Με ποιον τρόπο εκπροσωπούνται τα ΛΟΑΤ+ άτομα στις ριάλιτι εκπομπές και πώς αυτές διαχειρίζονται τη λεγόμενη διαφορετικότητα, την οποία μάλιστα διαφημίζουν; Έξι άτομα της κοινότητας προβληματίζονται και δίνουν τη δική τους απάντηση.
Μανώλης Βαμβούνης
χημικός @manolis@dardanes
Το Βig Brother είναι μια σπάνια περίπτωση «εκπροσώπησης», ένα παιχνίδι στο οποίο οι gay παίκτες δεν μπαίνουν τόσο για εκπροσώπηση, όσο για «δόλωμα» – να καταγράψουμε πως αντιδρούν σ’αυτούς οι εξτρήμ εκδοχές του «ελληνάρα» που βάλαμε να κοιμούνται δίπλα τους. Κι αν βγει κανά κουζινομάχαιρο, θα προλάβουμε μωρέ λογικά να το καταγράψουμε με τρικάμερο. Υπάρχουν και πάλι θετικά σ’αυτό. Όταν μια συντηρητική παίκτρια συζητάει με τον Themicorn για τη ζωή του, είναι η πρώτη της ευκαιρία να συνομιλήσει με νεαρό out άτομο και μπορεί να κάνει fact-check διάφορες «ανησυχίες» μανάδων που διαιωνίζονται: πως/πότε κατάλαβε τις προτιμήσεις του, πως αντέδρασαν οι γονείς, μήπως τον «επηρέασε» κάποιος, μήπως τον έντυνε η μαμά του ροζ; Ο Θέμης αποκρούει ήρεμα, οδηγώντας την παίκτρια σε μια κατανόηση που θεωρώ πρωτοφανή: «Οπότε γεννήθηκες έτσι […] Είναι αυτό που νιώθεις, αυτό που είσαι!». Αυτό, για κάθε αντίστοιχη της μάνα/επαρχιώτισσα που το βλέπει στην τιβί το θεωρώ κατάκτηση. Παραμένουν όμως 5 λεπτά μόνο χαμένα στον ωκεανό μισαλλοδοξίας. Όταν αποχωρεί ο «gay ακτιβιστής» Νικόλας, οι παρουσιαστές τον επαινούν που είναι «πολύ στρέητ για gay», που «δεν προκαλεί», που δεν είναι ΚΑΚΙΑ αδερφή βρε παιδί – και στην τελική «εν έτει 2020 γιατί να κάνουμε σημαία τη διαφορετικότητα, δεν [μας] φυλακίζουν όπως τον Όσκαρ Γουάηλντ» – δηλώσεις στις οποίες ο Νικόλας απλά συμφωνεί σαστισμένος. Το ίδιο το «καλό παράδειγμα προβολής» αναιρείται επειδή χρησιμοποιείται στον αέρα για να στιγματίσει όλ@ όσ@ δεν τα καταφέρνουν να φέρονται καλά και κόσμια όπως αυτή η εξαίρεση.
Kangela Tromokratish
Drag Queen @kangelatromokratisch
Από μικρός δεν έβλεπα τηλεόραση, θεωρούσα ότι μου υποβιβάζει τη νοημοσύνη. Όταν γύρισα πίσω στην Ελλάδα μετρά από πολλά χρονιά στο εξωτερικό, ανακάλυψα ποσό λατρεύουν οι Έλληνες τα σκουπίδια που παίζουν τα βοθροκάναλα, πως χρησιμοποιούν στην καθημερινότητα τους ατάκες από σειρές που τις έχουν λιώσει και πως λατρεύουν να βλέπουν ριάλιτι, όπως το Big Brother και το GNTM. Τα συζητάνε στους φεισμπούκικους τοίχους τους με πάθος, γελάνε με σεξιστικά και ομοφοβικά/τρανσφοβικά σχόλια και την ίδια στιγμή κάνουν ποστ κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων. Τα κουήρια της Ελλάδας, δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να πάρουν μέρος σ’αυτές τις εκπομπές, να εκτεθούν στον κανιβαλισμό της τηλεθέασης ενώ εμείς οι υπόλοιπες χαιρόμαστε με τα ψίχουλα ορατότητας που μας δίνει ο SKAI για να κερδίσει ακόμα περισσότερα views, για να έχουν οι κατίνες στις τουαλέτες τους κάτι ακόμα να συζητήσουν. Γουαου, αγόρι που φοράει μέικ-απ στο Big Brother, non binary και παχουλά παιδιά στο GNTM. Τα οποία στο bootcamp τα αντικαθιστούν με «ωραίους και ωραίες», γιατί στην Ελλάδα η διαφορετικότητα δεν κερδίζει ποτέ. Η διαφορετικότητα χλευάζεται, συλλαμβάνεται και δολοφονείται καθημερινά. Οπότε γιατί το κάνουμε στις εαυτές μας; Η ορατότητα που παίρνουμε από το instagram και το facebook είναι πολύ πιο υγιής και σημαντική, γιατί την ελέγχουμε. Όχι;
