Δευτέρα μεσημέρι, σε ένα γνωστό καφέ του Παγκρατίου. Εκείνη, έχοντας φτάσει νωρίτερα, φαίνεται να απολαμβάνει τον μεσημεριανό ήλιο. Οι συστάσεις ολοκληρώνονται σε λίγα δευτερόλεπτα και χωρίς άλλες καθυστερήσεις η συνέντευξη ξεκινά. “Έχουμε τόσα πολλά να πούμε, άλλωστε” σχολιάζει με το χαμόγελο της να μην αφήνει πολλά περιθώρια για αμηχανία. “Αυτή είναι η Θέμις Μπαζάκα”, σκέφτηκα και ξεκίνησα τις ερωτήσεις.
Αυτό τον καιρό υποδύεστε την Βάιολετ Βέναμπλ στο Ξαφνικά Πέρυσι το Καλοκαίρι.
Ναι, έχει πλάκα γιατί εγώ τη Βέναμπλ την έδωσα στο πτυχίο μου στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Από τότε θυμάμαι αυτό το συγκεχυμένο πράγμα μεταξύ πείσματος, μυστικών και μιας παθολογίας. Ήμουν βέβαια πάρα πολύ μικρή για να καταλάβω το νόημα του έργου και να πιάσω και την ποιητικότητα του. Όταν, λοιπόν, με πήρε ο Γιώργος Παπαγεωργίου να μου προτείνει τον ρόλο δέχθηκα με χαρά. Του είπα βέβαια πώς “αυτός ο ρόλος ήταν το πτυχίο μου, ελπίζω να μην είναι και η σύνταξή μου”. Χαίρομαι πολύ που παίζω ξανά αυτό τον ρόλο και χαίρομαι πολύ που είμαι σ΄αυτή την παράσταση.
Πώς αυτό το έργο διαχειρίζεται την έννοια της διαφορετικότητας;
Θα έλεγα πως περισσότερο την αποκαλύπτει, την ξεσκεπάζει με έναν τρόπο ποιητικό, τρυφερό και άγριο συγχρόνως. Δεν κάνει κάποιο statement o Ουίλιαμς εδώ. Δεν είναι απ΄αυτούς του συγγραφείς. Πιστεύω, όμως, πως επειδή αποκαλύπτει τόσο φανερά τις παθολογίες μέσα στην οικογένεια και με τέτοιο ποιητικό τρόπο, αν έχεις νου αντιλαμβάνεσαι αρκετά.
Αν και το έργο περιστρέφεται γύρω από την ζωή ενός γκέι ποιητή, βασίζεται σε δύο γυναικείους ρόλους…
Οι περισσότεροι πρωταγωνιστικοί ρόλοι του Τενεσί Ουίλιαμς είναι γυναικείοι. Και η αλήθεια είναι πως έχει γράψει από τους ωραιότερους γυναικείους ρόλους. Πατούν με το ένα πόδι στη γη και με το άλλο στον ουρανό, έχοντας μια παράξενη μίξη σκληρότητας, ευαισθησίας και τρωτότητας, που δεν τη συναντάς πουθενά. Πιστεύω πως, ως γκέι, ο Ουίλιαμς και με μια πολύ ταραγμένη προσωπική ζωή και με ιδιαίτερη μάνα και αδερφή, είναι απ΄αυτούς που ανάγνωσαν πολύ πιο βαθιά τη γυναικεία φύση. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον δικό μου ρόλο αλλά κι αυτό της Κάρθιν, που πιστεύω πως έχει στοιχεία από την αδερφή του. Η Ρόουζ, η αδερφή του, αν ζούσε σήμερα θα ήταν ένα κορίτσι που θα έφερε την ταυτότητα του διαφορετικού.
Ο ρόλος σας έχει να κάνει μια μάνα που γνώριζε αλλά δεν μπορούσε να αποδεχτεί τη σεξουαλικότητα του γιου της;
Ναι, που γνώριζε πως ήταν ομοφυλόφιλος, αλλά προτιμούσε να προβάλλει την ευαισθησία του, την καλλιτεχνική του φύση και την ασθενική του καρδιά, ως δικαιολογία. Η ίδια δεν ήθελε να δει καθαρά το παιδί της. Σκέπαζε την αλήθεια. Πίστευε πως το προστατεύει από το κακό και γι΄αυτό τον λόγο ήταν συνεχώς δίπλα του. Αυτό δεν κάνουν σήμερα οι περισσότερες μάνες με τα παιδιά τους;
Επίσης να πούμε, πως τη στιγμή που έγραψε αυτό το έργο, ο Ουίλιαμς έκανε ψυχοθεραπεία, προσπαθώντας να θεραπεύσει την ομοφυλοφιλία του. Την θεωρούσε ασθένεια. Αυτό με κάνει να σκέφτομαι πόσα παιδιά, σε κλειστές κοινωνίες εξακολουθούν να το αντιμετωπίζουν με τον ίδιο τρόπο, κρύβοντάς το, παίρνοντας φάρμακα ή αυτοκτονώντας.
