση και τις θέσεις εργασίας, κρίνοντας ότι πρόκειται για «ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Καναδάς
Ο Καναδάς είναι ένα από τα πιο προοδευτικά κράτη στον κόσμο όταν πρόκειται για τα τρανς δικαιώματα. Ο νόμος C-16, που ψηφίστηκε το 2017, προστατεύει όλα τα έμφυλα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του να θεωρείται το misgendering διάκριση ή παρενόχληση.
Την ίδια χρονιά, η κυβέρνηση χορήγησε ένα «U» ως ουδέτερο δείκτη φύλου σε ένα μωρό που γεννήθηκε από ένα non-binary άτομο που ήθελε να δώσει στο παιδί του την ευκαιρία να ανακαλύψει τη δική του ταυτότητα φύλου.
Δανία
Οι πολίτες της Δανίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ζουν στη Γροιλανδία και στα Νησιά Φερόε, έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν το «Χ» ως ταυτότητα φύλου στα διαβατήρια και μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τη διόρθωση αυτή χωρίς ιατρική εμπλοκή.
Η χώρα ήταν από τις πρώτες στην Ευρώπη που αφαίρεσε τη διάγνωση της «διαταραχής ταυτότητας φύλου» και, το 2016, έβγαλε τις τρανς ταυτότητες από τον κατάλογο των διαταραχών ψυχικής υγείας, κάτι που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκανε μόνο μερικά χρόνια αργότερα.
Κόστα Ρίκα
Η Κόστα Ρίκα άρχισε να αναγνωρίζει τις διαφορετικές ταυτότητες φύλου, συμπεριλαμβανομένων των non-binary, το 2018, όταν ο τότε πρόεδρος της χώρας, Carlos Alvarado Quesada, εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα που απαιτούσε από όλα τα κρατικά ιδρύματα να τροποποιούν τα έγγραφα και τα εσωτερικά αρχεία των τρανς ατόμων που επιθυμούν να διορθώσουν το όνομα, τη φωτογραφία ή το φύλο τους.
Η κίνηση αυτή ήρθε ως απάντηση σε απόφαση του Διαμερικανικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία όλα τα κράτη μέλη πρέπει να παρέχουν πλήρη και ίσα δικαιώματα στα ομόφυλα ζευγάρια και στους πολίτες των οποίων η ταυτότητα φύλου είναι διαφορετική από αυτή που τους αποδόθηκε κατά τη γέννηση.
Νεπάλ
Το μικρό νοτιοασιατικό έθνος του Νεπάλ υποστηρίζει τα τρανς και non-binary δικαιώματα από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι οι άνθρωποι μπορούν να επιλέγουν την ταυτότητα φύλου τους με βάση το «αυτοσυναίσθημα», και καθιέρωσε τη δική του κατηγορία «τρίτου φύλου».
Όπως και στην Ινδία, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν, το Νεπάλ έχει μια αυτόχθονη ποικιλόμορφη ως προς το φύλο κοινότητα, η οποία δεν εμπίπτει στο έμφυλο δίπολο, γνωστή ως metis. Μια απόφαση-ορόσημο νωρίτερα φέτος διέταξε να αναγνωριστεί νομικά μια τρανς γυναίκα χωρίς την ανάγκη ιατρικής εμπλοκής.
Πρόσφατες συζητήσεις στη χώρα οδήγησαν στον προτεινόμενο νόμο για την ταυτότητα φύλου, ο οποίος θα κατατάσσει το non-binary και το αποκαλούμενο νομικά «τρίτο φύλο» ως δύο διαφορετικές διακρίσεις.
Μπαγκλαντές
Όπως και στην Ινδία, η χώρα έχει τη δική της κοινότητα Χίτζρα, την οποία η κυβέρνηση αναγνώρισε ως «τρίτο φύλο» το 2013.
Παρά το γεγονός αυτό, το Μπαγκλαντές δεν έχει πολιτικές που να περιγράφουν τα μέτρα στα οποία πρέπει να υποβληθούν τα άτομα για να διορθώσουν νόμιμα το φύλο τους στα επίσημα έγγραφα και δεν υπάρχει σαφήνεια σχετικά με το ποιο μπορεί να χαρακτηριστεί ως Χίτζρα.
Πακιστάν
Στο Πακιστάν, η φυλοδιαφορετική κοινότητα είναι γνωστή ως khwaja sira, καθώς το χίτζρα θεωρείται υποτιμητικό στα Ουρντού.
Ο νόμος του 2018 για τα τρανς άτομα (για την προστασία των δικαιωμάτων τους) έδωσε σε κάθε άτομο στο Πακιστάν την ευκαιρία να ταυτοποιηθεί ως άνδρας, γυναίκα, και τα δύο ή κανένα από τα δύο σε όλα τα ομοσπονδιακά έγγραφα.
Ωστόσο, το ομοσπονδιακό δικαστήριο της Σαρία αποφάνθηκε ότι τμήματα του νόμου δεν συνάδουν με τις ισλαμικές αρχές.
ΗΠΑ
Καθώς οι επιμέρους πολιτείες συνεχίζουν να θεσπίζουν αντί-τρανς νόμους, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, τα non-binary άτομα μπορούν να επιλέξουν το «Χ» ως δείκτη φύλου στα διαβατήριά τους.
Ο τίτλος VIII του νόμου περί πολιτικών δικαιωμάτων του 1964 είναι αφιερωμένος στην προστασία των ομοσπονδιακών υπαλλήλων από διακρίσεις με βάση το φύλο ή τη σεξουαλικότητά τους, αλλά ο νόμος αυτός δεν ισχύει σε δημόσιους χώρους ή σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την ομοσπονδία.
Πληροφορίες από PinkNews.
