Ήταν τον Ιούνιο του 2011, όταν η Ελευθερία Αρβανιτάκη ανέβηκε στη σκηνή του Athens Pride, ξεσηκώνοντας το πλήθος με τα τραγούδια της. Εννέα σχεδόν χρόνια μετά και με αφορμή τη δισκογραφική της επιστροφή, η μεγάλη τραγουδίστρια μάς άνοιξε το σπίτι της και μας προσκάλεσε στον πολύχρωμο και γεμάτο με μουσική κόσμο της.
Aς ξεκινήσουμε με τη νέα σας δισκογραφική δουλειά (σ.σ. Μεγάλα Ταξίδια). Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Τα “Μεγάλα Ταξίδια” προέκυψαν από μια σχέση τριών ανθρώπων που γνωρίζονται πολύ καλά. Αυτό είναι κάτι που έφερε μεγάλη ισορροπία στο αποτέλεσμα και δημιούργησε ακόμα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη μεταξύ μας. Με τη Λήδα (Ρουμάνη) συνεργαζόμαστε πολλά χρόνια. Από το 2004 με το “Πάρε με αγκαλιά και πάμε” και στη συνέχεια με πολλά άλλα τραγούδια που ακολούθησαν όπως το “Κρύβομαι στο αντίο” και άλλα. Με τον Θέμη (Καραμουρατίδη) είναι η δεύτερη φορά που συνεργάζομαι. Την πρώτη φορά ήταν το 2015 με τον “Δίσκο 9+1 Ιστορίες” που βγήκε σε μία ιδιαίτερα δύσκολη εποχή, την εποχή των capital controls. Λίγο καιρό πριν ο Θέμης είχε μια ιδέα να κάνουμε ένα δίσκο οι τρεις μας. Μου άρεσε πολύ η ιδέα, γιατί ο Θέμης με ενδιαφέρει πολύ ως συνθέτης. Η Λήδα έχει εξελιχθεί πάρα πολύ όλα αυτά τα χρόνια και σ’ αυτό το δίσκο έχει γράψει στίχους με μεγάλο ενδιαφέρον συγγραφικά. Επίσης, είναι η δεύτερη φορά που κάνω δίσκο μόνο με έναν συνθέτη κι ένα στιχουργό μετά από πολλά χρόνια, συγκεκριμένα μετά το 1986 που έκανα το Κοντραμπάντο και το 1989 το Τανιράμα με το Σταμάτη Σπανουδάκη.
Υπάρχει κάτι που σας ενώνει με τους συνεργάτες σας;
Η μουσική ενώνει. Η μουσική είναι μια τέχνη που θέλει ομάδα για να μπορέσει να γίνει με πετυχημένο τρόπο και να έχει ένα ωραίο αποτέλεσμα. Δεν είναι μια τέχνη μοναχική όπως του αρχιτέκτονα ή του ζωγράφου.
Αν έπρεπε να θέσετε την αφετηρία της μεγάλης αυτής καλλιτεχνικής πορείας σας, από που θα ξεκινούσατε;
Από την αρχή της. Το καλοκαίρι που συνάντησα εντελώς τυχαία την Οπισθοδρομική Κομπανία στη Σκόπελο σε διακοπές. Ήταν η εποχή που στις ταβέρνες έπαιζαν μουσική, έπαιζα και εγώ τότε μπαγλαμά. Τα παιδιά είχαν τότε μια πρόταση να παίξουν με το Σαββόπουλο στο Γιγανταιώρημα. Η μπάντα δεν είχε ακόμα όνομα, o Άγγελος Σφακιανάκης σκέφτηκε το όνομα Οπισθοδρομική Κομπανία. Έτσι παίξαμε δίπλα στο Διονύση Σαββόπουλο και έγινε η αρχή. Ο στόχος μου δεν ήταν να γίνω τραγουδίστρια. Προέκυψε πολύ φυσικά όλο αυτό και μάλιστα με τους καλύτερους οιωνούς. Ο κόσμος της μουσικής με υποδέχτηκε πολύ ζεστά και έχω περάσει πολύ καλά όλα αυτά τα χρόνια. Κοιτάζω πίσω πολλές φορές και βλέπω την Ελευθερία εκείνης της εποχής και τη θαυμάζω για το θάρρος της και για την τόλμη της.
