Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η Μαρία Κατσικαδάκου δεν είναι μια διάσημη γυναίκα που έκανε coming out ως λεσβία. Η Μαρία Κατσικαδάκου είναι μια λεσβία που έγινε διάσημη (ως Μaria Cyber), χωρίς ποτέ να κρύψει κάποια της ταυτότητα. Και αυτό αναμφισβήτητα είναι η μεγαλύτερη νίκη της.
Θέλω να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη με την ακόλουθη πρόταση: Στην Ελλάδα όταν μιλάμε για -επώνυμα – coming out, μιλάμε αποκλειστικά για γκέι άνδρες.
Ενώ είναι τόσες πολλές τραγουδίστριες, όπως η Π…, που ζουν ακόμη στην ντουλάπα. Να σκεφτείς ότι και στο βιβλίο που πάω να βγάλω, πολύ λίγες λεσβίες Ελληνίδες μου έχουν δώσει την άδεια να μιλήσω ανοιχτά γι΄αυτές. Επώνυμες και μη επώνυμες. «Αχ, μωρέ δεν το έχω πει στους γονείς μου», «αχ, μωρέ δεν τον ξέρουν στη δουλειά». Αφού σκεφτόμαστε να αφήσουμε μια λευκή σελίδα, με τη σημείωση ότι εδώ θα έμπαιναν κάποιες Ελληνίδες λεσβίες, εάν έκαναν coming out. Έχουμε 2022 και ακόμη μιλάμε για την «άγνωστη λεσβία».
Σε αυτή την κοινωνία που ζούμε είναι (πιο) δύσκολο για μια λεσβία να μιλήσει ανοιχτά για τη σεξουαλική της ταυτότητα;
Θα λέγαμε ότι σε μια πατριαρχική κοινωνία οι γυναίκες έχουν λιγότερα λεφτά, άρα λιγότερη οικονομική δύναμη και άρα λιγότερα προνόμια. Αλλά, ρε γαμώτο, το έχω βαρεθεί αυτό το αφήγημα. Πραγματικά το έχω βαρεθεί. Πάντως, στο κομμάτι των επωνύμων έχει σημασία να δούμε και τι ηλικία έχουν αυτές οι γυναίκες, σε ποια γενιά ανήκουν. Γιατί ενώ ο κόσμος το έχει τούμπανο, εκείνες κουβαλούν μέσα τους το στίγμα. Είναι δηλαδή θέμα εσωτερικευμένης ομοφοβίας. Να σου πω ότι έχω τσακωθεί πολύ με κάποιες από αυτές. Θυμάμαι όταν έκανα το «Αthens Gay & Lesbian Radio Show» στον «94 Επικοινωνία» είχα ζητήσει από μια πολύ επώνυμη να βγει και μου απάντησε ότι δεν καταλαβαίνει την ανάγκη ενός Gay & Lesbian Radio Show.Γίναμε κώλος!
Η έλλειψη περισσότερων ανοιχτά λεσβιών δημιουργεί βάρος σε γυναίκες που έχουν μιλήσει ανοιχτά, όπως εσύ;
Το μόνο βάρος που αισθάνομαι, πλέον, είναι αυτό του καρκίνου. Εγώ έκανα ό,τι έπρεπε στην εποχή μου. Καιρός να πάρουν τη σκυτάλη οι νέες γενιές.
Ήσουν πάντα ανοιχτή με τη λεσβιακή σου ταυτότητα;
Φυσικά. Αφού, όταν το ανακάλυψα, πρώτα έλεγα ότι είμαι λεσβία και μετά ότι με λένε Μαρία.
Μόνο λεσβία ή και γκέι γυναίκα;
Λεσβία μόνο. Το γκέι δεν αρκεί, είναι για τους άνδρες. Ακούς, πλέον, για τόσες ταυτότητες, αλλά το «λεσβία» σπάνια το ακούς πια. Νιώθω ότι με τον καιρό ο όρος σιγά σιγά εξαλείφεται. Γι΄αυτό και επιμένω στο λεσβία.
Εκμεταλλευόμενος λίγο και την αγάπη σου για τις ταινίες, θέλω να μου πεις πώς θα ξεκινούσε μια ταινία με θέμα τη ζωή σου.