Ντέμη Γεωργίου
Chef, ιδιοκτήτρια εστιατορίου @limebistro23
Τα reality δε διαχειρίζονται την διαφορετικότητα. Την παρουσιάζουν σαν έκθεμα σε τσίρκο. Κόβουν εισιτήρια, κάνουν νούμερα, κοιτάνε από την κλειδαρότρυπα και το κοινό στο μικρό χωριό τρίβει την κοιλίτσα του από ευχαρίστηση. Βλέπεις, θα δει τα νέα εκθέματα και θα μάθει κάτι νέο χωρίς να έχει καμία διάθεση να το καλωσορίσει αλλά μόνο να το κατακρίνει, να το δικάσει, να το στείλει στο Βερολίνο και στο Λονδίνο! Οι συμπαίκτες είναι πάντα εκεί να στηρίξουν, όμως ο τηλεθεατής/καταναλωτής έτοιμος να σε φάει. Όλο το παραπάνω είναι η εικόνα που έχω στο μυαλό μου με όλα όσα διαβάζω, ευτυχώς η greenpixel (παραγωγή Masterchef) με έκανε να το ζήσω τελείως διαφορετικά. Προστάτεψε εμένα και τους συμπαίκτες μου παραπάνω από όσα μπορούσε σε πολλές περιπτώσεις. Σε αυτό που καταλήγω είναι πως όλα είναι θέμα παιδείας του τηλεθεατή/καταναλωτή, παρά του ίδιου του ριάλιτι και της παραγωγής, όπως επίσης μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχει και ο εκάστοτε «παίκτης» που εκτίθεται στο γυαλί. Καλό είναι όσοι δεν συμμετείχαν ποτέ σε ριάλιτι να κρατήσουν τη γνώμη τους για τον εαυτό τους, είναι εξοργιστικό να τοποθέτησε ενώ δεν το έχεις ζήσει.
Μάριος Μιλτιάδου
χορογράφος, performer @bim8oy
Βρισκόμαστε στην εποχή που η λέξη διαφορετικότητα έχει μπει στα trendings. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά υπάρχει αντιπροσώπευση όλων των ομάδων της κοινωνίας μας ανεξαρτήτως σεξουαλικότητας, καταγωγής, θρησκείας κλπ και ακόμη καλύτερα σε όλες τις εκφάνσεις τους. Μακάρι μεγαλώνοντας να έβλεπα στην τηλεόραση ένα queer/non binary άτομο (χωρίς να το γελοιοποιούν) θα άνοιγε ο δρόμος πιο εύκολα. Γιατί η αντιπροσώπευση είναι τεράστια δύναμη. Η προβολή όμως της διαφορετικότητας σημαίνει παράλληλα και αποδοχή ή είναι μια επιφανειακή αποδοχή γιατί αυτό πουλάει στις μέρες μας. Παρατηρώ πως πολλές φορές γίνεται για λόγους πολιτικής ορθότητας ή/και για πρόκληση αντιδράσεων και χάνεται η ουσία. Στο γιατί δηλαδή αυτός ο άνθρωπος βρίσκεται εκεί (ταλέντο, εμφάνιση, χαρακτήρα). Ναι, μιλάμε για τηλεόραση που όλα μετρούν με το χρήμα αλλά το τι θα πουλήσει εξαρτάται από εμάς ως καταναλωτές/θεατές. Στην εποχή που ένα ποστ στο ίνσταγκραμ μπορεί να ξεκινήσει ένα παγκόσμιο κίνημα είναι στο χέρι μας να απαιτήσουμε τη σωστή αλλά και δίκαιη αντιπροσώπευση όλων των ομάδων της κοινωνίας μας και να μην τρώμε ότι μας ταΐζουν. Είναι αν μη τι άλλο ευθύνη μας. Θέλω να κλείσω με 2 σημεία: α) Πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας πως μιλάμε για ανθρώπους που συμμετέχουν σ’αυτά τα ριάλιτι, γιατί έχουν όνειρα και μια λάθος παρουσίαση τους έχει ψυχικό κόστος που δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμο σε μικρή ηλικία. β)Επειδή πολλές έννοιες, που για εμάς είναι πλέον στάση ζωής, έχουν κερδηθεί με μάχες καλό θα ήταν η τηλεόραση να ξέρει πως να αναφέρεται σ ’αυτές και ίσως να αναφέρει και κάτι από της ιστορία της κάθε ομάδας.