Και ποιες συνεργασίες σας θα ξεχωρίζατε;
Το Μένω Εκτός (1991) γιατί ήταν και ο πρώτος δίσκος που έκανα εγώ την παραγωγή. Στη συνέχεια Τα τραγούδια για τους μήνες (1996) είναι ένας άλλος ξεχωριστός δίσκος για εμένα, στον οποίο πλησιάσαμε τους ποιητές με το Δημήτρη Παπαδημητρίου. Ο πρώτος δίσκος που έκανα με την Οπισθοδρομική Κομπανία (1982), Τα κορμιά και τα μαχαίρια (2012), η Εκπομπή (2001) και φυσικά ο τελευταίος δίσκος Τα μεγάλα Ταξίδια. Γενικά όμως θα σας πω, πως ό,τι έχω κάνει δισκογραφικά με εκφράζει απόλυτα τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο που έχει κυκλοφορήσει. Δεν έχω μετανιώσει για κάποιο δίσκο που έκανα.
Υπάρχει κάτι για το οποίο έχετε μετανιώσει;
Για κάποια μουσικά πράγματα που δεν τόλμησα να κάνω από ανασφάλεια.
Eχετε δηλώσει στο παρελθόν ότι έχετε ζηλέψει κάποια τραγούδια, θα μας πείτε κάποια απ’ αυτά;
Η Ελλάδα έχει μια δισκογραφία πολύ δυνατή. Έχω ζηλέψει τραγούδια και δίσκους συναδέλφων. Πρώτα απ’ όλα τη Σωτηρία της Ψυχής της Λίνας Νικολακοπούλου και του Σταμάτη Κραουνάκη, υπέροχο τραγούδι. Το Σ’ακολουθώ του Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Το Εγώ Μεγάλωνα για σένα που έχει τραγουδήσει η Νατάσσα Μποφίλιου, του Θέμη Καραμουρατίδη και του Γεράσιμου Ευαγγελάτου είναι ένα τραγούδι που μου αρέσει πολύ. Επίσης, θα ήθελα να είχα τραγουδήσει όλον το Χατζιδάκι και τον Τσιτσάνη. Ό,τι υπάρχει να το έχω τραγουδήσει εγώ (γέλια).
Πώς θα ήταν η ζωή σας χωρίς τη μουσική και το τραγούδι;
Έλα ντε! Ειλικρινά δεν μπορώ να φανταστώ τι θα έκανα αν δεν είχα στη ζωή μου τη μουσική. Θα ήταν πιο φτωχή σίγουρα.
Πριν έρθει όμως στη ζωή σας, ποιο ήταν το όνειρό σας;
Ήθελα να σπουδάσω αρχαιολογία στην Ιταλία, αλλά επειδή ήδη έλειπε ο αδερφός μου στην Αμερική δεν έφυγα. Στη συνέχεια μπήκε στη ζωή μου η μουσική και το τραγούδι.
Πού ταυτίζεται η Ελευθερία της μουσικής σκηνής με την Ελευθερία που αυτή τη στιγμή πίνει μαζί μας τσάι;
Η Ελευθερία στην προσωπική της ζωή είναι το ίδιο σημαντική με την Ελευθερία πάνω στην σκηνή. Η Ελευθερία στην οικογένεια της, η Ελευθερία στη μουσική. Αυτοί είναι οι δυο δρόμοι που με χαρακτηρίζουν. Έχω αφιερώσει στη μουσική τόσο χρόνο όσο και στη οικογένειά μου. Είναι δυο πράγματα εξίσου σημαντικά για εμένα και γι αυτό έχω κρατήσει αυτήν την ισορροπία.
Πώς πρόεκυψε η συμμετοχή σας το 2011 στο Athens Pride;
Ο Κωνσταντίνος Ρήγος είναι πολύ φίλος μου και ήταν διοργανωτής των εκδηλώσεων του Pride. Μου ζήτησε λοιπόν να τραγουδήσω και δέχτηκα χωρίς δεύτερη σκέψη. Δεν υπήρχε κάποιο θέμα για να το σκεφτώ περισσότερο. O λόγος που συμμετείχα στο Pride ήταν η χαρά της ζωής.
