Η εκπαιδευτικός, Μαρία Πατεράκη, δημοσιοποίησε περιστατικό εκφοβισμού από γονέα, με τη δικαιολογία ότι η πρώτη δημιουργεί ένα πλαίσιο συζήτησης στην τάξη, που δεν αφορά αυστηρά την ύλη των μαθημάτων.
Η Μαρία Πατεράκη είναι εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια από το 2005. Αυτήν την περίοδο, τρέχει προγράμματα Διαμεσολάβησης Ομηλίκων και Περιεκτικής Σεξουαλικής Εκπαίδευσης, στο σχολείο, στο πλαίσιο των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας. Επίσης, ήταν ενεργό και ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης «Πολύχρωμο Σχολείο» από το 2016 μέχρι το 2020.
Πριν λίγες μέρες δημοσιοποίησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα περιστατικό στο σχολείο της Αττικής όπου εργάζεται, σχετικά με την αντίδραση ενός γονέα στη διαθεματική και ολοκληρωμένη εκπαίδευση που παρέχει στα παιδιά κατά τη διάρκεια των σχολικών ωρών. Με αφορμή αυτό το περιστατικό, μιλήσαμε μαζί της και μας μετέφερε περισσότερες λεπτομέρειες για το συμβάν αλλά και για το πλαίσιο γύρω από αυτό.
Συγκεκριμένα, η ίδια μας λέει:
«Οι παρεμβάσεις των γονέων στο εκπαιδευτικό έργο δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Κατά τη γνώμη μου, η απαξίωση του εκπαιδευτικού ρόλου, η υποβάθμιση της Παιδείας και το έλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ κοινωνίας και σχολείου, έχει θρέψει αυτά τα φαινόμενα.
Κατά την περίοδο 2017-2019 τα φαινόμενα αυτά ήταν έντονα σε διάφορα Γυμνάσια της επικράτειας, με σκοπό την αποτροπή της εφαρμογής της θεματικής “Έμφυλες Ταυτότητες” της Θεματικής Εβδομάδας».
Συνεχίζει λέγοντας, «σε ό,τι αφορά τη δική μου περίπτωση, ακριβώς επειδή είμαι εδώ και χρόνια σε έναν δρόμο συνεχούς επιμόρφωσης και αυτό-επιμόρφωσης γύρω από τα έμφυλα ζητήματα και ζητήματα που συνδέονται με τις θεματικές για την ανάπτυξη της σεξουαλικής υγείας, αναγνωρίζω και αξιοποιώ διδακτικές ευκαιρίες τόσο στο μάθημά μου, όσο και ευρύτερα. Τα παιδιά το ξέρουν αυτό, ξέρουν ότι ανήκω στα υποστηρικτικά τους πλαίσια και πολλές φορές κάνουμε πολύ ωραίες, πλούσιες συζητήσεις, όπου όλες οι απόψεις είναι αποδεκτές αρκεί να μη φέρουν κακοποιητικά νοήματα και νοήματα ντροπής. Κάποτε ανοίγουν αυτά μια συζήτηση και κάποτε το κάνω εγώ, είτε γιατί κάτι έγινε στο σχολείο, είτε γιατί κάτι “συγκλόνισε” την κοινωνία.
Ακόμα, αφιερώνω μια ενότητα του μαθήματός μου στην υπεύθυνη χρήση της τεχνολογίας και του διαδικτύου, αφού η συντριπτική πλειονότητα των παιδιών κάνει χρήση ψηφιακών συσκευών με άμεση πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μιλάμε για θέματα όπως τα προσωπικά δεδομένα, ο εθισμός, η εικόνα σώματος και το body shaming, το grooming, τον διαδικτυακό εκφοβισμό, τις ψευδείς ειδήσεις, τη ρητορική μίσους, το sexting, την εκδικητική πορνογραφία, την κατανάλωση πορνογραφίας στην εφηβεία κ.α. Όλες οι πληροφορίες είναι διατυπωμένες με γλώσσα κατάλληλη για την ηλικία των παιδιών και έχουν επιστημονικό χαρακτήρα. Στο β’ τετράμηνο, αναλαμβάνουν να κάνουν μια ερευνητική εργασία σε ένα τέτοιο θέμα, σε όποιο επιθυμούν, αν το επιθυμούν.