Μάλλον από τα παιδικά μου χρόνια. Από τότε που ήμουν πιτσιρίκι, σαν αγοράκι, και καθόμουν με τις ώρες στον καθρέπτη δένοντας μια γραβάτα. Ήξερα από πολύ μικρή να δένω γραβάτα. Έκανα, επίσης, ότι ξυρίζομαι, ενώ ζήλευα τα ανδρικά ρούχα. Γινόταν σκοτωμός για να μου βάλουν μια φούστα. Δεν είχα πολλά θηλυκά στοιχεία πάνω μου, εκτός από το σώμα μου που ήταν γυναικείο, με πολλές καμπύλες. Ευτυχώς, πάντως, που χώρισαν οι γονείς μου, γιατί όταν ήταν μαζί ήθελαν να αλλάξω τη φωνή μου.
Γιατί;
Επειδή ακουγόταν πολύ ανδρική. Να σκεφτείς ήμουν 5 χρόνων τότε. Με πήγαν σε γιατρούς. Μου έβγαλαν τις αμυγδαλές, χωρίς λόγο, για να γίνει πιο λεπτή η φωνή μου. Ευτυχώς, μετά χώρισαν και ασχολήθηκαν με τα δικά τους τραύματα και με άφησαν ήσυχη. Σκέψου ότι εγώ γεννήθηκα το ’70 και βγήκα στον χώρο το ΄85.
Έκανες δηλαδή το coming out σου στα 15. Πώς πήγε αυτό;
Με το που το κατάλαβα, πανηγύριζα. Ένιωθα ότι είχα μέσα μου έναν θησαυρό που εξηγούσε πολλά πράγματα, όπως γιατί ήθελα τόσο πολύ να φιλήσω ένα κορίτσι. Θυμάμαι στην εφηβεία που χορεύαμε μπλουζ με ένα αγόρι και εγώ τραβήχτηκα, όταν προσπάθησε να με φιλήσει. Ή όταν παίζαμε Πυθία και ευχόμουν να σταματήσει το μπουκάλι σε κάποια κοπέλα. Φυσικά, όταν συνέβαινε πάντα θα βρισκόταν κάποιος που θα έλεγε ότι δεν μετράει. Ήταν πολύ δύσκολο να βρω μια κοπέλα να φιλήσω. Αυτό με οδήγησε και στην πρώτη μου λεσβιακή συνάντηση.
Για πες μου την ιστορία.
Κάποια στιγμή που έτυχε να κατεβαίνω τη Χαροκόπου με τη μάνα μου, το μάτι μου έπεσε στο περιοδικό «Αμφί». Το ξεφυλλίζω και διαβάζω εκείνο το «για την ομοφυλόφιλη απελευθέρωση». Ζητάω, λοιπόν, από τη μάνα μου λεφτά, με τη δικαιολογία ότι θέλω να πάρω ένα κόμικ. Φυσικά, η τιμή του «Αμφί» ήταν τριπλασια και χρειάστηκε να της κάνω φασαρία για να μου δώσει περισσότερα. Το αγόρασα. Στις σελίδες του είχε πολλούς γκέι άνδρες και πολλούς πούτσους. Έπηξα. Παρατήρησα, όμως, μια σημείωση σε μια σελίδα που έγραφε: «Την Τετάρτη 7 το απόγευμα, στην Ζαλόγγου 6Α μαζεύεται η λεσβιακή ομάδα». Αποφάσισα να πάω, με τη σκέψη ότι θα βρω κάποια για να φιλήσω. Εκείνη την εβδομάδα δεν είχα φάει τίποτα από το κυλικείο για να μαζέψω χαρτζιλίκι. Φεύγω από την Καλλιθέα και πηγαίνω στα Εξάρχεια. Φτάνω σε ένα υπόγειο. Εκεί πέφτω πάνω στη Ελβίρα. Με κοιτάει και μου λέει «για τις λεσβίες είσαι». Κουνάω το κεφάλι μου και μπαίνω. Κάθομαι κάπου και αρχίζω να παρατηρώ τις άλλες γυναίκες που κατέβαιναν. Ήταν όλες μεγαλύτερες από μένα. Δεν πήγαιναν σχολείο, δεν έπαιζαν Πυθία και δεν ήταν αυτό που εγώ έψαχνα να φιλήσω. Αλλά παρόλα αυτά έμεινα. Τότε υπήρχε και η λεσβιακή ομάδα της Ρωμανού Μελωδού, όχι μόνο η λεσβιακή ομάδα του ΑΚΟΕ, την οποία δεν πρόλαβα. Στο τσακ έκλεισε, αλλά πρόλαβα τις λεσβίες αυτές από ένα φεστιβάλ του Ρήγα Φεραίου. Κάπως έτσι μπλέχτηκα και εγώ.
