Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας ανακοίνωσε αυτήν την εβδομάδα ότι επεκτείνει την εφαρμογή εννέα νόμων σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συζύγων και σε ομόφυλα ζευγάρια, μια σημαντική, αν και περιορισμένη, νίκη στη σταδιακή πορεία της χώρας προς την ισότητα στον γάμο.
Σύμφωνα με το ισχύον σύνταγμα της Ιαπωνίας, ο γάμος ορίζεται ως «αμοιβαία συναίνεση μεταξύ των δύο φύλων» και δεν αναγνωρίζονται οι ομόφυλες σχέσεις. Τρία από τα οκτώ περιφερειακά ανώτερα δικαστήρια της Ιαπωνίας τα τελευταία χρόνια έχουν κρίνει ότι η αποτυχία της κυβέρνησης να δώσει νομική αναγνώριση στα ζευγάρια ίδιου φύλου είναι αντισυνταγματική.
Στην ανακοίνωσή της την Τρίτη, η κυβέρνηση δήλωσε ότι θα θεωρεί τα ζευγάρια ίδιου φύλου ως «de facto σύζυγους» για τις επιπλέον διατάξεις, που περιλαμβάνουν και επιδόματα σε περιπτώσεις καταστροφών. Η απόφαση αυτή ακολουθεί αντίστοιχη τον Ιανουάριο, όταν επεκτάθηκαν άλλοι 24 νόμοι για τα ομόφυλα ζευγάρια, μεταξύ των οποίων ο Νόμος Πρόληψης Ενδοοικογενειακής Βίας, ο Νόμος για Μίσθωση Γης και Κατοικίας, ο Νόμος Πρόληψης Κακοποίησης Παιδιών και ο Νόμος για Δημόσια Στέγαση.
Σε απόφαση περιφερειακού δικαστηρίου τον Δεκέμβριο σχετικά με την ισότητα στον γάμο, ο δικαστής Takeshi Okada αποφάνθηκε ότι οι αστικοί νόμοι που απαγορεύουν τον γάμο μεταξύ ατόμων ίδιου φύλου παραβιάζουν το σύνταγμα, γράφοντας: «Δεν υπάρχει πλέον λόγος να μην αναγνωρίζεται νομικά ο γάμος μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών».
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, το ανώτατο δικαστήριο της Ιαπωνίας δεν έχει την εξουσία να χορηγήσει το δικαίωμα της ισότητας στον γάμο, ανεξαρτήτως των αποφάσεων των κατώτερων δικαστηρίων για τη συνταγματικότητά του. Η απόφαση αυτή ανήκει μόνο στο Εθνικό Κοινοβούλιο της Ιαπωνίας (National Diet). Μέχρι στιγμής, το Κοινοβούλιο δεν έχει εξετάσει το ζήτημα.
Ένας δικαστής του Οσάκα είχε κρίνει το 2022 ότι η άρνηση νομικής αναγνώρισης σε τρία ζευγάρια ίδιου φύλου «από την οπτική της ατομικής αξιοπρέπειας» καθιστά «αναγκαία την επίτευξη των οφελών που προκύπτουν από την επίσημη αναγνώριση των ζευγαριών ίδιου φύλου». Ωστόσο, όπως σημείωσε, «η δημόσια συζήτηση σχετικά με το ποιο σύστημα είναι κατάλληλο δεν έχει διεξαχθεί επαρκώς». Πρόκειται για ένα αδιέξοδο που μόνο η εθνική νομοθεσία μπορεί να επιλύσει.
Η επέκταση των νόμων τον Ιανουάριο και η πρόσφατη ανακοίνωση υποδεικνύουν ότι η κυβερνητική συνασπιστική κυβέρνηση υπό τον νυν Πρωθυπουργό Shigeru Ishiba φαίνεται να ακούει περισσότερο το κοινό σε σχέση με προηγούμενες κυβερνήσεις που κυριαρχούνταν από το συντηρητικό Κόμμα Φιλελεύθερων Δημοκρατών. Περίπου το 70% του ιαπωνικού πληθυσμού υποστηρίζει την ισότητα στον γάμο.
Μετά την απόφαση του Δεκεμβρίου για την αντισυνταγματικότητα της απαγόρευσης, ο Πρωθυπουργός Ishiba δήλωσε ότι η ισότητα στον γάμο «θα έκανε το έθνος πιο ευτυχισμένο».