Ορισμένες φορές, μπορεί να χρειαστεί να “κρατήσω” ένα τμήμα όταν λείπει συνάδελφος ή για άλλους λόγους, και εκεί επιλέγω να περάσουμε δημιουργικά τον χρόνο μας κάνοντας κάποιο μικρό debate για διάφορα θέματα. Ανάμεσα σε αυτά τα θέματα ήταν και το θέμα της απαγόρευσης ή της μη απαγόρευσης των εκτρώσεων.
«Μου είπε να αφήσω τα παιδιά της ήσυχα και να μην κάνω προπαγάνδα»
Όπως μας αναφέρει, «η εν λόγω μητέρα και συνάδελφος ενοχλήθηκε συγκεκριμένα από αυτό, με κατηγόρησε ότι αποπήρα την κόρη της που εξέφρασε την άποψή της και με προέτρεψε να περιοριστώ στα μαθήματα μου και μόνον. Μου είπε ακόμα, ότι υπάρχουν και άλλοι γονείς που ενοχλούνται από τη στάση μου και τον τρόπο που δρω, όμως φοβούνται να το εκφράσουν επειδή σκέφτονται πως θα τους εκδικηθώ μέσω των παιδιών τους, βαθμολογώντας τα πολύ χαμηλά στα τετράμηνα. Μου είπε ότι συζητάνε ότι πρέπει να με σταματήσουν γιατί δεν πάει άλλο. Μου είπε να αφήσω τα παιδιά της ήσυχα και να μην κάνω προπαγάνδα και πως εκείνη είναι υπεύθυνη για αυτά μέχρι τα 18 τους έτη».
Ωστόσο, η συγκεκριμένη μητέρα δεν εξέφρασε τη δυσαρέσκεια της στην ίδια αλλά αποφάσισε να την παρακάμψει και να μιλήσει κατευθείαν στη διευθύντρια, γεγονός που τονίζει τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ των κηδεμόνων και των εκπαιδευτικών.
«Δεν επιχείρησε, λοιπόν, να με ζητήσει και να μου μιλήσει ευθέως. Το έκανε στη διευθύντρια του σχολείου, η οποία της επεσήμανε το αυτονόητο. Ότι, δηλαδή, πρέπει να έρθει από το σχολείο και να συζητήσει τον όποιον προβληματισμό της μαζί μου. Η κυρία αυτή, αντί να ακούσει την προτροπή της συναδέλφισσάς μου και να αξιολογήσει καλύτερα τις επιλογές της για μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία μαζί μου, συνέχισε να της λέει για μένα. Της είπε ότι μιλάω για ομοφυλοφιλία, για εκτρώσεις και για άλλα που δεν θα έπρεπε. Με άλλα λόγια, υπονόησε ότι μέρα μπαίνει – μέρα βγαίνει εγώ δεν κάνω άλλη δουλειά από το να μπαίνω στις τάξεις και να κάνω προπαγανδιστικά κηρύγματα.
Η ανάρτηση:
Όπως μας είπε, ως εκπαιδευτικός θέλει να δίνει σημασία στις απόψεις των παιδιών και να τους δίνει τον απαραίτητο χώρο που χρειάζονται για να σκεφτούν και να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους.
Συγκεκριμένα λέει ότι, «η δική μου προσέγγιση είναι να επικοινωνώ με τα παιδιά έχοντας τα στο μυαλό μου ως δρώντα υποκείμενα, με άποψη, με αξίες και με βιώματα. Επομένως, πιο πολύ επιδιώκω να ακούγεται η άποψη των παιδιών παρά η δική μου. Επίσης, ακόμα κι αν εγώ η ίδια δεν κατανοώ κάτι που προτείνει η επιστήμη, αναφέρω τον διαχωρισμό αυτόν στα παιδιά. Βασίζομαι πάνω στις γνώσεις που έχω αποκτήσει ως τώρα και συνεχίζω να αποκτώ. Τις γνώσεις αυτές που βασίζονται στην έρευνα και όχι στα δόγματα. Επιπλέον, δίνω χώρο να ακουστούν όλες οι απόψεις, προσέχοντας να γίνεται χρήση κατάλληλων λέξεων και ορολογιών και να μην παράγεται λόγος που φέρει ή αναπαράγει το στίγμα».
«Τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να νιώθουν ότι είναι ορατά»
Σχετικά με τα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα, η ίδια επισημαίνει: «σε ότι αφορά τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες και με βάση τις θέσεις που εκφράζει και δημοσίως η Υπουργός Παιδείας, θα έπρεπε να είναι σεβαστές μέσα στο σχολείο, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να νιώθουν ότι είναι ορατά και η ύπαρξη τους έχει σημασία. Το ξέρω πως αυτό στην πραγματικότητα δεν ισχύει στον βαθμό που θα έπρεπε, αλλά το θέτω στη βάση της κοινωνικής νομιμότητας της συζήτησης και της αναφοράς μέσα στο εκπαιδευτικό πλαίσιο».
Το νομικό πλαίσιο
Στη συνέχεια μας μίλησε σχετικά με το νομικό πλαίσιο της σεξουαλικής εκπαίδευσης, επιβεβαιώνοντας το προφανή – η ίδια δεν έκανε τίποτα μεμπτό.
«Μπορούν να αναπτυχθούν ως πρόγραμμα Αγωγής Υγείας, εκτός σχολικού ωραρίου, 2 ώρες την εβδομάδα, από την έναρξη του σχολικού έτους μέχρι τη λήξη του.
Μπορούν να αναπτυχθούν στο πλαίσιο του μαθήματος «Εργαστήρια Δεξιοτήτων», ΑΝ επιλέξει η/ο εκπαιδευτικός τη συγκεκριμένη θεματική, ενώ οι ώρες που θα αφιερωθούν είναι συγκεκριμένες (Το ΑΝ το έβαλα με κεφαλαία, γιατί η Νίκη Κεραμέως διαδίδει ότι επί των ημερών της μπήκε η Σεξουαλική Εκπαίδευση στα σχολεία).
Θεματικές που περιλαμβάνονται στο αντικείμενο «Περιεκτική Σεξουαλική Εκπαίδευση», όπως τις προτείνει και η UNESCO, μπορούν να ενταχθούν διαθεματικά μέσα σε διάφορα διδακτικά αντικείμενα του σύγχρονου σχολείου».
Τονίζει, λοιπόν, ότι η σεξουαλική αγωγή επιτρέπεται σε όλες τις σχολικές βαθμίδες. Πέρα από αυτό όμως, συνεχίζει λέγοντας ότι σύμφωνα με το Άρθρο 13 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, «”τα παιδιά έχουν δικαίωμα να αναζητούν, να μαθαίνουν και να µμεταδίδουν πληροφορίες και ιδέες, και να εκφράζονται ελεύθερα, μέσα από τον γραπτό ή προφορικό λόγο, την τέχνη ή άλλους τρόπους, αρκεί να σέβονται τα δικαιώματα των άλλων”. Επομένως, η ευρύτητα πληροφόρησης, αν μη τι άλλο, είναι υποχρέωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος».
Οι γκρίζες ζώνες
Ωστόσο, αν και αναγνωρίζεται το νομικό πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να διστάζουν ή/και φοβούνται.
«Καμία διοίκηση του Υπουργείου Παιδείας μέχρι σήμερα, δεν έχει φροντίσει να ξεκαθαρίσει αυτό το γκρίζο σύννεφο απειλής ότι θα βρεθούμε στα δικαστήρια ή θα απολυθούμε ή θα τιμωρηθούμε από την προϊσταμένη μας αρχή, αν ασχοληθούμε με αυτά τα θέματα. Και προσέξτε: αυτό δεν ισχύει για όλα τα θέματα, αλλά για συγκεκριμένα. Για παράδειγμα, δεν θα πολυσκεφτεί καποι@ εκπαιδευτικός να θεωρητικολογήσει για την ισότητα, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η αναφορά στην εκπλήρωση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+, όμως, είναι τζιζ θέμα. Δεν θα αναφερθεί εύκολα, γιατί όπως παρουσιάζεται από τον κυρίαρχο κοινωνικό λόγο φαίνεται ως προνόμιο και όχι ως ισότητα.
Άρα, εδώ έχουμε και έλλειμα επίγνωσης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε μεγάλη μερίδα του εκπαιδευτικού κόσμου και έναν μόνιμο φόβο ότι θα εκτεθούμε σε σοβαρές καταστάσεις αν αρθρώσουμε λόγο που εκφράζει το αυτονόητο».