Με το φιλί τι έγινε;
Προσπάθησα να βολευτώ με ό,τι υπήρχε εκεί πέρα. Στο τέλος της συνάντησης βρήκα μία κοπέλα. Με συνόδευσε και της έδωσα το φιλί.
Οι γονείς σου το έμαθαν;
Ναι, το είχα κάνει βούκινο. Αφού κάποια στιγμή πήγα και τη μάνα μου σε μια συνάντηση. Βέβαια, μετά η μάνα μου το είπε στον πατέρα μου και τότε είναι που έφαγα ένα ξύλο της αρκούδας. Ο πατέρας μου, γενικά, έκανε κάποια χρόνια να το αποδεχτεί. Με τη μάνα μου ήταν πιο εύκολο. Δεν σήκωνε ποτέ το χέρι της. Έκανε ότι πέθαινε. Αυτός ήταν ο εκφοβισμός της. Τον πατέρα μου τον φοβόμουν, αλλά ευτυχώς έφυγε για Βρυξέλλες και έμεινε εκεί. Όταν γύρισε λίγα χρόνια μετά με ρώτησε αν έχω καμιά σύντροφο. Είχε να κάνει, όμως, και με κάτι άλλο: δεν είπα «είμαι λεσβία», έφαγα το ξύλο μου και μπήκα στο καβούκι μου. Επέμενα να λέω σε όλους ότι είμαι λεσβία.
Πες μου λίγο για τη λεσβιακή σκηνή εκείνη της εποχής.
Από τις πιο ωραίες αναμνήσεις που έχω. Τότε οι λεσβίες ήταν κυρίως από τον αριστερό χώρο και μπλεγμένες με το φεμινιστικό κίνημα. Υπήρχε η αίσθηση της κοινότητας, χωρίς δράματα. Εκεί έμαθα και για την Ερεσό. Δεν ήξερα. Την έμαθα όταν πήγα στη λεσβιακή ομάδα ξένων γυναικών. Φαντάσου τι γινόταν κινηματικά στην Αθήνα για να υπάρχει ομάδα ξένων γυναικών.
Πότε η Μαρία Κατσικαδάκου αρχίζει να γίνεται Μαρια Cyber;
Με τα Cyberdykes Women’s Parties. Θυμάμαι να είμαι στο Βερολίνο και να ανακαλύπτω τα Women’s Parties. Τότε στην Ελλάδα, τα λεσβιάδικα έπαιζαν κυρίως μπουζούκια. Κάθε φορά που πήγαινα, έμπαινα με το walkman γιατί δεν άντεχα τη μουσική. Ήθελα να βρω κι άλλες λεσβίες που ήταν σαν κι έμενα. Έτσι ξεκίνησα αυτά τα πάρτι. Το πρώτο το έκανα στο Berlin στο Θησείο το 1995. Έγινε χαμός. Τα πρώτα χρόνια η είσοδος απαγορεύονταν στους άντρες γιατί εκείνα τα χρόνια αρκούσαν 5 άντρες για να καταστρέψουν την όμορφη γυναικεία ατμόσφαιρα. Βέβαια, έτρεχα όλη την ώρα. Έστελνα παντού δελτία τύπου, μοίραζα φυλλάδια, έκανα αφισοκολλήσεις. Να σκεφτείς ότι στέλνονταν κάθε φορά πάνω από 220 δελτία τύπου/emails σε όλους τους παραγωγούς, συντάκτες και δημοσιογράφους όλων των εφημερίδων, περιοδικών, ραδιοφώνων και τηλεόρασης, ενώ όλες οι φωτογραφίες των flyers ήταν κυρίως από λεσβίες φωτογράφους ή παρμένες από ξένα φεμινιστικά/ λεσβιακά περιοδικά. Τα πάρτι αυτά κατάφεραν να ανοίξουν τα στενά όρια της τότε λεσβιακής σκηνής και να την βγάλουν από την ντουλάπα της, να της προσφέρουν ορατότητα και να την εμπλουτίσουν με καινούργιες λεσβίες.
Και από την αγάπη σου για τη μουσική (όχι τα μπουζούκια) στην αγάπη σου για πορνογραφία.
