Βραβευμένη με τον Queer Φοίνικα στο φεστιβάλ Καννών 2021, μας ενθουσίασε όταν την είδαμε στο φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου την περασμένη Άνοιξη, η «Μεγάλη Ρήξη» της Κατρίν Κορσινί βρίσκεται από σήμερα στις αίθουσες.
της Δήμητρας Κυρίλλου
Συνδυασμός μιας προσωπικής εμπειρίας που είχε η σκηνοθέτρια, όταν πέρασε μια βραδιά στα επείγοντα ενός δημόσιου νοσοκομείου, όταν στους δρόμους του Παρισιού εκτυλίσσονταν οι διαμαρτυρίες από το κίνημα «Κίτρινα Γιλέκα» και η καταστολή από την αστυνομία, η «Μεγάλη ρήξη» (Γαλλικός τίτλος «La fracture») κάνει ένα λογοπαίγνιο ανάμεσα στη ρήξη – κάταγμα του χεριού της πρωταγωνίστριας Βαλέρια Μπρούνι-Τεντέσκι και μιας άλλης ρήξης, αυτής που έχει διχάσει τη Γαλλική κοινωνία. Στην καρδιά του στόρι βρίσκεται ένα ζευγάρι λεσβιών που, όπως και η δημιουργός καταλήγει στα επείγοντα ενός νοσοκομείου στο Βόρειο Παρίσι, μαζί με τους τραυματισμένους διαδηλωτές από τις διαμαρτυρίες, με ένα αποδεκατισμένο νοσηλευτικό προσωπικό στα όρια της κατάρρευσης και, πολύ σύντομα την αστυνομία να πολιορκεί το κτήριο για να συλλάβει τους ταραξίες.
Η ταινία τα έχει όλα: Νεύρα και χιούμορ, θυμό και γέλιο, προσωπικές ιστορίες και πανανθρώπινες αξίες, ελπίδα και λύπη.
Το μεγαλύτερο μέρος του “LaFracture” διαδραματίζεται μέσα σε ένα δημόσιο νοσοκομείο του Παρισιού, το οποίο βρίσκεται σε συνθήκες κατάρρευσης, τόσο ως κτίριο όσο και ως ανθρώπινο δυναμικό, παρά τις ηρωικές προσπάθειες των μελών του προσωπικού (στην Ελλάδα, δυστυχώς, αντιμετωπίζουμε παρόμοιες καταστάσεις). Με αυτή την κίνηση θέλατε να διαμαρτυρηθείτε για την κατάσταση της δημόσιας υγείας στη Γαλλία;
Η ταινία ουσιαστικά αποτυπώνει την κατάσταση αποσύνθεσης του συστήματος δημόσιας υγείας στη Γαλλία. Η διαπίστωση αυτή έχει επισφραγιστεί από απεργίες και διαδηλώσεις. Σήμερα, επικρατεί αγανάκτηση μέσα στο νοσηλευτικό προσωπικό. Νέοι γιατροί εγκαταλείπουν τις θέσεις τους σε νοσοκομεία και δέχονται προσφορές για εργασία στην Ελβετία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης, εξαιτίας συνθηκών Covid, ανακατασκευάσαμε το σκηνικό ενός νοσοκομείου, θεωρώντας χώρο αναφοράς το νοσοκομείο Lariboisière στο 10ο διαμέρισμα του Παρισιού, και η ανασύσταση φαίνεται ότι τελικά πέτυχε, καθώς αρκετοί πίστεψαν ότι τα γυρίσματα είχαν όντως πραγματοποιηθεί σε αυτό το νοσοκομείο.
Μέσα στoυς χώρους του νοσοκομείου βλέπουμε πολύ διαφορετικούς ανθρώπους όσον αφορά το κοινωνικό και πολιτικό υπόβαθρο, την ηλικία, τη φυλή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Στην αρχή τους παρακολουθούμε να διαφωνούν ο ένας με τον άλλο, να τσακώνονται, αλλά κάτω από αυτές τις ακραίες συνθήκες τα πράγματα αλλάζουν, οι χαρακτήρες μεταβάλλονται. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε με αυτή την εξέλιξη;
Το παρισινό νοσοκομείο αναφοράς, το Lariboisière, βρίσκεται κοντά στο σταθμό Gare du Nord και εκεί κοντά ζει μια ποικιλία διαφορετικών ανθρώπων. Όλων τα νεύρα τεντώνονται γιατί οι αναμονές είναι πολύ μεγάλες, γιατί μερικές φορές δεν έρχεται η σειρά να εξεταστείς ή να νοσηλευτείς γιατί δεν υπάρχουν αρκετοί χειρουργοί και πρέπει να επιστρέψεις άλλη μέρα, οπότε επικρατεί ένταση, καθένας θέλει να είναι πρώτα η σειρά του… και κάποια στιγμή, καθώς περνάει η νύχτα, έρχεται η εξάντληση, ο φόβος… Υπάρχει επίσης αλληλεγγύη. Αυτά είναι ανθρώπινα συναισθήματα που διαπερνούν την ταινία.