Τις περισσότερες φορές φταίει το οικογενειακό περιβάλλον γι΄αυτό.
Η οικογένεια είναι αυτή που πρέπει να δεχθεί την όποια διαφορετικότητα του παιδιού κι όχι μόνο σε σχέση με τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Αν η ίδια η οικογένειά σου δε σε βοηθήσει να πορευτείς μέσα απ΄αυτή τη διαφορετικότητα (κι όχι εναντίον της), πώς θα το αποδεχτεί η υπόλοιπη κοινωνία;
Με ποιους προβληματισμούς πιστεύετε πως θα φύγει ένας γονιός που θα δει την παράσταση;
Η ευχή μου είναι να μπορέσουν να αντιληφθούν ότι το να έχεις ένα παιδί διαφορετικό δε σημαίνει ότι θα πρέπει να το συνθλίψεις για να γίνει σαν τους άλλους. Αν ένας γονιός αναστατωθεί από αυτό που βλέπει και πει “ω θεέ μου, ας κοιτάξω το παιδί μου αλλιώς”, ανεξάρτητα από το ποια ταυτότητα έχει το παιδί της, εγώ θα είμαι ευχαριστημένη. Το θέατρο είναι κάτι στο οποίο κάποιος πρέπει να έχει ένα ανοιχτό μυαλό. Δεν μπορεί να μην προβληματιστείς, αν είσαι σκεπτόμενος άνθρωπος. Αν δεν είσαι εντάξει, αλλά χάνεις. Μακάρι ένα 70% των ανθρώπων που βλέπουν, να καταλάβουν κάτι σε βάθος. Αυτή είναι η δουλειά μου. Να το κάνω ανάγλυφο αυτό το πράγμα. Όχι διδακτικό. Αυτό κάνει το καλό θέατρο.
Οι προβληματισμοί αυτοί αποτελούν κίνητρο για την επιλογή ενός ρόλου;
Κάποιος που έρχεται να δει εμένα, δεν έρχεται να δει την Μπαζάκα, αλλά αυτά που παίζω. Δεν κάνω κωμωδιούλες ή άλλα ανάλαφρα έργα. Τα οποία είναι υπέροχα και μακάρι να μπορούσα να τα παίξω, αλλά αυτή την κατεύθυνση έχω. Θυμάμαι στον “Αύγουστο”, έρχονταν στα καμαρίνια γυναίκες και έκλαιγαν και έλεγαν “τι έχω κάνει στο παιδί μου”.
Σ΄αυτό το σημείο ανακαλύπτουμε και την υποχρέωση της τέχνης να προβληματίζει την κοινωνία, ώστε να προχωρά πιο μπροστά;
Φυσικά. Τι έχουμε παιδιά; Την εκπαίδευση και την τέχνη. Δυστυχώς, ο περισσότερος κόσμος δεν θέλει να σκεφτεί. Δε θέλει να μπει σ΄αυτή τη διαδικασία.
Το θεωρεί βαρύ και το απορρίπτει…
Ναι, κάθε φορά που το ακούω αυτό προσπαθώ να εξηγήσω πως η τέχνη δε βαραίνει, αλλά ελαφρώνει. Γιατί σε κάνει να δεις ότι δεν είσαι μόνος. Ότι δεν είσαι μόνο εσύ. Ενώνει.