Ήμουν κατά κάποιον τρόπο μανιακή με την πορνογραφία και ειδικά με τη λεσβιακή στην οποία πιστεύω ότι έχω συμβάλει έντονα μέσω της φωτογραφικής μου δουλειάς. Δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι έκανα τα Pornographic Party όσο και το 1st Pornographic Art Gay & Lesbian Film Festival που ήταν πηγή έμπνευσης για το Porn Film Festival του Βερολίνου που φιλοξένησα στην Αθήνα για κάποια χρόνια! Ήθελα, επίσης, να δείξω ότι το λεσβιακό πορνό δεν ήταν μόνο αυτό που υπήρχε στο μυαλό της κοινωνίας μέχρι τότε. Γιατί όταν τα περιοδικά μιλούσαν για τις λεσβίες το έκαναν με ένα πολύ στρέιτ στερεοτυπικό τρόπο.
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό;
Το 1997 βρίσκομαι στο Παρίσι. Εκεί γνωρίζω τη Marie Helen Bourcie (τώρα Sam Bourcie, συγγραφέας και καθηγητής με αντικείμενο το gender studies). Με πηγαίνει σε ένα μικρό σινεμά να δούμε μια ταινία του Bruce LaBruce, το Hustler White. Είχα ενθουσιαστεί. Εκεί μου γνωρίζει και δύο τρανς γυναίκες λεσβίες. Μέχρι τότε και εγώ μπέρδευα τον σεξουαλικό προσανατολισμό με την ταυτότητα φύλου. Κάποια στιγμή πηγαίνω να τους πάρω συνέντευξη και να τους κάνω φωτογράφιση. Θυμάμαι να μου ανοίγουν την πόρτα. Έκανα σαν τον Κωνσταντάρα που χλιμίντριζε. Από τη θηλυκότητα που έβγαζαν. Εκείνη τη στιγμή και τελείως βιωματικά είναι που κατάλαβα ότι οι τρανς γυναίκες είναι γυναίκες. Είναι η πρώτη φορά που άρχισα να καταλαβαίνω και τι πραγματικά συμβαίνει και με μένα. Τότε ξεκινάει και το ταξίδι μου με την τρανς ταυτότητα και αρχίζω να καταλαβαίνω τον εαυτό μου. Συνειδητοποίησα τι μου λείπει και τι δεν πάει καλά με μένα. Ότι δε χωράω απόλυτα στη λεσβιακή σκηνή. Βέβαια, γύρισα στην Ελλάδα, όπου αντιμετώπισα τρομερή εχθρικότητα γι΄αυτά τα ζητήματα.
Και πώς φτάσαμε στο Porn Film Festival;
Αρκετά χρονιά μετά, στο Βερολίνο σε ένα gay shop ανακάλυψα ότι ο Bruce LaBruce είχε βγάλει καινούρια ταινία. Την αγόρασα αμέσως. Όταν την είδα ξετρελάθηκα και αποφάσισα ότι θέλω να την προβάλω στην Αθήνα. Έτσι του έστειλα ένα mail και μου απάντησε. Για καλή μου τύχη ο παράγωγος του έμενε Βερολίνο, οπότε πήγα και τον βρήκα. Έτσι ξεκίνησε η φιλιά μου με τον Jurgen Bruning, παραγωγό του Bruce, αλλά και ιδιοκτήτη της gay porn εταιρείας CazzoFilm, και έπειτα της WurstFilm. Το 2005 φέρνω τον Jurgen και τον Bruce στην Αθήνα, έκανα την προβολή με τεράστια επιτυχία και κάτι μήνες μετά με τη βοήθεια του Jurgen (έκανε το πρόγραμμα) οργάνωσα το Gay & Lesbian Pornographic Art Film Festival. Ήταν τρία οικοδομικά μπλοκ η ουρά που είχε σχηματιστεί και ο Jurgen μου είπε πως «αν μπορείς να το κάνεις αυτό στην Αθήνα μπορώ να το κάνω στο Βερολίνο» και συνεννοηθήκαμε ότι την επόμενη χρονιά θα το άρχιζε στο Βερολίνο και θα το έφερνα εγώ στην Αθήνα που έτσι και έγινε. Το 2007, με την βοήθεια του Νίκου Τριανταφυλλίδη (ιδιοκτήτης του Gagarin) ξεκίνησα στην Αθήνα τα Berlin Porn Film Festival in Athens για κάποια χρόνια. Παράλληλα κάνω και το Outview Film Festival.