Ραφαέλα Συκόβαρη
φοιτήτρια Ιστορίας και Φιλοσοφίας της Επιστήμης @rafaellesyk
Δε βλέπω ριάλιτι, γιατί δεν ταιριάζουν με την αισθητική μου. Ωστόσο, ούσα ενεργή στα social media αναπόφευκτα ενημερώνομαι για αξιοσημείωτα περιστατικά της τρέχουσας pop κουλτούρας. Προσωπικά δε θεωρώ πως θα βρω ποτέ το representation που χρειάζομαι μέσω κάποιου ριάλιτι. Τα ριάλιτι είναι μηχανισμοί που εκμεταλλεύονται ανθρώπινες αδυναμίες και πατάνε πάνω στη δίψα του μικροαστού τηλεθεατή για μικροπρέπεια και υποτίμηση της ανθρώπινης προσωπικότητας. Θεωρώ δε, ότι τα άτομα που επιλέγουν να πάνε σε ριάλιτι προκειμένου να προωθήσουν κάποια ιδανικά κάνουν το λάθος να μην αναγνωρίζουν ότι ο τηλεοπτικός μηχανισμός είναι βαθιά προβληματικός και συντηρητικός, κάνει τα πάντα για τηλεθέαση και δε θα διστάσει να κανιβαλίσει στο βωμό του πρωτοσέλιδου. Θεωρώ ότι προκειμένου να υπάρξει πρόοδος σε σχέση με τα κοινωνικά ζητήματα, θα πρέπει να σταματήσει η κατανάλωση τέτοιων προγραμμάτων. Η λύση δεν είναι να ρίξεις το μέσο εκ των έσω, η λύση είναι να απορρίψεις το μέσο. Shows όπως το big brother προσποιούνται συμπεριληπτικότητα, αλλά γνωρίζοντας πολύ καλά ποιο είναι το ποιόν του κοινού τους, αποσκοπούν στη γελοιοποίηση και την υποτίμηση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Το φαινομενικό body positivity του gntm από την άλλη, ναι μεν δέχεται άτομα που αποκλίνουν από τα καθιερωμένα πρότυπα ομορφιάς, αλλά το ίδιο το παιχνίδι είναι φτιαγμένο για έναν πολύ συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου, με αποτέλεσμα η διαδικασία να πετάει έξω το διαφορετικό, χρησιμοποιώντας το για ακόμη μια φορά ως δόλωμα για views.
Marianna Grindr
Drag Queen @marianahgrindr
Είναι πασιφανές ότι οι περισσότεροι τηλεοπτικοί διαγωνισμοί/reality χρησιμοποιούν μέλη της κοινότητας μας ως diversity tokens. Για να μπορέσουν να είναι up to date, χρειάζεται μέσα στο καστ τους να υπάρχουν και lgbtqia+ άτομα, άσχετα με το ποσό μακριά θα φτάσουν ή πόσο air time θα έχουν στο εκάστοτε πρόγραμμα. Στα χαρτιά αυτό φαίνεται σαν εκμετάλλευση αλλά αυτή η εκμετάλλευση είναι αμοιβαία και όχι απαραίτητα αρνητική. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου μπορούμε ως Queer άτομα να προβληθούμε στην τηλεόραση όχι ως καρικατούρες αλλά ως καλλιτέχνες/προσωπικότητες με ουσία. Πέρα από το προσωπικό όφελος που μπορεί να έχει το κάθε ένα από εμάς, έχει και την ευκαιρία να προβάλει ένα ρεαλιστικό και υγιές δείγμα της κοινότητας μας βοηθώντας έτσι στην εκπροσώπηση μας. Η προσωπική μου εμπειρία στην τηλεόραση ήταν ακριβώς αυτή. Μπόρεσα να πω τα πράγματα που ήθελα σε μια prime time ζώνη και παράλληλα να προβάλω την τέχνη μου. Η συνεργασία μου με τα άτομα της παραγωγής ήταν άψογη, δεν προσπάθησαν ποτέ να με κάνουν κάτι που δεν είμαι ή να μου εκμαιεύσουν λυπηρές ιστορίες για χάρη της τηλεθέασης. Παράλληλα, ακόμη και σήμερα δέχομαι μηνύματα από άτομα που αυτή μου η εμφάνιση τα έκανε να νιώθουν λιγότερο μόνα και τους έδωσε θάρρος να είναι τα ευατά τους και για μένα αυτό είναι το σημαντικότερο.
