Πραγματοποιήθηκε χθες ο Α’ ημιτελικός της Eurovision. Μια λαμπερή διοργάνωση σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία οι ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες δέχονται – ακόμη περισσότερες – επιθέσεις και που η ανάγκη για σαφή πολιτικά και κοινωνικά μηνύματα είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι στον μουσικό αυτόν διαγωνισμό συμμετέχουν και πολλά κράτη που αντιμετωπίζουν έντονα ζητήματα ομο/τρανσφοβίας. Ας πάρουμε την Κροατία για παράδειγμα, η οποία δεν προκρίθηκε στο τελικό.
Η χώρα εκπροσωπήθηκε από τον 21χρονο Μάρκο Μπόσνιακ, ο οποίος κατάφερε να κερδίσει τον εθνικό διαγωνισμό της Κροατίας με τον τραγούδι του «Poison Cake».
Η επιλογή του Μπόσνιακ, ωστόσο, προκάλεσε μεγάλες αντιπαραθέσεις λόγω της ανοιχτά γκέι ταυτότητάς του- κάτι αρκετά σπάνιο για την πατριαρχική κοινωνία της Κροατίας.
Οι αντιπαραθέσεις αυτές, μάλιστα, έχουν αποκτήσει και πολιτική διάσταση, με τις τοπικές εκλογές στην Κροατία να έχουν προγραμματιστεί για τις 18 Μαΐου – μία μέρα μετά τον τελικό της Eurovision.
Η Λίντια Μπέκαβατς, δημοτική σύμβουλος στο Σπλιτ με το κόμμα Κροατικό Αστικό Κόμμα, κάλεσε μέσω Facebook σε μποϊκοτάζ του «Poison Cake». Το κόμμα της ισχυρίζεται ότι «ιδρύθηκε πάνω στις αξίες των σύγχρονων δημοκρατιών και στην παράδοση και ταυτότητα του κροατικού λαού».
Η συντηρητική πολιτικός κάλεσε τους Κροάτες να γυρίσουν την πλάτη τους στη Eurovision, ενώ κατηγόρησε τον Μπόσνιακ, γιατί τραγούδησε τον εθνικό ύμνο της Κροατίας στην περσινή παρέλαση Υπερηφάνειας στο Ζάγκρεμπ.
Ο Μπόσνιακ είναι ένας από τους ελάχιστους καλλιτέχνες στην Κροατία που έχει μιλήσει ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά του.
«Δεν είναι εύκολο να είσαι ειλικρινής σε αυτή την κοινωνία, αλλά για μένα δεν υπήρχε εναλλακτική. Δεν ήθελα να κρύβω ποιος είμαι. Δεν θέλω να ζω διπλή ζωή. Υπήρχαν όλα – υποστήριξη, αλλά και άσχημα σχόλια. Αλλά αυτό που με παρακινεί είναι τα μηνύματα από ανθρώπους που μου λένε ότι τους έδωσα δύναμη. Αυτό αξίζει τα πάντα», έχει δηλώσει.
Όσον αφορά την πατρίδα του, περιγράφει τη σχέση του με αυτήν ως ένα μείγμα «λαχτάρας» και «απόδρασης».
«Αυτό το μέρος είναι βαθιά μέσα στα κόκαλά μου. Αλλά ταυτόχρονα, έπρεπε να φύγω για να αναπνεύσω ελεύθερα και να εξελιχθώ. Στα ποιήματά μου, αυτό το “εκεί” εμφανίζεται συχνά – είναι περισσότερο ένα συναίσθημα παρά ένας συγκεκριμένος τόπος. Ένα μείγμα αγάπης, νοσταλγίας και ανάγκης για απόσταση», εξηγεί.
Βλέπει μια παράλληλη πορεία με τον Άντουν Μπράνκο Σίμιτς, έναν από τους σημαντικότερους ποιητές της Κροατίας, με τον οποίο μοιράζεται βιογραφικές ομοιότητες.