Τι θυμάστε από εκείνη την ημέρα;
Ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία, ο κόσμος χαμογελούσε και ήταν χαρούμενος και αυτό είναι που μ΄έκανε να περάσω και εγώ πολύ ωραία. Αισθανόμουν ότι ήμουν στον χώρο μου, ότι ήμουν πολύ στα νερά μου. Το pride είναι μια μια πολύ σοβαρή γιορτή που σχετίζεται με τις ζωές πάρα πολλών ανθρώπων. Εννοείται πως θα πήγαινα και πάλι με μεγάλη χαρά.
Ένα από τα πράγματα που διεκδικούμε ως κοινότητα είναι η ελευθερία ως προς τη σεξουαλικότητα και την αυτοδιάθεση του σώματος. Εσείς αισθανθήκατε ποτέ την ανάγκη να υπερασπιστείτε ή να διεκδικήσετε αυτή την ελευθερία;
Νομίζω ναι. Προσωπικά, έκανα την επανάστασή μου την περιόδο της εφηβείας μου. Ήθελα να ζήσω με τον τρόπο που ήθελα εγώ και όχι σύμφωνα με τους κοινωνικούς κανόνες. Έφυγα από το πατρικό μου, νοίκιασα ένα σπίτι στου Γκύζη και ξεκίνησα το τραγούδι. Ό,τι πιο ανατρεπτικό για εκείνα τα χρόνια. Τα χρόνια που ξεκίνησα εγώ, δεν ήταν τα πράγματα τόσο εύκολα ως προς το μάτι της κοινωνίας για τη γυναίκα τραγουδίστρια. Να φανταστείτε πήγα στο αστυνομικό τμήμα να βγάλω ταυτότητα και όταν με ρώτησαν για το επάγγελμα μου, είπα φυσικά τραγουδίστρια. Ο αστυνομικός κοντοστάθηκε και μου είπε, «μήπως να γράψω μουσικός καλύτερα;». Και του είπα «όχι, θα γράψεις τραγουδίστρια γιατί αυτό είναι το επάγγελμά μου και είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτό». Ένα δεύτερο περιστατικό είναι με τον πρώτο μου σύζυγο. Νοικιάσαμε ένα σπίτι και ο ιδιοκτήτης πρότεινε να μπει μόνο το όνομα του συζύγου μου, που είναι γιατρός γιατί αν βάζαμε και το δικό μου όνομα, θα έλεγαν ότι «χάλασε» η πολυκατοικία που ήρθε τραγουδίστρια. Το όνομά μου βεβαίως μπήκε, μετά από ένα μικρό καυγά. Πιστεύω πως, ανεξάρτητα από την ταυτότητα ή τις ταυτότητες που φέρεις, είναι απαραίτητο να βρίσκεις το θάρρος να υπερβαίνεις αυτά τα σεξιστικά στερεότυπα. Πρέπει να τα κάνεις στην άκρη, αν θέλεις να τολμήσεις να κάνεις πράγματα για τη ζωή σου και την αυτοδιάθεση σου. Τουλάχιστον έτσι το έχω βιώσει εγώ.
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη αισθάνεται πιο άνετα να μιλήσει για πράγματα που παλιότερα δεν θα μιλούσε;
Παλιότερα για να μου πάρουν συνέντευξη ίδρωναν. Ήμουν πολύ επιφυλακτική και προσεκτική στις απαντήσεις μου. Θυμάμαι μια ομάδα δημοσιογράφων κάθε φορά που είχαμε συνέντευξη έλεγαν, «ωχ με την Αρβανιτάκη έχουμε συνέντευξη, θα πρέπει να της τραβάμε με το τσιγγέλι τα λόγια». Μεγαλώνοντας αυτό έφυγε, τώρα είμαι πολύ πιο χαλαρή, ήσυχη και ανοιχτή στις συνεντεύξεις. Βέβαια αυτό έχει να κάνει και με τον δημοσιογράφο. Ο δημοσιογράφος είναι κάτι σαν τον ηχολήπτη, παίζει η ορχήστρα αλλά ο ηχολήπτης ενορχηστρώνει και φτάνει στους ακροατές το τελικό αποτέλεσμα. Το ίδιο κάνει και ο δημοσιογράφος, «ενορχηστρώνει» το τελικό αποτέλεσμα μιας συνέντευξης.
