Πανελλήνιες δεν έδωσα ούτε και πίστεψα ποτέ ότι θα δώσω. Η μάνα μου, αντιθέτως, το πίστεψε καρδιακά για ένα χρονικό διάστημα, και ανέλαβε τη διαδικασία του προμόσιον με το να ενημερώσει τηλεφωνικά ολόκληρο το σόι για το λαμπρό μου μέλλον. Μία μέρα, ερχόμενη σπίτι από το φροντιστήριο, στο οποίο πήγαινα μόνο γιατί είχα ερωτευτεί τη διπλανή μου που δεν με ήθελε, συνειδητοποίησα ότι όλη αυτή η φαρσοκομωδία δεν είχε κανένα μέλλον και ότι πιο γρήγορα θα ξεκινούσε η ταξική επανάσταση παρά θα μάθαινα εγώ λατινικά.
Τα διάβαζα και τα ξαναδιάβαζα αλλά τίποτα. Το μυαλό ταξίδευε αλλού και κατέληγα να γράφω ποίηματα και ιστορίες στα οπισθόφυλλα. Κάπως έτσι αποδέχθηκα επίσημα ότι είμαι στόκος. “Δε θα δώσω πανελλήνιες” ανακοίνωσα λοιπόν στο σπίτι, και φορέσαμε όλοι τις πλερέζες και καθίσαμε αρμονικά μπροστά στο τζάκι αναλογιζόμενοι τα χαμένα χρόνια και τις περασμένες ευκαιρίες της νιότης. Μάταια προσπάθησαν να με πείσουν. Ο θεσμός των πανελληνίων με έχασε την ημέρα που συνειδητοποίησα ότι πρέπει να μάθω απ’έξω απόψεις που δεν μου ανήκουν και να τις παρουσιάζω σαν δικές μου. Είχαν το θράσος να με ρωτήσουν “τι σκεφτόταν ο ποιητής όταν έγραφε το τάδε” και όχι μόνο δε βγήκε ο ποιητής από τον τάφο να πει “σκεφτόμουν αγγουροντομάτα με φετούλα και λόγος δε σου πέφτει”, αλλά το δέχτηκα κι έσκυψα και το κεφάλι και σημείωσα στο τετράδιο όσα μου είπαν με μεγάλα στρογγυλά γράμματα για να φαίνονται.
Η προσωπικότητά μου είχε προσβληθεί ανυπέρβλητα. Αναφέροντας στην τάξη πως δε γίνεται να υπάρχει σωστή τεκμηριωμένη απάντηση στο τι σκεφτόταν ένας νεκρός πλέον συγγραφέας όταν έγραφε κάτι, κέρδισα και την πρώτη μου τιμωρητική απουσία στο μάθημα λογοτεχνίας. Όμως εγώ την αγαπούσα τη λογοτεχνία. Τη λάτρευα. Και για να μπω σε μια σχολή ώστε να τη διδαχτώ, μου ζητούσαν πρώτα να τη δολοφονήσω. Μακάβρια. Μια καθηγήρια κάποτε μου είπε “προφανώς και δε σκεφτόταν αυτό ο ποιητής, πού ξέρουμε τι σκεφτόταν; Γράψε αυτό όμως γιατί αυτό θέλουν να δούνε.”
Μου είπαν πως θα μάθαινα λατινικά, και μου είπαν ψέματα. Τη γλώσσα ξεκινάς να την εκτιμάς όταν δημουργείς την πρώτη σου πρόταση σε αυτήν. Μία γλώσσα που τη μελετάς δύο χρόνια μα αδυνατείς να πεις έστω και μια φράση σε αυτή, δεν την έχεις μάθει. Σε έχουν κοροϊδέψει. Το να σημειώνεις με γράμματα ψειρούλες πάνω από λέξεις τι είναι απαρέφματο και τι ρήμα δεν είναι μόρφωση. Είναι θρήνος. Και ήρθε η ώρα της έκθεσης και μας έδωσαν ένα μάτσο πιθανά θέματα και άλλο ένα μάτσο ξερές απαντήσεις που θα έπρεπε να μάθουμε κατά λέξη για να απαντήσουμε αρκετά ουδέτερα ώστε να μην μας κόψει κάποιος που θα διαφωνεί μαζί μας. Και είπα “εγώ δεν κάνω γι’αυτά” και υπέθεσα πως είμαι μυαλό κουκούτσι και δεν πάω πουθενά. Ένιωθα ντροπιασμένη.