Και οι δύο γεννήθηκαν στη συντηρητική Ερζεγοβίνη και μετακόμισαν στο Ζάγκρεμπ για να ακολουθήσουν καλλιτεχνική πορεία.
«Τον καταλαβαίνω απόλυτα. Κουβαλούσε κι αυτός μέσα του εκείνη την εσωτερική ανησυχία και την αναζήτηση για ελευθερία», είπε ο Μπόσνιακ.
Ερωτηθείς για τη σημασία του τραγουδιού του «Poison Cake», ο Μπόσνιακ αναφέρει ότι οι στίχοι έχουν παρερμηνευτεί.
«Είναι ένα μήνυμα. Μιλά για εκείνες τις σχέσεις που εξωτερικά φαίνονται όμορφες αλλά είναι τοξικές μέσα τους και μας καταστρέφουν αργά. Το ‘Poison Cake’ είναι η στιγμή που αναγνωρίζεις την τοξικότητα, παίρνεις τη ζωή στα χέρια σου και λες – “ως εδώ”. Είναι μια δυνατή στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου», εξηγεί.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ωστόσο, το τραγούδι θεωρείται από πολλές συντηρητικές φωνές βλάσφημο ή ακόμη και σατανιστικό.
«Η υποκίνηση βίας με έναν πολύ ύπουλο τρόπο – είναι αυτό το μήνυμα για τα παιδιά και τη νεολαία μας;» έγραψε στο Facebook η Μπέκαβατς. «Ας μποϊκοτάρουμε όλοι αυτό που μας επιβάλλεται, γιατί δεν ήταν δική μας επιλογή!»
Από την νίκη του στον εθνικό τελικό και μετά, τα ομοφοβικά σχόλια που δέχεται ο Μπόσνιακ έχουν αυξηθεί δραματικά.
«Δεν περίμενα τέτοιο επίπεδο μίσους. Είναι ένα πράγμα να μην σου αρέσει ένα τραγούδι ή μια εμφάνιση, αλλά το μίσος που έλαβα βασιζόταν απλά στο ότι είμαι γκέι ή ότι είμαι σατανιστής ή κάτι τέτοιο».
Για τον ίδιο, ωστόσο, η συμμετοχή του στη Eurovision μεταφέρει και ένα μήνυμα ΛΟΑΤΚΙ+ ορατότητας.
«Αυτός είναι ο λόγος που η εκπροσώπηση έχει σημασία, επειδή δεν είχα την εκπροσώπηση στα κροατικά μέσα και ποτέ δεν είδα κανέναν που να είναι ανοιχτά γκέι και περήφανος».
Η περίπτωση του Μάρκο Μπόσνιακ αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα γύρω από το πώς ο θεσμός της Eurovision μπορεί να αποτελέσει ένα μέσο ορατότητας και αλληλεγγύης για και προς τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που εξακολουθούν να υφίστανται διακρίσεις και επιθέσεις ακόμη και σε χώρες που συμμετέχουν στον διαγωνισμό.
Ίσως και γι΄αυτό η απόφαση του θεσμού να απαγορεύσει τις ΛΟΑΤΚΙ+ σημαίες (όπως κι αυτή της Παλαιστίνης) ως «πολιτικές» έχει προκαλέσει την αντίδραση αρκετών ΛΟΑΤΚΙ+ συλλογικοτήτων στην Ευρώπη.
Και ίσως εδώ είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Η απαγόρευση αυτή αφορά στις επίσημες αποστολές και όχι στον κόσμο που θα βρεθεί εκεί, ο οποίος μπορεί να κυματίζει ελέυθερα όσες πολύχρωμες σημαίες θέλει (ελπίζω αυτό να κάνει). Αυτό, ωστόσο, δεν το κάνει λιγότερο προβληματικό. Γιατί στερεί από άτομα όπως ο Μπόσνιακ να περάσουν το μήνυμα ορατότητας που θέλουν και που συχνά δυσκολεύονται να κάνουν στη χώρα τους.
Σημείωση: αντίστοιχα «πολιτική» θα έπρεπε να γίνει η Eurovision και για τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη.