Γιατί αποφάσισες να κάνεις το Outview;
Γιατί δεν είχαμε στην Αθήνα. Είναι η ίδια απάντηση στο γιατί να υπάρχει ένα ΛΟΑΤΚΙ+ περιοδικό. Έβλεπα ότι κάθε χώρα έχει το φεστιβάλ της. Γιατί όχι και εμείς; Θα σου πω και κάτι άλλο. Όταν θέλω να κάνω κάτι, το κάνω και δεν περιμένω να το κάνει κάποιος άλλος για μένα. Έτσι, το 2007 ξεκίνησα το gay & lesbian film festival που σύντομα ονομάστηκε Outview Film Festival, το οποίο κάθε χρόνο γινόταν όλο και μεγαλύτερο και 12 χρόνια μετά το έκανα το 3ο μεγαλύτερο κινηματογραφικό φεστιβάλ στην Αθήνα και το καλύτερο ΛΟΑΤΚ+ κινηματογραφικό φεστιβάλ στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Έχω φτιάξει ένα excel με τα ονόματα που έχω φέρει και ξεπερνούν τα 120 άτομα. Για όποιο άτομο δεν είναι εξοικειωμένο με την ΛΟΑΤΚΙ+ σκηνή ίσως να μην του λένε τίποτα τα ονόματα αυτά, αν και κάποια στο χώρο της τέχνης και των φεστιβάλ είναι ευρύτερα αναγνωρισμένα, εγώ νιώθω πολύ υπερηφάνεια που έφερα στην πόλη αυτούς τους ανθρώπους.
Αναρωτιέμαι… υπήρχε μια αίσθηση κοινότητας όταν έκανες όλα αυτά; Τα αναγνωρίζεις, δηλαδή, ως ακτιβισμό;
Εγώ ναι, οι άλλοι δεν τα αναγνωρίζουν (γέλια). Τα έκανα γιατί έπρεπε να γίνουν, γιατί ένιωθα ότι έλειπαν και γιατί ήθελα να τα κάνω. Το ίδιο έκανα και με τον διαβήτη. Με το που ανακάλυψα ότι έχω διαβήτη ακολούθησα τον δρόμο της ορατότητας. Το ίδιο και με τον καρκίνο. Γιατί, αν δεν είσαι ορατή δεν μπορείς να διεκδικήσεις δικαιώματα; Την πρώτη μάχη την έδωσα με τους γονείς μου. Να έχω την αποδοχή τους. Με το που το ξεπέρασα αυτό δεν φοβόμουν τίποτα και κανέναν. Φυσικά δεν ξέρω τι θα έκανα αν ήμουν στην επαρχία.
Έχεις αντιμετωπίσει φοβικά περιστατικά, εξ αιτίας όλης αυτής της προβολής και της ορατότητας;
Δεν έπαιρνα χαμπάρι. Ίσως γιατί πάντοτε ήμουν αφοπλιστικά ειλικρινής. Για να καταλάβεις, όταν βγήκα και μίλησα στην τηλεόραση για πρώτη φορά – με έβγαλε ο Βαλλιανάτος- θυμάμαι τον περιπτερά, τον σουβλατζή και όλη τη γειτονιά μου να μου λέει μπράβο. Και μιλάμε για εκείνη την εποχή. Θυμάμαι, είχαμε βγει με Ανδρέα Μικρούτσικο, ο οποίος είχε καλεσμένους δύο υδραυλικούς, έναν παπά, μία ψυχολόγο. Χαμός. Ήμουν πάντα τρομερά ειλικρινής με τον εαυτό μου και το μόνο που έκανα ήταν να διεκδικώ τον χώρο για μένα. Δεν σου κρύβω πάντως ότι το μεγαλύτερο bullying το έχω φάει από την κοινότητα.
Σε αυτό το σημείο, δεν μπορώ να μην ρωτήσω σχετικά με τις κατηγορίες που δέχθηκες για τοξικές και τρανσφοβικές συμπεριφορές.