Προσδιορίζεστε ως φεμινίστρια;
Έχω πει και παλαιότερα ότι δεν μπορώ να επισκεφτώ κράτη, όπου η γυναίκα έχει κατώτερη θέση, γιατί αισθάνομαι ότι προδίδω τα πιστεύω μου και την ιδεολογία μου. Μ’ αυτή την έννοια είμαι φεμινίστρια. Πιστεύω ότι οι γυναίκες πρέπει να στηρίζουν τα όνειρά τους και να βρίσκουν το θάρρος να πετυχαίνουν το στόχο τους. Για παράδειγμα ο χώρος της μουσικής είναι κυρίως ανδροκρατούμενος. Το να μπεις μέσα και να επιβληθείς όταν είσαι γυναίκα θέλει προσπάθεια και έναν συνεχή πόλεμο. Θέλει επιμονή και υπομονή για να πετυχαίνεις τους στόχους σου.
Θεωρείτε ότι η ελληνική κοινωνία είναι ομοφοβική;
Σε κοινωνικό επίπεδο αισθάνομαι ότι υπάρχει μεγαλύτερη αποδοχή. Ψηφίστηκε και το σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Ωστόσο, πιστεύω ότι είμαστε πίσω απ’ άλλες χώρες όπως είναι η Ολλανδία ή ή Αγγλία για παράδειγμα. Πιστεύω ότι αυτό δεν συμβαίνει απαραίτητα επειδή σ΄αυτή τη φάση έχουμε μια συντηρητική κυβέρνηση στην Ελλάδα, αλλά έχει να κάνει με το Ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Τα τελευταία χρόνια έχουν βγει σε παγκόσμιο επίπεδο συντηρητικές κυβερνήσεις που πολλές απ’ αυτές είναι ενάντια στη ΛΟΑΚΤΙ+ κοινότητα, αλλά και σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Όσο πάντως πιο ακραία δεξιά πάμε τόσο πιο ακραία ομοφοβικό σήμα δίνουμε.
Είστε υπέρ του coming out των ατόμων;
Φυσικά και είμαι υπέρ. Καταλαβαίνω ότι είναι τόσο δύσκολο και σκληρό να μπαίνεις σε μια διαδικασία να εξηγείς και να απολογείσαι, ενώ δεν υπάρχει λόγος. Ωστόσο, θεωρώ ότι είναι λύτρωση γιατί πλέον μπορείς περήφανα να βάλεις ένα στοπ και να πεις αυτός είμαι. Μπορείς να ζεις ανοιχτά χωρίς να κρύβεσαι.
Εσείς θα μπαίνατε στη διαδικασία ενός coming οut, αν για παράδειγμα ήσασταν λεσβία;
Όταν είσαι έξω από το χορό, μπορείς να λες με ευκολία κάποια πράγματα, αλλά από τη θέση που είμαι τώρα σου λέω ναι, ξεκάθαρα ναι.
Ποιες είναι οι επόμενες εμφανίσεις σας;
Από το Σάββατο 7 Μαρτίου και για 5 Σάββατα στο Πειραιώς 131 θα κάνουμε μια παράσταση με τίτλο «Τα μεγάλα ταξίδια και οι παράλληλοι δρόμοι της Ελευθερίας Αρβανιτάκη» με special guest τον Θέμη Καραμουρατίδη σε επιμέλεια της Λήδας Ρουμάνη. Θα παρουσιάσουμε τραγούδια από το νέο δίσκο αλλά και τραγούδια της παράλληλης μουσικής μου διαδρομής, τραγούδια που δε συμπεριλήφθηκαν στην προσωπική μου δισκογραφία αλλά είχα την χαρά να ερμηνεύσω με φιλική συμμετοχή σε δισκογραφικές δουλειές συναδέλφων, τραγούδια από την τηλεόραση, το θέατρο και τον κινηματογράφο. Σας περιμένουμε!
Πληροφορίες
«Τα μεγάλα ταξίδια και οι παράλληλοι δρόμοι της Ελευθερίας Αρβανιτάκη»
Πειραιώς 131
από Σάββατο 7/3 και για 5 Σάββατα
Ειδική συμμετοχή:
Θέμης Καραμουρατίδης
Επιμέλεια προγράμματος:
Ελευθερία Αρβανιτάκη, Λήδα Ρουμάνη
Ενορχηστρώσεις:
Αλέξανδρος Δράκος Κτιστάκης
Ο δίσκος «Τα Μεγάλα Ταξίδια» κυκλοφορεί από την Panik Oxygen Record
συνέντευξη: Βίκυ Αναγνωστοπούλου & Βασίλης Θανόπουλος