Το “LaFracture” δεν διστάζει να αγγίξει πολιτικά ζητήματα, κατά τη γνώμη μου φωτίζει κάποιες συγχύσεις σχετικά με το τι είναι τα “Κίτρινα Γιλέκα” ως κίνημα διαμαρτυρίας. Βλέπουμε ότι ο Γιαν αρνείται την κατηγορία ότι είναι υποστηρικτής της ακροδεξιάς, ενώ την ίδια στιγμή βλέπουμε την οργή και την απογοήτευση κατά του σημερινού πρωθυπουργού. Ήταν πολύ καλό που η ταινία παίρνει θέση και υπερασπίζεται τους πολίτες που διαμαρτύρονται στους δρόμους. Η ερώτηση είναι: Αντιμετωπίσατε δυσκολίες στη φάση της παραγωγής για να αναδείξετε αυτή την ιστορία και την πλευρά του κινήματος των “GilletJaunes“; (για παράδειγμα τον ρόλο της αστυνομίας, το γεγονός ότι βλέπουμε την εντολή να καταγράφονται τα ονόματα όλων των ανθρώπων που έφταναν στο νοσοκομείο κ.λ.π.);
Είχα υποχρέωση να δείξω το σενάριο στον διευθυντή του φορέα των νοσοκομείων του Παρισιού. Μου εξήγησε ότι η καταγραφή (Σ.Σ. των ονομάτων των τραυματιών) είχε γίνει με καλές προθέσεις, επειδή στη διάρκεια των συγκρούσεων του 2015 οι οικογένειες δεν μπορούσαν να ταυτοποιήσουν τους τραυματίες τους. Αλλά στην περίπτωση των διαδηλώσεων των Κίτρινων Γιλέκων, αυτό δεν εξηγήθηκε επαρκώς στους νοσηλευτές στο πεδίο και αυτό δημιούργησε σύγχυση και καχυποψία. Βλέπουμε ότι ακόμη και μια καλή πρόθεση μπορεί να οδηγήσει σε παρεξηγήσεις.
Δεν αντιμετωπίσαμε κάποια δυσκολία στην ολοκλήρωση της ταινίας, αν και πρέπει να επισημάνω ότι δεν λάβαμε καμιά κρατική υποστήριξη- (Σ.Σ. επιχορήγηση). Επί του πρακτέου πάντως, η νομαρχία απέσυρε τις άδειες που μας είχε παραχωρήσει για να κινηματογραφήσουμε τη διαδήλωση των Κίτρινων Γιλέκων στο Παρίσι. Αναγκαστήκαμε να καταφύγουμε σε ιδιωτικό πλατώ για να γυρίσουμε τη σεκάνς (Σ.Σ. της διαδήλωσης). Κατά τα άλλα, ο διανομέας στην αρχή φοβόταν ότι το κίνημα των κίτρινων γιλέκων θα ξεχαστεί γρήγορα. Παρολαυτά, ανακοίνωσε ημερομηνία εξόδου στις αίθουσες, αν και τελικά λόγω κακής οργάνωσης δεν μπόρεσε να την τηρήσει.
Τώρα, για το ίδιο το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, στο ξέσπασμα του κινήματος, μπορούσες να δεις και ακροδεξιούς να συμμετέχουν, αλλά πολλοί απογοητευμένοι, εξοργισμένοι άνθρωποι τους απομάκρυναν. Υπήρχαν εντάσεις και μέσα στην Αριστερά. Το κίνημα δεν είχε συγκεκριμένη πολιτική ταυτότητα, είχε ένα πλήθος από αιτήματα. Σχετικά με την εικόνα της αστυνομίας, πράγματι υπάρχουν εικόνες καταστολής αλλά αυτό την ίδια στιγμή δείχνει ότι οι αστυνομικοί, οι οποίοι είναι ένστολοι κρατικοί υπάλληλοι, δέρνουν τον κόσμο, που θα καταλήξει να γεμίσει τα ήδη υπερπλήρη νοσοκομεία και έτσι θα φέρει σε δυσκολία κάποιους άλλους κρατικούς λειτουργούς.