Πρόκειται για το μένος συγκεκριμένων ατόμων προς το πρόσωπό μου. Κοίτα να δεις, όταν είναι να υπερασπιστώ κάποιον κάνω πόλεμο. Όταν, όμως, είναι να υπερασπιστώ εμένα, παγώνω. Και παλιότερα, όταν ένας ταρίφας έβγαλε την πούτσα του και την έπαιζε μπροστά μου, ενώ μπορούσα να ανοίξω την πόρτα και να φύγω, είχα παγώσει. Είναι, μάλλον, από το ξύλο που έχω φάει από τον πατέρα μου. Τότε με τις κατηγορίες, έστελνα απεγνωσμένα μηνύματα στην κοινότητα να κάνει κάτι – για ανθρώπους που τώρα και η ίδια έχει κράξει και έχει απορρίψει – και κανένας δεν μίλησε. Υπέφερα πολύ εκείνη την εποχή. Απλώς προσπάθησα να το αποβάλλω εξ αιτίας του καρκίνου.
Για ποια πράγματα αισθάνεσαι περήφανη;
Είμαι περήφανη που έφερα τις διαβητικές κοντά με τις φεμινίστριες. Για τα φιλμάκια που έχω γυρίσει (κυρίως για So Quiet: The Performativity of a Pussy). Είμαι περήφανη για ό,τι καλό έχω κάνει. Ό,τι έχει ανακουφίσει την κοινωνία, όπως το Healing by Sharing με καρκινοπαθείς και το Palliative Care. Είμαι, γενικά, πολύ του sharing. Όλα τα μοιράζομαι, εκτός από την γκόμενά μου.
Θυμάμαι μια γνωστή μου να λέει ότι η Μαρία Cyber άλλαξε τη λεσβιακή σκηνή στην Αθήνα.
Το ακούω συχνά αυτό. Και σιχτιριάζω που άφησα να δηλητηριαστώ από άτομα που πρέπει να ασχοληθούν με τον εαυτό τους.
Να μιλήσουμε λίγο και για τη λεσβιακή συντροφικότητα στη χώρα μας;
Έχουν αλλάξει τα πράγματα. Παλιά έκανες καμάκι μόνο σε χώρους που θεωρούνταν λεσβιακοί, ενώ τώρα κάνεις καμάκι όπου θες και είναι πιο κουλ τα πράγματα. Υπήρχε, βέβαια και το chat του lesbian.gr, που ήταν κάτι σαν το Grindr για τις λεσβίες. Ένας χώρος που εκτονώνονταν οι λεσβίες στην Ελλάδα.
Ποια θα έλεγες ότι είναι τα προβλήματα μιας λεσβίας στην Αθήνα;
Τα προβλήματα που δημιουργούνται κυρίως λόγω έλλειψης νόμων. Αλλά πιστεύω ότι και αυτοί θα ψηφιστούν. Όχι, γιατί υπάρχει κάποιο κίνημα, αλλά κυρίως λόγω Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γενικά, στην Ελλάδα ότι έχουμε καταφέρει το χρωστάμε όχι σε κάποιο έντονο ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα, αλλά στις προσπάθειες συγκεκριμένων ατόμων. Ποτέ δεν είχαμε κάποιο μεγάλο ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα στην Ελλάδα.
Τι θα ήθελες να πεις στις λεσβίες (κυρίως στις νεότερες) που θα διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη;
Να βγουν από την ντουλάπα, γιατί καμία αορατότητα δεν έχει δικαιώματα. Να σέβονται, επίσης, τις προηγούμενες γενιές λεσβιών και να κάνουν ό,τι μπορούν για να γραφτεί λεσβιακή ιστορία. Γιατί μόνο μέσα από την ιστορία μαθαίνεις καλύτερα και τον εαυτό σου.
Λίγα λόγια για τη Μαρία: Έχει σπουδάσει φωτογραφία, γραφικά και web design και κινηματογραφικές σπουδές. Δημιούργησε το 2000 τη μεγαλύτερη πύλη για λεσβίες στην Ελλάδα, lesbian.gr, καθώς και το Outview Film Festival το 2007: Athens International LGBTQI Film Festival, Days of Queer Cinema (www.outview.gr). Διαγνώστηκε με Διαβήτη Τύπου 1(LADA) και δημιούργησε το πολυπληθέστερο portal στην Ελλάδα για άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, glykouli.gr (2010). Είναι επίσης μια queer σκηνοθέτις που σκηνοθετεί μικρού μήκους ταινίες χωρίς προϋπολογισμό που φέρνουν στην οθόνη μια εμπνευσμένη queer ενέργεια για σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα! H Maria Cyber τον Μάϊο του 2021 τιμήθηκε με το βραβείο των Γραμμάτων και των Τεχνών του Γαλλικού Υπουργείου Πολιτισμού.