Είμαι περήφανη. Πανελλήνιες δεν έδωσα, αλλά θα σου πω πως όσα σου έχουν πει για τις εξετάσεις είναι ψέματα. Και αντιγραφή πέφτει, και κοροϊδία πέφτει, και όχι, δεν είναι το σημαντικότερο βήμα σου ως τώρα, και όχι, αν δεν δώσεις πανελλήνιες δε σημαίνει ότι θα μείνεις αμόρφωτος. Ήμουν έξω όταν με πήραν τηλέφωνο να μου πουν ότι κοπέλα από το δημόσιο της γειτονιάς μου είχε αυτοκτονήσει δύο μέρες μετά τις πανελλήνιες. Δεν είχε γράψει καλά. Δεν είχε γράψει καλά τις απόψεις που δεν υιοθετούσε και δεν είχε μεταφράσει καλά μια γλώσσα που δεν μιλούσε.
Όσο ακλόνητα κι αν νιώθεις πως είναι τα σχέδια που έχεις για τη ζωή σου τώρα, έχε στο νου σου πως μπορεί να αλλάξουν ριζικά μέσα στα επόμενα χρόνια. Το πιθανότερο είναι πως δεν έχεις εκτεθεί ακόμα σε κανένα περιβάλλον στο οποίο καλείσαι να είσαι ολοκληρωμένη προσωπικότητα, και άρα είναι λίγο χλωμό να ξέρεις ακριβώς τι θες από την πάρτη σου. (Αν η μαμά σου σου πλένει τις κάλτσες, ανήκεις σε αυτή την κατηγορία. Όταν ξεκίνησα να μένω μόνη μου ανακάλυψα ότι πιο σημαντικό από τα λατινικά είναι να κλείνεις καλά το πορτάκι του πληντυρίου ώστε να μην βουλιάξεις το διαμέρισμα σαν δεύτερο τιτανικό.) Όταν αποτινάξεις από πάνω σου την επιρροή των γονιών σου, και όταν συνειδητοποιήσεις ότι οι παντοτινές φιλίες που χτίζουμε στο λύκειο είναι λίγο γελοίες, ίσως τα δεις αλλιώς.
Ακόμα κι αν έχεις πεισθεί πως το μεγαλύτερο σου όνειρο είναι βασισμένο στις πανελλήνιες, δεν είναι. Η ζωή συνεχίζεται, και δεν εννοώ την κακομοιριά του να συνεχίσεις να δίνεις μέχρι να περάσεις κάπου που δε θα σου αρέσει και να κάνεις κάτι για να μη λες ότι δεν κάνεις τίποτα. Εννοώ ότι θα την βρεις την άκρη σου. Και θα κάνεις αυτό που σου αρέσει, και θα σπουδάσεις και χωρίς πανελλήνιες αν θες, και θα απορήσεις με το πόσο σημαντικό σε έπεισαν ότι είναι κάτι τόσο ψυχοφθόρο.
Οι πλατωνικοί εφηβικοί σου έρωτες και οι ανώριμες πλάκες των δεκαοχτώ σου θα έχουν πάντα μεγαλύτερη αξία από αυτό το πανηγύρι. Κι αν έγραψες καλά, να έχεις στο νου σου ότι η μόρφωση δεν είναι αποστήθιση, και μην τους αφήσεις να σε πείσουν για το αντίθετο. Κι αν δεν έγραψες καλά, αυτή είναι η μεγαλύτερη ευκαιρία σου να ακολουθήσεις την τέχνη, την τύχη, τις διαφορετικές ευκαιρίες που σίγουρα θα σου παρουσιαστούν.
Αυτά από μία εικοσιδιάχρονη φοιτήτρια και δημοσιογράφο που δεν έδωσε ποτέ πανελλήνιες.
Την κοπέλα που ερωτεύτηκα στο φροντιστήριο τη θυμάμαι ακόμα.