Έχετε προβληματιστεί ως μητέρα από κάποιο έργο στο οποίο συμμετείχατε;
Πολλές φορές. Θυμάμαι όταν έκανα τον “Γυάλινο Κόσμο” έπαιρνα συχνά την κόρη μου τηλέφωνο για να την ρωτήσω πώς νιώθει κι αν την καταπίεζα. Στο σημείο αυτό να πούμε και πως δεν υπάρχει μητέρα που να μην έχει κάνει λάθη. Δεν είναι κάτι που το μαθαίνεις και το σπουδάζεις. Πρέπει να δίνουμε αγάπη. Εντάξει, όλες το κάνουμε. Αλλά πώς εκδηλώνεται αυτή η αγάπη; Εγώ, είχα συνέχεια στο μυαλό μου να μην προβάλλω στο παιδί μου τα δικά μου θέλω, τα δικά μου γούστα. Σίγουρα έχω μαύρες τρύπες. Αυτές, ας τις κλείσει και μόνη της, όταν μεγαλώσει. Εγώ της έδωσα την ελευθερία να κάνει αυτό θέλει και σε σχέση με τις σπουδές της και σε σχέση με τον σεξουαλικό της προσανατολισμό και στο οτιδήποτε. Τη συμβουλή μου τη δίνω, αλλά η ζωή είναι δική της.
Ποια είναι η αφετηρία της καλλιτεχνικής σας πορείας;
Ένας θάνατος. Έχασα πολύ μικρή τον αδερφό μου σε ένα τροχαίο. Μετά απ΄αυτό άλλαξα την πορεία της ζωή μου. Τα παράτησα όλα και κατευθύνθηκα στο θέατρο τυχαία, μέσα σε μια νύχτα. Ο θάνατος του αδερφού μου με οδήγησε σε έναν χώρο, που δεν περίμενα να βρεθώ. Μου έδωσε τη δική μου λύση.
Tι εννοείτε;
Εγώ ήμουν ένα πολύ ατίθασο παιδί. Πολύ ιδιαίτερο με αυτοκαταστροφική ελευθερία, δοκιμάζοντας ακραία πράγματα στη ζωή μου. Μπήκα στο θέατρο και εκεί βρήκα τον δρόμο μου. Δεν ξέρω αν θα τον έβρισκα, μετά από χρόνια. Κανείς δεν ξέρει. Αυτό πάντως το τραγικό γεγονός στην ουσία με εκτίναξε εκεί μέσα. Κάποιος με πήγε να γραφτώ και να δώσω εξετάσεις. Και τελείως απροετοίμαστη βρέθηκα μπροστά σε μια επιτροπή να δίνω εξετάσεις στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και να περνώ πρώτη. Δεν σου κρύβω, πως προβληματίστηκα γι΄αυτό που υπήρχε μέσα μου και που δεν το είχα αναγνωρίσει. Και που οι γονείς μου – φυσικά- δεν το είχαν δει. Που δεν είχαν καταλάβει ότι εγώ δεν ήμουν ένα τυπικό παιδί που θα σπουδάσει και θα παντρευτεί και θα κάνει οικογένεια. Που δεν είδαν τη δική μου διαφορετικότητα. Και έπρεπε να συμβεί ένα τραγικό γεγονός, να με εκτοξεύσει σ΄αυτό τον χώρο. Για εμένα εκεί είναι η αρχή και κατά ένα περίεργο τρόπο, πολλές φορές ο θάνατος σαν αφετηρία μιας καινούριας ζωής, με απασχολεί και στη δουλειά μου.
Και απ’ αυτή την πορεία, ποιες καλλιτεχνικές στιγμές ξεχωρίσετε;
Δεν μπορεί να μην θυμάμαι το “Ρεμπέτικο” και τα “Πέτρινα Χρόνια”. Δύο τρομακτικοί ρόλοι με δυο μεγάλους σκηνοθέτες της εποχής, που με καθόρισαν. Τα “Πέτρινα Χρόνια” προσδιόρισαν -τυχαία μάλλον- και το ήθος των ρόλων που θα έκανα μετά. Στην αρχή ήταν περίεργο, γιατί όλοι με φώναζαν να παίξω κάτι αντίστοιχο και θυμάμαι να αντιστέκομαι, γιατί ήθελα να έχω μεγαλύτερη ποικιλία. Αλλά αυτό το “γυναίκα της διπλανής πόρτας” με καθόρισε. Δεν έπαιξα ποτέ τις ωραίες, τις ντίβες και τις πρωταγωνίστριες με τα ωραία ρούχα. Πάντα ήμουν φούστα μπλούζα… απλοί ρόλοι. Δεν ήμουν covergirl κι αυτό με έσωσε. Γιατί καβατζώνοντας τα 50 είχα τους ωραιότερους μου ρόλους. Στο θέατρο αυτό, γιατί στον κινηματογράφο μια μεγάλη γυναίκα δεν έχει ρόλους. Υπάρχει μια λατρεία για τη νιότη και για το κάλλος. Πρέπει να είσαι όμορφη, αρυτίδωτη, ψηλή με γυμνασμένο σώμα. Και ειδικά στην ελληνική κοινωνία.