Στην ταινία παρακολουθούμε μια λεσβιακή ιστορία αγάπης (ή μίσους άραγε) μεταξύ της Ραφ και της Ζουλί. Είναι διαφορετικός ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίσατε τις ΛΟΑΤΚΙ+ σχέσεις στην προηγούμενη ταινία σας, το “Labellesaison“, όπου παρουσιάζετε δύο λεσβίες γυναίκες να αγωνίζονται να κρατήσουν τη σχέση τους στη Γαλλία στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ή αρχές ‘70. Στο “LaFracture” δύο γυναίκες ζουν κάτω από την ίδια στέγη, εντελώς νόμιμα, αντιμετωπίζουν άλλου είδους προβλήματα. Πώς πιστεύετε ότι έχει αλλάξει η ζωή των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και η απεικόνισή τους στον κινηματογράφο με την πάροδο των χρόνων;
Στην ταινία μου ήθελα να προβάλω την κανονικοποίηση της σχέσης μεταξύ δύο γυναικών, οι οποίες ζουν και συμπεριφέρονται όπως κάθε άλλο ζευγάρι. Νομίζω ότι η αναπαράσταση των λεσβιακών ζευγαριών εξακολουθεί να είναι πολύ μικρή. Ωστόσο δεν είναι η ομοφυλοφιλία το θέμα αυτής της ταινίας μου. Να σας θυμίσω ότι η ταινία “La belle saison” διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1970. Σήμερα το ζευγάρι που πρωταγωνιστεί στο “The Fracture” περνάει μια κρίση, ίσως να έχει φθαρεί αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει μίσος. Μπορεί να μιλάνε άσχημα η μια στην άλλη, να αλληλο-εξοργίζονται, αλλά ήθελα να το δείξω μέσω της κωμωδίας, έτσι ώστε η μεταξύ τους σχέση τους να μην φαντάζει αφόρητη αλλά να είναι αστεία και να βγάζει γέλιο και χαμόγελο. Ακριβώς αυτό πιστεύω, ότι μπορούμε να σκηνοθετήσουμε ένα ζευγάρι γυναικών χωρίς απαραίτητα να τις εξιδανικεύσουμε, ούτε να επικεντρώσουμε στον αγώνα για τα δικαιώματά τους, αλλά απλά στην κοινοτοπία (banality) της καθημερινής ζωής.
Η ταινία μοιράζεται με το κοινό τόσο ξεκαρδιστικές, όσο και τραγικές στιγμές, θλίψη και ελπίδα. Είναι αυτή η εικόνα της σύγχρονης Γαλλίας; Ποια είναι τα συναισθήματά σας για το μέλλον;
Πιστεύω ότι η ταινία ταλαντεύεται όπως και εγώ μπροστά στις απειλές που σχετίζονται με το μέλλον. Οργίζεσαι, θέλεις να δράσεις, αλλά και πάλι μερικές φορές γίνεσαι πολύ εγωιστής. Μου αρέσει να μπορώ να γελάω και να κάνω τον κόσμο να γελάει, σαν αντίδοτο στα έντονα άγχη και ανησυχίες και νομίζω ότι είναι καλό να κρατάμε στο μυαλό τη ζωντάνια και το χιούμορ. Σε αυτή την ταινία μου φάνηκε πολύ σημαντικό. Και τελικά είναι αυτό που κρατάει όρθιο το νοσηλευτικό προσωπικό, στο οποίο ουσιαστικά αφιερώνω αυτή η ταινία. Αν δεν μπορούν να γελάσουν μεταξύ τους κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις, θα καταρρεύσουν, το γέλιο είναι σαν φάρμακο, είναι σωτήριο.
Όσο για το μέλλον, κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Αν και μας μιλάνε για καταστροφές, βλέπουμε ότι από μέρα σε μέρα είμαστε εδώ. Το να κοιτάμε προς το μέλλον είναι πολύ τρομακτικό γιατί δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το θάνατό μας σε αυτό.
“Η Μεγάλη Ρήξη” της Κατρίν Κορσινί ήρθε στους κινηματογράφους