Η σεξουαλικότητα τι ρόλο παίζει στη ζωή σας;
Κοίταξε να δεις, υπήρξα τρομερά active. Έζησα μεγάλους και έντονους έρωτες. Μεγάλες σχέσεις. Προδόθηκα και πρόδωσα σαν ένα κανονικό ον, αλλά έχω αρκετά χρόνια που έχω αποχωρήσει από αυτό. Κάπως ησύχασα. Φυσικά, πάντα υπάρχει μέσα σου ένα πράγμα που σου λέει ότι μπορεί κάποια στιγμή να επιθυμήσεις ή να σε επιθυμήσουν, αλλά δεν είναι κάτι που σκέφτομαι. Υπήρξα αρκετά επιλεκτική και μεγαλώνοντας παρατήρησα ότι το είδος από την άλλη μεριά δεν έχει κάτι που να με ενδιαφέρει. Δεν έχει σταματήσει το βλέμμα μου σε κανέναν άνδρα εδώ και χρόνια. Το επέλεξα όλο αυτό. Η συντροφιά και η παρέα είναι που με ενδιαφέρει. Θα ήθελα να έχω έναν τέτοιο σύντροφο μποέμ, όπως είμαι και εγώ. Δεν έχω βρει, αν έχεις κάτι να μου προτείνεις (γέλια), πολύ ευχαρίστως. Να πούμε πως ζούμε και σε μια κοινωνία που οι μεγάλοι άνδρες κοιτούν μόνο τις μικρότερες γυναίκες. Στο Βερολίνο που πάω έχω περισσότερες κατακτήσεις από άνδρες στην ηλικία μου. Εδώ έχουμε ένα θεματάκι.
Έχετε ποτέ αντιμετωπίσει διακρίσεις ή κακοποιητικές συμπεριφορές λόγω της γυναικείας σας ταυτότητας;
Είχα μια μικρή στιγμή σεξουαλικής παρενόχλησης στην αρχή της καριέρας μου, την οποία την διαχειρίστηκα με τρόμο αλλά πάτησα τελικά στα πόδια μου. Μετά, έκανα ένα φίλτρο. Έγινα απόμακρη και για κάποια χρόνια έμπαινα στη διαδικασία να κρύψω κάπως τη σεξουαλικότητά μου. Δεν άφηνα τον εαυτό μου ελεύθερο. Ήμουν, επίσης, πολύ τυχερή, που από τα πρώτα χρόνια της καριέρας μου, έγινα διάσημη ως μια καλή ηθοποιός. Μια στιβαρή ηθοποιός. Αυτό δημιούργησε ένα φίλτρο προστασίας. Ξέρεις, δεν είμαι και άνθρωπος που θα αφήσει να πέσει κάτι κάτω. Θα μιλήσω, θα υπερασπιστώ το άδικο, δεν μπορώ να σωπάσω. Ακούω καμιά φορά σεξιστικά αστεία. Όχι, δεν μπορώ να τα ακούω. Με ενοχλούν. Πάρα πολλές φορές έχω ακούσει άνδρες να αναφέρονται υποτιμητικά σε εμένα, λέγοντας “να αυτή η φεμινίστρια”. Φυσικά και δεν καταλάβαιναν τι σημαίνει φεμινισμός. “Τι θα πει φεμινίστρια ρε βλάκα; Και εσένα υπερασπίζομαι, που εκτίθεσαι.” Δεν μπορώ να βρεθώ σε μια παρέα που μιλούν για κώλους και βυζιά και να μην μιλήσω.
Κάτι για το τέλος;
Εγώ στη ζωή μου, έχω περάσει πολύ μεγάλες δυσκολίες και έχω βγει από πολύ από δύσκολες καταστάσεις. Ποτέ όμως δεν έχασα την πίστη μου στον εαυτό μου και στον άνθρωπο. Αυτό θα ήθελα να πω και σε όσους διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη.
https://avmag.gr/117207/quot-xafnika-persi-to-kalokairi-quot-to-emvlimatiko-ergo-toy-tenesse-williams-sto-theatro-toy-neoy-kosmoy/
